Rower

Z Wikipedii

Schemat roweru

Rower (pierwotne nazwy: welocyped, bicykl, nazwa pochodzi od brytyjskiej firmy Rover, która pierwotnie produkowała rowery), pojazd napędzany siłą mięśni osoby nim kierującej przy pomocy przekładni mechanicznej, wprawianej w ruch (najczęściej) nogami.

Spis treści

1 Opis ogólny
2 Podział rowerów
3 Historia
4 Produkcja
5 Sport
6 Prawa rowerzystów
7 Zobacz też
8 Linki zewnętrzne

[edytuj] Opis ogólny

Typowy współczesny rower klasyczny jest jednośladem dwukołowym. Ramy roweru wykonuje się ze stali zwykłych lub stopowych, stopów aluminium lub kompozytów. Układ jezdny roweru to koła (zwykle) szprychowe i ogumienie pneumatyczne. Napęd jest przekazywany przez układ napędowy roweru którym zwykle jest przekładnia łańcuchowa i system zmiany przełożeń (przerzutka zewnętrzna, przerzucającą łańcuch na koła łańcuchowe o różnych ilościach zębów lub wewnętrzna, znajdującą się w piaście). Bywają również modele z napędem przekazywanym wałkiem Cardana. Hamulce: mogą być nożne, działające przy kręceniu pedałami w tył (tzw. torpedo lub hamulce zintegrowane z przerzutką wewnętrzną). Najpopularniejsze są jednak działające na obręcz mechaniczne, lub (rzadziej) hydrauliczne, hamulce ręczne (hamulce szczękowe, hamulce V-Brake). Coraz popularniejsze w rowerach są hamulce tarczowe. Obecnie często (oprócz rowerów szosowych) stosuje się w rowerach amortyzację przedniego, jak i tylnego koła.

Rower miejski (holender) - Pointer Corzano	Klasyczny rower górski - Scott Comp Racing '99	Rower trekingowy zaopatrzony w sakwy	Klasyczny rower szosowy firmy Colnago
Rower typu BMX	Rower poziomy	Tandem	Rower dziesięcioosobowy

[edytuj] Podział rowerów

Rowery klasyczne dzieli się (zależnie od przeznaczenia) na:

i zależnie od budowy na:

[edytuj] Historia

Rozwój roweru na przestrzeni lat

Rower barona Karla Draisa - rekonstrukcja pojazdu z 1817 roku

Rower z bambusową ramą (koniec XIX w.)

1813-1817 - Karl Freiherr Drais von Sauerbronn (D), (patent - 1818) zbudował pierwowzór roweru, tzw. maszynę biegową. Pojazd ten wprawiano w ruch przez odpychanie się nogami od ziemi. Prędkość ok. 13-15 km/h.
1839 (ok.) - (GB), Kirkpatrick MacMillan zbudował trójkołowiec a później także jednoślad napędzany systemem wahliwych pedałów i popychaczy, połączonych z wykorbioną osią tylnego koła. Był to pierwszy znany pojazd z napędzanym tylnym kołem.
1845 - Gottlieb Mylius i Philipp M. Fischer (D), (1853-55) - napęd przedniego koła. 1861 - Pierre Michaux (F), buduje popularny Velocipede z napędem na przednie koło.
1869 - James Starley i William Hunter (GB), patent na koło z drutowymi szprychami, pracującymi na rozciąganie. To umożliwia wykonywanie kół o bardzo dużej średnicy i powstanie tzw. bicykli.
1874 - James Starley (GB), opracowanie zaplatania szprych stycznego do piasty. Zwiększanie średnicy koła (niekiedy do prawie 2 m) sprawia, że upadek z bicykla był niebezpieczny.
1869 - Johann F. Trefz (D), patentuje napęd korbowy tylnego koła (korby nożne napędzały popychacze, połączone z wykorbioną tylną osią).
1868 - Guilmet i Meyer (F), - opracowanie napędu przekładnią łańcuchową (łańcuch drabinkowy Galle'a) oraz Harry J. Lawson (GB), (kolejne wersje - 1873, 74, 79) i Thomas Shergold (GB), (1877).
1884-85 - John Kemp-Starley (GB), opracował pierwowzór roweru współczesnego. Wyposażony w koła równej wielkości, kierownicę połączoną bezpośrednio z widelcem i tylne koło napędzane przekładnią łańcuchową. Pojazd nazywał się Rover (Wędrowiec), stąd pochodzenie polskiej nazwy.
1888 - John Boyd-Dunlop (GB), opatentował oponę pneumatyczną, co sprawiło, że jazda na rowerze stała się znacznie wygodniejsza. Od tego czasu kształt roweru zmieniał się jedynie nieznacznie.
1893 - Pierwsze systemy zmiany przełożeń.
1903 - niemiecki mechanik Ernst Sachs wynalazł wolne koło
1932 - wprowadzenie do sportu wyczynowego. Przerzutki w rowerach współczesnych należą do wyposażenia standardowego.
1962 - Alex Moulton (GB), rozpoczął produkcję rowerów na małych kołach, co spowodowało wzrost popularności tego środka transportu oraz powstanie wielu modeli rowerów składanych.
1978-83 - w Kalifornii, USA, powstał rower górski, MTB (Mountain Bike) - obecnie jedna z najpopularniejszych odmian roweru na świecie. Zbudowanie pierwszego roweru MTB przypisuje się Gary'emu Fisherowi (1979). Przy wykorzystaniu rowerów górskich zdobyto szczyty niedostępne dla innych pojazdów (1996 - Pik Lenina, 7134 m n.p.m., Polak, Tomasz Swinarski).
1914 do czasów dzisiejszych - rowery poziome w obudowach aerodynamicznych pozwalają na osiągnięcie b. wysokich prędkości - rekord świata (ustanowiony 07.10.2001) w sprincie na 200 m ze startu lotnego (rozpędzanie - 1 mila) wynosi 129,63 km/h (pojazd Varna Diablo, Kanada).

