Pomoc:Słowniczek

Z Wikipedii

Środowisko wikipedystów i uczestników innych projektów, którym patronuje Fundacja Wikimedia, posługuje się swoistym żargonem-terminologią. Żargon ten najczęściej rozwija się w wyniku używania skrótów przy edytowaniu stron i administrowaniu, zarówno na stronach dyskusji, jak i w innych miejscach, w których komunikują się członkowie tego środowiska.

Poniżej znajdują się najważniejsze wyrażenia używane przez wikipedystów. Naciśnij na niebieski odnośnik przy haśle, aby uzyskać więcej objaśnień.

[edytuj] Indeks:

[edytuj] A B C D E F G H I J K L Ł M N O P R S Ś T U V W Z Ź Ż (zobacz też)

[edytuj] A

• anonim → zobacz: IP-ek
• administrator (admin, sysop, żart. cieć) – osoba, która ma nieco więcej narzędzi niż pozostali wikipedyści, może na przykład usuwać artykuły lub je zabezpieczać
• artykuł – strona, która odpowiada hasłu w tradycyjnej encyklopedii. Artykuł ma wyraźny tytuł i omawia jakieś konkretne pojęcie. Artykułami nie są strony ujednoznaczniające, dyskusyjne, automatycznie generowane listy. (np. "Ostatnie zmiany")

   (wróć do indeksu)

[edytuj] B

• babelka – specjalny typ userboksu, dzięki któremu wikipedysta może w prosty sposób zdefiniować swoją znajomość języków obcych
• bl (brak licencji) – określenie odnoszące się do grafiki oznaczające, że nie posiada ona licencji; zobacz Opisy licencji grafiki
• blanker (także blankier) – typ wandala, którego działalność polega na usuwaniu całości treści hasła bądź też jego istotnej części
• blanking → zobacz blanker
• blokada użytkownika (blok, ban, żart. banan) – uniemożliwienie użytkownikowi (zarejestrowanemu lub nie) możliwości edytowania stron. Stosuje się ją najczęściej w przypadku wandalizowania stron
• bot – program, który automatycznie zmienia, dodaje treść lub tworzy nowe strony w Wikipedii
• biurokrata – osoba, która ma nieco więcej narzędzi niż administratorzy, może na przykład ustawiać flagę administratora lub bota

   (wróć do indeksu)

[edytuj] C

• commons – repozytorium wolnych plików, gromadzące pliki (graficzne, audio, wideo) mogące wzbogacać artykuły
• copyvio (copyright violation, stąd też cv) – naruszenie praw autorskich, zobacz: Wikipedia:Prawa autorskie
• CU (CheckUser) – uprawnienie lub osoba mająca uprawnienia do sprawdzania numerów IP zalogowanych użytkowników
• czywiesz – żartobliwe lub skrótowe określenie artykułu, który został stworzony specjalnie z myślą o tym, aby trafił on do rubryki Wikipedia:Czy wiesz, zobacz też megaczywiesz

   (wróć do indeksu)

[edytuj] D

• diff – skrót z ang. difference (różnica) – w Wikipedii używa się tego skrótu, gdy jest mowa o różnicy pomiędzy poprzednią a następną edycją na danej stronie. Gdy użytkownik prosi innego o diffy, oznacza to, że chce poznać np. czyjeś edycje w jakimś haśle, czy edycje użytkownika związane z daną sprawą. W polskiej Wikipedii po wejściu w historię strony diifa można zobaczyć poprzez kliknięcie w skrót "poprz." Żeby go użyć jako linka, należy skopiować po wejściu w "poprz." adres strony (url). Zobacz Wikipedia:Historia strony
• dab – w skrócie od ang. disambiguation, czynność polegająca na stworzeniu/poprawieniu ujednoznacznienia linku wewnętrznego
• delecjonista – osoba która utożsamia się lub jest utożsamiana z postawą delecjonizmu. Zobacz delecjonizm
• delecjonizm – pogląd lub postawa użytkowników, zgodnie z którą należy (często argumentując to dbałością o jakość) usuwać treści uważane przez nich za zbyteczne. Zobacz Wikipedia:Delecjonizm
• disambig → zobacz: strona ujednoznaczniająca
• dubel – artykuł o identycznej treści wpisany pod inną nazwą, względnie artykuł zawierający wyłącznie treści przepisane z innego hasła
• DA – Wikipedia:Dobre Artykuły – artykuły wyróżnione ze względu na ich jakość, zobacz też Wikipedia:Artykuły na medal

