Richard Strauss
Z Wikipedii
Richard Strauss (ur. 11 czerwca 1864 w Monachium, zm. 8 września 1949 w Garmisch-Partenkirchen) - niemiecki kompozytor i dyrygent muzyki okresu późnego romantyzmu.
Strauss był synem waltornisty Franza Straussa. W młodości od ojca otrzymał staranne, choć konserwatywne wykształcenie muzyczne i bardzo wcześnie zaczął komponować. W 1882 wstąpił na uniwersytet monachijski, jednak po roku porzucił studia i wyjechał do Berlina. W 1885 zostaje asystentem dyrygenta Hansa von Bülow, aby po roku zająć jego miejsce. Jego pierwsze kompozycje były utrzymane w stylu Schumanna i Mendelssohna. Wagnerem zainteresował się po raz pierwszy pod wpływem Aleksandra Rittera, skrzypka, którego żona była blisko spokrewniona z Wagnerem.
Nowe zainteresowanie zaowocowało poematem symfonicznym Don Juan, który jest uważany za pierwszy dojrzały utwór Straussa. Premiera w roku 1889 podzieliła publiczność, kompozytor jednak skomentował to następująco: "Teraz pocieszam się myślą, że jestem na drodze, którą chciałem obrać, w pełni świadomy, że nie było artysty, którego ludzie nie nazwaliby szalonym." W dalszych latach przyszły następne poematy symfoniczne: Tod und Verklärung (Śmierć i wyzwolenie, 1888-89), Till Eulenspigels lustige Streiche (Figle Dyla Sowizdrzała, 1894-95), Also sprach Zaratustra (Tako rzecze Zaratustra, 1896), Don Kiszot (1897) i Ein Heldenleben (Życie bohatera, 1897-98).
Pod koniec XIX wieku Strauss zwrócił się ku operze. Pierwsze dwie próby, Gutram z z 1894 i Feuersnot z 1901 okazały się porażkami, ale na Salome z 1905, na podstawie sztuki Oskara Wilde'a - reakcje były równie gorące i skrajne jak na wcześniejszego Don Juana. W Nowym Jorku publiczność protestowała, że w Metropolitan Opera już po jednym przedstawieniu dzieło zeszło ze sceny. Opera ta zawdzięczała tak duże zainteresowanie nie tylko wyborowi tematu, ale również wprowadzeniu do muzyki operowej dysonansów i rozbudowanej chromatyki.
Był kapelmistrzem orkiestr w Meiningen, Monachium, Berlinie i w Operze Wiedeńskiej. Jego muzyka pozostała pod wpływem Wagnera.
Do jago najbardziej znanych dzieł należą:
- Elektra - opera 1909
- Kawaler srebrnej róży - opera 1911
- Ariadna na Naxos - opera 1912
- Macbet - poemat symfoniczny
- Dyl Sowizdrzał - poemat symfoniczny
[edytuj] Ciekawostka
W 1907 roku w Paryżu Strauss był na przedstawieniu opery Peleas i Melizanda Claude Debussyego. Relacjonuje Romain Rolland: „[Strauss] słucha z najwyższą uwagą. [...] Jednakże nic nie rozumie. Po pierwszym akcie mówi do mnie: <Czy to wciąż w ten sposób?> - Tak! - [...] Próbuję wyjaśnić Straussowi powściągliwość tej sztuki, pełnej niuansów i półcieni, ten impresjonizm subtelny i poetycki dzięki małym barwnym plamkom kładzionym obok siebie. [...] Znakomity artysta niemiecki dnia dzisiejszego daleki jest od tego, aby przypuszczać, że wielkość może być w doskonałej harmonii, równowadze, dobrym smaku.”¹ (S. Jarociński, Debussy. Kronika życia, dzieła, epoki, Kraków PWM 1972, s.376.
