Parafia św. Mikołaja w Chrzanowie
Z Wikipedii
Spis treści |
[edytuj] Dane ogólne
parafia Archidiecezji Krakowskiej w dekanacie Chrzanów. Parafia liczy 10 400 wiernych. Proboszczem jest ks. mgr lic. Roman Sławeński, wikariuszami są ks. mgr Andrzej Gawenda, ks. mgr Grzegorz Kotala, ks. Krzysztof Zając na terenie parafii mieszka ks. mgr Andrzej Fyda. Działające grupy parafialne to:Rada Duszpasterska, Straż Honorowa Najświętszego Serca Pana Jezusa, Żywy Różaniec, Klub Inteligencji Katolickiej, Ruch Światło-Życie, Oaza Rodzin, Grupa Anonimowych Alkoholików, Ruch Wiara i Światło, chór parafialny „Canzona”.
[edytuj] Historia
Parafia św. Mikołaja została wymieniona po raz pierwszy w wykazie dziesięciny papieskiej z lat 1325 – 1327. Jednak jej powstanie trzeba przesunąć do XIII wieku kiedy z kapelani tworzono parafie. Parafia początkowo należała do dekanatu oświęcimskiego, a od 1340 do dekanatu nowogórskiego. Trudno powiedzieć coś o pierwszym kościele poza tym, że był prawdopodobnie drewniany. O murowanym kościele pisał już Jan Długosz, ale nie przekazał kto i kiedy go wybudował. Możliwe, że kościół postawiono w 1429 roku. W połowie XVI wieku do gotyckiego prezbiterium i nawy dobudowano południową kaplicę (nieznany fundator), a w wieku XVII od strony północnej postawiono kaplicę św. Stanisława (fundator Andrzej Samuel z Dębian Dębski, kasztelan biecki). Pod kościołem znajdują się cztery podziemia, w których chowano wybitnych mieszczan m. in. Jana Wartałę Watralskiego i Franciszka Wolnego. W 1598 kościół był murowany, posiadał cztery ołtarze: św. Mikołaja, Matki Bożej, św. Anny i Bożego Ciała. Kościół posiadał chrzcielnicę, tabernakulum oraz chorągiew i latarnie, które noszono przed kapłanem udającym się do chorego. W murze znajdowały się cztery furtki, w zachodniej części dziedzińca kościelnego znajdowała się kaplica św. Rocha oraz drewniana dzwonnica z trzema dzwonami. Przy kościele znajdował się cmentarz, szpital i szkoła parafialna. Kościół św. Mikołaja płonął trzykrotnie (1646, 1726, 1748). Dzisiejszy kształt nadano kościołowi w latach 1912 -1914. Z dawnego kościoła pozostało prezbiterium i kaplica św. Stanisława. Obecnie w prezbiterium znajduje się ołtarz z 1882 roku z barokowymi figurami z kościoła Mariackiego w Krakowie. Do parafii należało miasto Chrzanów, w XVI wieku dołączono Góry Luszowskie i młynarzy z Sierszy, a w XVIII wieku wieś Kąty.
[edytuj] Kościół św. Krzyża
Oprócz kościoła parafialnego w mieście znajdowała się druga świątynia pod wezwaniem św. Krzyża. Powstała on prawdopodobnie w XVI wieku i znajdowała się na ul. Świętokrzyskiej. W 1748 w czasie wizytacji dziekana nakazano remont kościółka. Nie posiadał on wówczas ani wyposażenia ani własnego księdza. Kościółek poprawiono w 1754 dzięki hojności parafian. Chowano przy nim zmarłych do około 1800 roku. W 1827 roku budowla jeszcze stała, jednak wkrótce zburzono ją, a plac sprzedano. Kiedy nowy właściciel zaczął na nim budować, wykopywano kości. Pleban nakazał pogrzebać je na cmentarzu.
[edytuj] Zabytki
- gotyckie prezbiterium z przełomu XIV i XV wieku, ze szkarpami i ostrołukowymi oknami oraz z barokową kaplicą św. Stanisława z 1641 r.
- dzwonnica z XIII, XIV wieku
- wczesnorenesansowy świecznik spiżowy (1598 r.)
- gotycka monstrancja z XV w.
- wczesnobarokowa łódka na kadzidło