   (wróć do indeksu)

[edytuj] E

• ekspresowe kasowanko (ek) – artykuły, które podlegają błyskawicznemu skasowaniu
• ency – określenie oznaczające, że hasło nadaje się do encyklopedii. Zobacz Wikipedia:Encyklopedyczność

   (wróć do indeksu)

[edytuj] H

• hoax – nieprawdziwa, zmyślona treść dodana do artykułu w Wikipedii lub samo hasło – zobacz Henryk Batuta

   (wróć do indeksu)

[edytuj] I

• infobox – mała ramka, zwykle umieszczana z prawej strony, na której znajduje się krótka, ogólna informacja o haśle. Przykład: hasło Polska. Zobacz też: Wikipedia:Szablony/Infoboxy
• inkluzjonista – osoba wyrażająca poglądy lub przyjmująca postawę zgodną z inluzjonizmem. Zobacz inkluzjonizm
• inkluzjonizm – pogląd lub postawa określająca niechęć użytkowników do usuwania nawet mało ważnych treści (co zazwyczaj jest argumentowane tym, że Wikipedia nie jest papierowa i może zmieścić sumę ludzkiej wiedzy). Zobacz Wikipedia:Inkluzjonizm
• interwiki – linki do artykułu na ten sam temat w innej wersji językowej Wikipedii; linki te są zazwyczaj dodawane na końcu artykułu w postaci [[xx:Nazwa artykułu]], gdzie zamiast xx wstawia się kod danego języka; bardzo często dodawane przez niezalogowanych użytkowników z innych Wikipedii
• IP-ek (także Ipek, ipek, anonim) – wikipedysta niezalogowany, identyfikowany numerem IP

   (wróć do indeksu)

[edytuj] K

• kategoria (kat.) – sposób wiązania artykułów o podobnej tematyce
• kategoryzacja – dopisanie kategorii do artykułu
• Komar, KomAr (KA) – Wikipedia:Komitet Arbitrażowy – instytucja powołana przez społeczność do rozwiązywania konfliktów między uczestnikami w sytuacji, gdy inne formy ich rozwiązania zawiodły
• komunikaty MediaWiki – komunikaty interfejsu, pojawiające się m.in. w momencie logowania się, dodawania strony do obserwowanych itp. Strony MediaWiki modyfikować mogą tylko administratorzy.
• konflikt edycji – występuje wtedy, gdy dwie osoby jednocześnie pracują nad tą samą stroną
• Konto uniwersalne, konto globalne – ujednolicenie nazwy użytkownika dla wszystkich prowadzonych przez Fundację Wikimedia projektów
• krzak – sytuacja, w której dany artykuł występuje w danej kategorii oraz w jej nadkategorii, przez co przeszukując podkategorie danej kategorii natrafia się na te same artykuły, jeśli takie krzaki występują powszechnie. Przeczytaj na temat kategoryzacji

   (wróć do indeksu)

[edytuj] L

• logowanie – podanie nazwy użytkownika i hasła, pozwalające na edycję Wikipedii pod loginem
• login – nazwa wybrana przez użytkownika podczas procesu rejestracji
• lysta – pogardliwe określenie na niepotrzebne zdaniem osoby używającej tego określenia hasło w postaci listy, taka lista może duplikować funkcję kategorii lub np. nie posiada ona ściśle zdefiniowanych kryteriów – zobacz też Wikipedia:Liściarstwo

