Państwowy kapitalizm
Z Wikipedii
Państwowy kapitalizm - jedno z określeń systemu funkcjonującego w ZSRR w latach 1917-1991 używane w międzynarodowym ruchu trockistowskim.
Pojęcie kapitalizmu państwowego nigdy nie pojawia się w pismach Lwa Trockiego, który uważał ZSRR za Zdegenerowane państwo robotnicze. Podkreślał tym samym, iż mimo tego, że faktyczna kontrola nad znacjonalizowanymi środkami produkcji leżała w ZSRR w rękach partii, a nie samych pracowników, całe państwo nadal nosiło w sobie zalążek prawdziwego kraju socjalistycznego. Oczywiście by ten potencjał mógł zostać zrealizowany, robotnicy radzieccy musieliby dokonać nowej rewolucji, wykorzystując doświadczenia z roku 1917, lecz nie dopuszczając tym razem do władzy biurokracji.
Po śmierci Trockiego pogląd ten został poddany zdecydowanej krytyce przez lidera brytyjskich trockistów Tony'ego Cliffa, który uważał, iż Trocki przecenił realne znaczenie klasy pracowniczej w ZSRR. Jego zdaniem system powstały za czasów dyktatury stalinowskiej całkowicie pozbawiony był chociażby elementów socjalizmu, gdyż opierał się na analogicznych jak kapitalizm mechanizmach wyzysku. Jednak w roli monopolisty - wyzyskiwacza występowało państwo sterowane przez monopartię.
Teoria Cliffa była pierwszą tak poważną rewizją myśli Lwa Trockiego, jakiej dopuścił się człowiek uważający się za kontynuatora zapoczątkowanego przez niego ruchu. Dlatego wywołała poważne spory w środowisku trockistowskim i ostatecznie doprowadziła do rozłamu w ruchu.