Pałac w Jerzmanowej
Z Wikipedii
W 1465 roku wieś Jerzmanowa (niem. Hermsdorf) należała do Bernarda i Jana von Loss. Z końcem XVI wieku wieś przeszła pod panowanie rodziny von Mutschelnitz. W tym okresie pojawiły się pierwsze zabudowy siedziby rycerskiej. Natomiast najstarsza faza wzniesienia zespołu dworskiego pochodzi z II połowy XVI wieku. Z inicjatywy von Lossów wzniesiono renesansowy dwór. W latach 1730-1746 dokonano przebudowy pałacu, nadając mu charakter barokowy. Z tego okresu zachował się do dziś portyk z ozdobnym balkonikiem w główniej fasadzie budynku. W 1746 roku siedzibę w Jerzmanowej posiadł Baron Henryk Sack. Przyczynił się on do niezwykle bogatego wyposażenia obiektu. W tym okresie powstały wysokiej klasy stiuki oraz założono bogato zdobioną klatkę schodową z czarnego dębu. Następną przebudowę pałacu dokonano w XIX wieku. Powiększono budynek o boczne ryzality i nadano mu wygląd neoklasyczny.
Do pałacu prowadzi droga wjazdowa, po bokach której zgrupowane zostały budynki gospodarcze. Pod koniec XVIII wieku została ona obsadzona lipową aleją. Od południa do elewacji tylnej pałacu przylega plantowany teren, na którym pierwotnie założony był ogród ozdobny o planie prostokąta. Cieszył się on wielką sławą i jeszcze w 1845 roku był często odwiedzany. W XVIII wieku, na wschód od elewacji bocznej pałacu utworzono oś wodną, którą wyznaczał prosty szeroki kanał. Pałac wkomponowano w tzw. konfigurację otaczającego wzgórza i nadano mu odpowiednie walory estetyczne. Założono stawy w parku i zasadzono drzewa wzdłuż alejek, m.in. lipy, klony, graby, wierzby i dęby.
Pałac w Jerzmanowej jest dwukondygnacyjną budowlą z poddaszem, założoną na planie litery „C” z ryzalitem na osi elewacji północnej. Pokryty jest dachem mansardowym z lukarnami. Wewnątrz zachował się układ dwutraktowy z sienią przelotową. Na sklepieniach, w dwóch salach pałacu znajdują się platformy stiukowe o niezwykłej tematyce dworskiej, opartej na scenach z mitologii greckiej. Platformy wykonane są w formie płaskorzeźb. Jedna z nich przedstawia Plutona, bohatera świata antycznego. Jedzie on na rydwanie i poluje na zwierzęta. W drugim pomieszczeniu płaskorzeźba przedstawia scenę, w której Perseusz dokonał niezwykle heroicznego czynu- zdobył głowę Meduzy i uwolnił przykutą do skały Andromedę.
Pałac położony jest w północno- wschodniej części wsi. Ograniczony jest od północy i zachodu zabudową wiejską, a od południa i wschodu gruntami ornymi. Obecnie pomieszczenia pałacowe zamieszkiwane są przez kilka rodzin. Znajduje się tam również przedszkole.
 Pałac w Jerzmanowej, widok z przodu |
 Pałac w Jerzmanowej, widok z tyłu |
 Platforma stiukowa- Perseusz uwalnia Andromedę |
 Platforma stiukowa- Perseusz uwalnia Andromedę |
 Kominek w jednym z pomieszczeń pałacu |
