Radiogalaktyka

Z Wikipedii

Radiogalaktyka, jest to galaktyka, która emituje bardzo silne fale radiowe. Radiogalaktyki to rodzaj aktywnych galaktyk o rozległej strukturze radiowej i dobrze widocznej strukturze gwiazdowej części galaktyki. Obraz radiowy radiogalaktyki tworzą obłoki radiowe stanowiące zazwyczaj najsilniejsze źródło fal, czasami widoczne jest także zwarte żródło centralne oraz dżety - wąskie struktury łączące jądro galaktyki z obłokami radiowymi. Obłoki radiowe nie pokrywają się z obserwowaną w świetle widzialnym strukturą galaktyki, i mogą być od niej wielokrotnie większe. Obserwowana emisja radiowa to świecenie energetycznych elektronów poruszających się w silnym polu magnetycznym radioobłoków (promieniowanie synchrotronowe). Do najbardziej znanych radiogalaktyk należą między innymi:

• Centaurus A w gwiazdozbiorze Centaura
• Cygnus A w gwiazdozbiorze Łabędzia.

[edytuj] Rodzaje radiogalaktyk

Klasyfikacja radiogalaktyk jest dość złożona, ponieważ częściowo opiera się o badania morfologii obrazu radiowego galaktyki, a częsciowo o badania widma promieniowania radiowego. Z punktu widzenia morfologii radiogalaktyki o dużej strukturze radiowej dzielone są na radiogalaktyki typu FRI i FRII. Radioźródła o mniej rozległej, ale symetrycznej strukturze to CSO (ang. Compact Symmetric Objects), MSO (ang. Medium Symmetric Objects) i LSO (Large Symmetric Objects). Nieliczne źródła wykazują podwójną strukturę radiową (maja po dwa radioobłoki z każdej strony jądra - bliżej radioobłok wewnętrzny, dalej radioobłok zewnętrzny). Są też radioźródła o silnie asymetrycznej strukturze.

[edytuj] Mechanizm powstawania radioobłoków

Powstawanie radioobłoków wiąże się z aktywnością jądra galaktyki. Akrecja materii na centralną czarną dziurę jest źródłem energii całego procesu. Część energii grawitacyjnej opadajacej materii zostaje oddana niewielkiej części plazmy, która formuje relatywistycznie poruszający się dżet i wypływa z obszarów centralnych. Dokładny mechanizm tworzenia się dżetu nie jest znany, ale zapewne ma związek z polem magnetycznym dysku akrecyjnego i/lub rotacją centralnej czarnej dziury. Wypływający dżet przebija się przez ośrodek międzygwiazdowy galaktyki zaburzając go. Czoło dżetu tworzy falę uderzeniową - gorącą plamę obserwowaną w licznych radioobłokach, natomiast zaburzona materia i materia dżetu częściowo rozpływa się tworząc pozostałą część radioobłoku. Czoło dżetu porusza się typowo z prędkością ok. 10 do 30 procent prędkości światła. Utworzenie rozległej struktury wymaga zatem znacznego czasu i jest doskonałą miarą wieku radioźródła.