Palatynat
Z Wikipedii
Palatynat (niem. Pfalzgrafschaft, łac. palatium, pałac) reński – kraina historyczna w zachodnich Niemczech na zachód od Renu. Obecnie część kraju związkowego Nadrenia-Palatynat.
Główne miasta: Ludwigshafen, Kaiserslautern, Frankenthal, Neustadt an der Weinstrasse, Landau, Heidelberg, Spira, Mannheim.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Palatynat był od XI wieku pod władzą palatynów reńskich. W 1288 stolicą kraju został Heidelberg.
W latach 30. XVI wieku na terenach Palatynatu przyjął się luteranizm. Od 1559 roku w Palatynacie wpływy zdobyli kalwiniści.
W 1619 roku Fryderyk V przyjął tron Czech od miejscowych buntowników protestanckich, ale po bitwie pod Białą Górą Palatynat znalazł się pod okupacją Hiszpanii i Bawarii. W 1648 Palatynat Górny został utracony. W 1742 Palatynat odziedziczył Karol Teodor Pfalz – Sulzbach i połączył go w roku 1777 z Bawarią.
Rewolucja francuska przyniosła upadek państwa. W 1795 zachodnią część Palatynatu zajęła i zaanektowała Francja, zaś wschodnią – Badenia. Po kongresie wiedeńskim Palatynat stał się częścią Królestwa Bawarii.
Po I wojnie światowej Palatynat znalazł się pod okupacją francuską (1919 – 1930). Po II wojnie światowej był częścią francuskiej strefy okupacyjnej.
W Ramstein-Miesenbach, niedaleko Kaiserslautern, znajduje się amerykańska baza lotnicza Ramstein – największa na świecie poza terytorium USA.
[edytuj] Władcy palatynatu reńskiego
[edytuj] Hrabiowie palatynatu reńskiego (945 – 1356)
- 945 – 994: Herman Lotaryński
- 994 – 1034: Ezzo Lotaryński
- 1034 – 1045: Otto I ze Szwabii
- 1045 – 1061: Henryk I ze Szwabii
- 1061 – 1085: Herman II Luksemburski
- 1085 – 1095: Henryk II von Laach
- 1095 – 1099: Henryk III von Limburg
- 1099 – 1105: Ludwik von Limburg
- 1105 – 1113: Zygfryd von Ballenstadt
- 1113 – 1129: Gotfryd von Calw
- 1129 – 1139: Wilhelm von Ballenstadt
- 1139 – 1142: Henryk IV Jasomirgott
- 1142 – 1155: Herman III von Stahleck
- 1155 – 1195: Konrad von Hohenstaufen
- 1195 – 1211: Henryk V z Welfów
- 1211 – 1214: Henryk VI z Welfów
- 1214 – 1227: Ludwik I Wittelsbach
- 1227 – 1253: Otton II Wittelsbach
- 1253 – 1294: Ludwik II Wittelsbach
- 1294 – 1317: Rudolf I Wittelsbach
- 1317 – 1327: Adolf Wittelsbach
- 1327 – 1353: Rudolf II Wittelsbach
- 1353 – 1356: Ruprecht I Wittelsbach
[edytuj] Elektorzy Palatynatu (1356 – 1803)
- 1356 – 1390: Ruprecht I Wittelsbach
- 1390 – 1398: Ruprecht II Wittelsbach
- 1398 – 1410: Ruprecht III Wittelsbach (król rzymsko – niemiecki 1400–1410)
- 1410 – 1436: Ludwik III Wittelsbach
- 1436 – 1449: Ludwik IV Wittelsbach
- 1449 – 1476: Fryderyk Wittelsbach
- 1476 – 1508: Filip Wittelsbach
- 1508 – 1544: Ludwik V Wittelsbach
- 1544 – 1556: Fryderyk II Wittelsbach
- 1556 – 1559: Otto Henryk Wittelsbach
- Ród Palatynatu-Simmern:
- 1559 – 1576: Fryderyk III Wittelsbach
- 1576 – 1583: Ludwik VI Wittelsbach (Pfalz-Simmern)
- 1583 – 1610: Fryderyk IV
- 1610 – 1623: Fryderyk V
- Ród Bawarski:
- Ród Palatynatu – Simmern (przywrócony):
- Ród Palatynatu-Neuberg:
- 1685 – 1690: Filip Wilhelm
- 1690 – 1716: Jan Wilhelm
- 1716 – 1742: Karol III Filip
- Ród Palatynatu-Sulzbach:
- Ród Palatynatu-Zweibrücken:
- 1799 – 1803: Maksymilian Józef (elektor Bawarii Maksymilian IV Józef, od 1805 król Bawarii)