   (wróć do indeksu)

[edytuj] Ł

• łasica (ang. weasel) – określenie odnoszące się do nazwy zalecenia nie używania wyrażeń zwodniczych – na angielskiej Wikiepdii nazwa tego zalecenia brzmi "Avoid weasel words". Zobacz Wikipedia:Unikaj wyrażeń zwodniczych

   (wróć do indeksu)

[edytuj] M

• megaczywiesz – żartobliwe lub skrótowe określenie na wpis w rubryce Wikipedia:Czy wiesz składającego się z wielu czywieszy, zobacz przykłady i projekt koordynacji megaczywieszy

[edytuj] N

• nazwa użytkownika (login, nick) – używana jest do identyfikacji wikipedystów
• nieency (nieencyklopedyczny) – skrót oznaczający nieencyklopedyczność danego tekstu (artykułu); zobacz Encyklopedyczność
• NPA (naruszenie praw autorskich) – strony mogące naruszać prawa autorskie, kasowane w uzasadnionych przypadkach
• Neutralny punkt widzenia (NPOV od ang. "Neutral Point of View") – zasada neutralności światopoglądowej wszystkich artykułów Wikipedii
• NPOVizacja – przeredagowanie tekstu w taki sposób, aby spełniał on warunek Neutralnego punktu widzenia

   (wróć do indeksu)

[edytuj] O

• odejście wikipedysty – w zamierzeniu trwałe zaprzestanie edycji czasem połączone z prośbą do administratora o zablokowanie konta uniemożliwiające powrót
• odwik – odpoczynek wikipedioholika
• Opis zmian – pole edycyjne znajdujące się pod edytowanym hasłem, w którym można krótko opisać dokonywane przez siebie zmiany; pojęcie to oznacza także treść tego opisu. Opis zmian jest widoczny dla śledzących ostatnie zmiany, jest również widoczny w historii hasła
• Original Research (OR) – twórczość własna – zobacz Wikipedia:Nie przedstawiamy twórczości własnej
• Ostatnie zmiany, OZ – pozwalają na śledzenie ostatnich edycji w Wikipedii

   (wróć do indeksu)

[edytuj] P

• pacynka (figurant, ang. sock puppet) – kolejne konto tego samego użytkownika
• Poczekalnia SdU (poczekalnia, pocz) – miejsce, w którym wstępnie ocenia się encyklopedyczność artykułów, patrz też: SdU
• POV (od ang. Point of View) – przeciwieństwo NPOV; nieneutralny punkt widzenia; stosowany w odniesieniu do artykułów, które nie spełniają zasad neutralnego punktu widzenia
• POVfighter – osoba, która często forsuje własny punkt widzenia przy edytowaniu haseł
• poviasty → zobacz POV
• przekierowanie (redirect, redir) – gdy istnieją dwie alternatywne nazwy jednego artykułu (np.: Teoria poznania i Epistemologia), na jednej ze stron tworzy się zwykle automatyczne przekierowanie do drugiej. Robi się to, wpisując do strony przekierowującej tekst: #REDIRECT [[Strona Właściwa]]
• przestrzeń nazw – sposób klasyfikacji stron w Wikipedii. Artykuły merytoryczne znajdują się w głównej przestrzeni nazw, która nie posiada prefiksu. Oprócz tego Wikipedia ma kilka specjalnych przestrzeni:
  • Wikipedia: (strony o samej Wikipedii, meta-strony)
  • Wikipedysta: (strony osobiste wikipedystów)
  • Specjalna: (strony generowane automatycznie)
  • Portal: (strony portali)
  • Kategoria: (strony kategorii artykułów)
  • Pomoc: (strony pomocy ułatwiające działanie w Wikipedii użytkownikom, jak np. ta)
  • Szablon: (strony szablonów, czyli automatycznych komunikatów pojawiających się na stronie po wklejeniu danego szablonu)

