Poryck
Z Wikipedii
Współrzędne: 50°22'12" N 24°16'48" E
Poryck, (ukr. Павлівка - Pawliwka) – miasto na Ukrainie, w obwodzie wołyńskim, rejonie włodzimierskim. Położone około 25 km na południowy wschód od stolicy rejonu. Od północy graniczyła z wsiami Lachów i Kłopoczyn, od zachodu Kolonia Romanowska, od południa graniczyła z wsiami Samowola i Peresławiczy, od wschodu wieś Holendernia i Rukowicze. Przez miasto przepływa rzeka Ługa.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Wzmiankowany w I poł. XV w. Poryck przez lata pozostawał własnością rodów szlacheckich, m.in. Koniecpolskich i Czackich. 11 kwietnia 1831 pod Poryckiem odbyła się bitwa powstania listopadowego, wygrana przez Polaków.
W czasie I wojny światowej poważnie zniszczona została zabudowa miasta, w tym kościół i pałace.
W czasie II RP miasto, liczące nieco ponad 2 tys. mieszkańców (w tym ok. połowa Żydów), należało do powiatu włodzimierskiego, województwa wołyńskiego.
11 lipca 1943 nacjonaliści ukraińscy z UPA i OUN-B wymordowali całą polską ludność miasteczka. Największa jej część została zabita podczas mszy w miejscowym kościele. Ukraińcy (m.in. Mykoła Kwitkowśkij-Ohorodniczuk) wdarli się do kościoła, obrzucili zgromadzonych granatami i ostrzelali ich z broni ręcznej i maszynowej. Po zakończeniu mordu w kościele kilku banderowców splądrowało zakrystię, rabując kielichy i monstrancje. Towarzyszyło temu wypicie wina mszalnego i opowiadanie wrażeń z masakry. Następnie upowcy wnieśli do kościoła pocisk artyleryjski i zdetonowali. Wybuch zniszczył wnętrze kościoła z lat 1795-1774. Po dobiciu rannych kościół został obłożony słomą i podpalony. Nie spłonął doszczętnie tylko dzięki opadom deszczu, które wkrótce nastąpiły. W kościele zginęło około 100 Polaków, w tym ksiądz Szawłowski i trzech ministrantów. Łącznie w Porycku z rąk UPA zginęło co najmniej 222 Polaków.
W 60 rocznicę mordu, prezydenci Polski i Ukrainy odsłonili pomnik pomordowanych. Jest to jedno z niewielu takich miejsc, dokumentujących polską martyrologię na Ukrainie.
[edytuj] Zabytki i miejsca warte odwiedzenia
- cerkiew (XVII w.)
- drewniana synagoga (XVII w.)
- kościół rokokowo-klasycystyczny (XVIII w.)
- mogiły i pomnik pomordowanych znajdujące się na miejscowym cmentarzu
[edytuj] Ludzie związani z Poryckiem
- Tadeusz Czacki – urodzony w tej miejscowości, późniejszy jej właściciel, fundator pałaców
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Literatura
- Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko "Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, Wydane przy pomocy finansowej Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2000, stron 1433, ilustrowana, źródła, ISBN 83-87689-34-3. Poryck strony: 163, 184, 549, 834, 866, 888, 890, 891, 893, 895, 896-899, 900, 901, 904, 961, 1018, 1027, 1042, 1051, 1058, 1060, 1069, 1088, 1124, 1126, 1128, 1233, 1234, 1254, 1256, 1257, 1267, 1268, 1269, 1271, 1274
- Grzegorz Motyka. Ukraińska partyzantka 1942-1960. Rytm Oficyna Wydawnicza. Warszawa. 2006 ISBN 83-7399-163-8. Poryck strona 331.