[edytuj] Produkcja

Zobacz więcej w osobnym artykule: Części rowerowe.

Ramy rowerów popularnych wykonuje się z rur ze stali węglowej, droższych - ze stopów aluminium lub stali stopowych (głównie manganowych, chromowych i chromo-molibdenowych). Stosuje się również stopy tytanu lub kompozyty (zazwyczaj laminaty na bazie włókien węglowych i aramidowych spajane żywicami polimerowymi).
Rury ram łączy się spawaniem w osłonie gazu obojętnego lub (rury stalowe) lutowaniem, automatycznie, półautomatycznie lub ręcznie. Spawanie jest obecnie popularniejsze niż lutowanie ze względu na szybkość operacji i nie wymaga usuwania związków pozostających po lutowaniu.
Ramy z kompozytów wykonywane są najczęściej jako samonośne konstrukcje skorupowe.
Części roweru wykonuje się najczęściej ze stali, stopów aluminium i tworzyw sztucznych.
Koła roweru mają zazwyczaj konstrukcję szprychową z 32 lub 36 szprych (w tandemach, BMXach i rowerach bagażowych bywa ich do 48, w rowerach wyścigowych często mniej np. 24, 20, min. 12). Szprychy wykonuje się ze stali, niekiedy także ze stopów tytanu lub kompozytów. Obręcze kół roweru wykonywane są ze stali, stopów aluminium lub kompozytów. Niekiedy mają profil aerodynamiczny, tak, jak rury ramy i niektóre rodzaje szprych. Występują także koła kompozytowe, tak płytowe, jak i o 3 lub więcej szprychach.

[edytuj] Sport

Zobacz więcej w osobnym artykule: Kolarstwo.

Sport rowerowy, czyli kolarstwo dzieli się na: szosowe, torowe i górskie. Osobną dyscypliną jest BMX. Dyscypliny te są zarejestrowane przez UCI (Union Cycliste Internationale, Międzynarodową Unię Kolarstwa).
Rowery poziome i cyklomobile od 1934 r. nie są uznawane przez UCI za rowery, a ich rekordy nie są rejestrowane. Uznaje je i promuje IHPVA (International Human Powered Vehicle Association, Międzynarodowe Stowarzyszenie Pojazdów Napędzanych Siłą Mięśni Ludzkich) i ich rekordy są tam rejestrowane. Dyscypliny MTB dzielą się na: Downhill, Four Cross, Dual, Dirt jumping, Dual Slalom, Slalom, Cross Country, Freeride i Maraton