oraz strony dyskusji

• • Dyskusja: (strony dyskusji artykułów)
  • Dyskusja Wikipedii: (strony dyskusyjne odnoszące się do stron z przestrzeni Wikipedia)
  • Dyskusja wikipedysty: itd.
• PUA – strona służąca do dyskusji na temat przyznawania uprawnień administracyjnych; przechodzić PUA, zgadzać się na PUA – odnosi się do procedury przyznawania tych uprawnień
• PUB – przyznawanie uprawnień biurokraty, Zobacz Wikipedia:Biurokrata
• PUC – przyznawanie uprawnień checkusera. Zobacz Wikipedia:Checkuser

   (wróć do indeksu)

[edytuj] R

• recydywa – wandal, który wraca po zablokowaniu, by dalej psuć treść artykułów
• redirect (także: redir) – strona przekierowująca, przekierowanie
• ref, refy – przypisy do hasła, źródła
• rejestracja – proces, w którym po ustaleniu loginu i hasła użytkownik otrzymuje konto użytkownika
• RFC (z ang. Requests For Comment, dosł. Prośby o komentarz) – przestrzeń, w obrębie której każdy użytkownik może wezwać pozostałych wikipedystów do rozwiązania problemów i sporów powstałych w artykułach lub na stronach dyskusji. Skrót używany najczęściej w kontekście procedury rozwiązywania konfliktów pomiędzy wikipedystami, w które zaangażowane są osoby trzecie (co czyni ewentualny spór szkodliwym w skali całego projektu)
• rewert, revert, rev – przywrócenie wcześniejszej wersji artykułu

   (wróć do indeksu)

[edytuj] S

• stopwords – na Wikipedii najczęściej występujące słowa języka
• strona – osobny temat w Wikipedii. Stronami w Wikipedii są: artykuły, strony dyskusyjne, dokumentacja oprogramowania itd., itp.
• strona porzucona (sierota, sierotka) – strona lub plik, do którego nie ma ani jednego odwołania z innych stron. Mogą to być hasła tworzone bez kontaktu z innymi hasłami, "porzucone" strony dyskusyjne oraz pliki graficzne, niepotrzebnie zapisane lub nieopatrznie pozostawione po skasowanych stronach
• SDU (strona do usunięcia) – strona, która powinna być usunięta, a niemogąca być usunięta w trybie natychmiastowym
• strona dyskusyjna – strona przeznaczona do prowadzenia dyskusji. Strony te są automatycznie dołączane do każdego artykułu w Wikipedii. Celem tych stron jest unikanie umieszczania dyskusji i komentarzy w samych artykułach
• strona ujednoznaczniająca (disambig) – jeśli nazwa danego artykułu jest wspólna z innym artykułem (np. Żuraw), istnieje konieczność utworzenia strony, na której są tylko odwołania do właściwych haseł (np. Żuraw (ptak) i Żuraw (gwiazdozbiór))
• strona użytkownika – osobista strona każdego wikipedysty. Strona zostaje utworzona automatycznie po zarejestrowaniu się w Wikipedii. Każdy może ją edytować (nie tylko jej właściciel), jednakże jest przyjęte, że raczej nie ingeruje się w treść stron osobistych innych wikipedystów. Za pomocą strony dyskusyjnej podczepionej do strony osobistej można się łatwo kontaktować z daną osobą
• strona wymagająca dopracowania – strona, która jest czymś więcej niż zalążek artykułu, posiada jednak istotne braki lub błędy
• strona zabezpieczona – czasami niektóre strony w krótkim czasie są często wandalizowane, np. pod wpływem pewnych wydarzeń politycznych itp. Wówczas, aby uniknąć sytuacji zbyt częstego rewertowania wandalizmu, strona taka jest na pewien czas zablokowana i nikt poza administratorami nie może jej odblokować, ani jej zmieniać
• SUL → zobacz globalny login
• stub → zobacz zalążek artykułu
• substub – artykuł, który zawiera za mało informacji, by stać się stubem (patrz zalążek artykułu). Zazwyczaj substuby usuwane są w trybie EK
• sysop → zobacz administrator
• szablon – pozwala na wstawianie podobnych komunikatów do artykułów (np. szablon stub używany przy zalążkach artykułów)

   (wróć do indeksu)

[edytuj] T

• test – w wyrażeniach "wstawić/usunąć/użyć testu" – odnosi się do użycia szablonu {{test}} i jego odmian na stronach użytkowników
• totalNPA (totalne naruszenie praw autorskich) – zazwyczaj określenie strony, której 100% treści stanowią materiały skopiowane z naruszeniem praw autorskich. Zwykle takie strony usuwane są w trybie EK
• troll – użytkownik, którego wkład w Wikipedię polega głównie na wszczynaniu kłótni

   (wróć do indeksu)

[edytuj] U

• Userbox (także userboks, odm. userboksy) – ramka z grafiką, stosowana na stronie wikipedysty, w której wikipedysta określa swoją znajomość różnych dziedzin wiedzy, języków, a także podaje inne wiadomości o sobie (miejsce pochodzenia, poglądy, przyzwyczajenia itp.)

[edytuj] W

• wandalizm – świadome działania mające na celu zaszkodzenie Wikipedii lub uniemożliwienie (utrudnienie) funkcjonowania Wikipedii i społeczności wikipedystów
• wandal – użytkownik niszczący istniejące strony poprzez kasowanie ich treści, podmianę treści lub grafik, dodawanie treści bezsensownych, obraźliwych, wulgaryzmów, itp.
• wikietykieta – podstawowe zasady przyzwoitego zachowania na Wikipedii
• WikiLove – termin odnoszący się do ducha koleżeństwa i wzajemnego zrozumienia
• wikipedysta – współautor lub korektor artykułów w Wikipedii. Patrz: Specjalna:Listusers. Niektórzy z nich używają komunikatorów internetowych: Wikipedia:Wikipedyści używający komunikatorów internetowych
• wikipedioholik – osoba uzależniona od Wikipedii
• wikistres – napięcie emocjonalne powodowane przez wandali, trolli, wojny edycyjne i inne nieszczęścia zdarzające się na Wikipedii
• wikizacja – zmiana zwykłego tekstu na tekst ze specjalnymi znacznikami używanymi przez Wikipedię. Najważniejsze jest wstawianie linków hipertekstowych do innych stron w ramach Wikipedii. Zobacz: Tworzenie linków na Wikipedii i Formatowanie tekstu na Wikipedii
• witaj, witajka – odnosi się do szablonu {{witaj}} i jego odmian, dzięki którym łatwo wstawia się pomocne linki przy witaniu nowych użytkowników
• wojna edycyjna – ciągłe wzajemne poprawianie tekstu danego artykułu przez dwóch (lub więcej) autorów, którzy nie mogą uzgodnić wspólnego stanowiska. W takim wypadku w znalezieniu "złotego środka" pomocne bywa stosowanie neutralnego punktu widzenia, a ze środków technicznych – strony dyskusyjnej danego artykułu
• wolna dokumentacja

   (wróć do indeksu)

[edytuj] Z

• zalążek artykułu (stub) – strona zawierająca lakoniczną definicję pojęcia. Jest to zachęta do rozwijania danego tematu. Zobacz też: Zasady tworzenia wstępnych wersji artykułów
• zalecenia edycyjne – zbiór rozwiązań pewnych problemów i niejasności, które pojawiają się podczas pracy nad artykułami. Ich celem jest zapewnienie poprawności i jednolitości tekstu

   (wróć do indeksu)

[edytuj] Zobacz też

• Wikipedia – skróty
• skrót
• skrótowiec
• tablica skrótów