Pałac Uruskich
Z Wikipedii
Współrzędne: 52°14'24" N 21°01'01" E
Pałac Uruskich nr rej. 244 z 1 lipca 1965 |
|
 Pałac Uruskich-Czetwertyńskich |
|
| Miejsce | Warszawa |
| Adres | ul. Krakowskie Przedmieście 30 |
| Projekt | Andrzej Gołoński |
| Liczba kondygnacji | 3 |
| Rozpoczęcie budowy | 1844 |
| Ukończenie budowy | 1847 |
| Pierwszy właściciel | Seweryn Uruski |
| Zniszczono | 1944 |
| Odbudowano | 1948-1951 |
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|
Pałac Uruskich (Czetwertyńskich) znajduje się przy ul. Krakowskie Przedmieście 30 w Warszawie.
W miejscu istniejącego dziś pałacu znajdował się wzniesiony na przełomie lat trzydziestych i czterdziestych XVIII w. późnobarokowy pałac przypisywany architektowi Janowi Zygmuntowi Deyblowi, należący do kasztelana krakowskiego, Stanisława Poniatowskiego, ojca króla Stanisława Augusta. Właśnie tu Stanisław August dowiedział się, że został obrany królem. Pałac uwiecznił Canaletto na obrazie przedstawiającym Krakowskie Przedmieście od strony Nowego Światu. Pałac kilkukrotnie zmieniał właścicieli aż w 1843 stał się własnością Seweryna Uruskiego, marszałka szlachty guberni warszawskiej, tajnego radcy, ochmistrza dworu cesarskiego. Zapragnął on wznieść na miejscu dotychczasowego pałacu nowy, więc stary polecił zburzyć.
Projekt zlecił u architekta Andrzeja Gołońskiego, który nadał nowej budowli cechy renesansu. Roboty trwały od 1844 do 1847. Piętrowy korpus główny odznacza się dwoma ryzalitami skrajnymi wyższymi o piętro. Nad częścią środkową elewacji frontowej widnieje wielki kartusz z herbem fundatora Sas dłuta Ludwika Kaufmana. W lewym ryzalicie elewacji przed II wojną światową znajdowała się brama przejazdowa wiodąca na dziedziniec otoczony oficynami. Z elewacją frontową pałacu, regularną i symetryczną, kontrastuje elewacja południowa wychodząca na uliczkę prowadzącą na dziedziniec Pałacu Kazimierzowskiego, malownicza i nieregularna. Akcentem wysokościowym jest wieża, która w XVII wieku pełniła funkcję wieży ciśnień lokalnego wodociągu Tytusa Liwiusza Boratiniego. Po śmierci Seweryna Uruskiego w 1890 pałac przeszedł najpierw na własność jego żony, a potem córki Marii zamężnej z ks. Włodzimierzem Światopełk-Czetwertyńskim. W latach 1893-1895 pałac odnowiono pod kierunkiem Józefa Hussa, który wybudował nową oficynę północną zakręcającą ku wschodowi na miejscu dawnej, zrujnowanej. Na parterze nowej oficyny mieściły się wozownie, wyżej – mieszkania do wynajęcia.
Spalony podczas powstania warszawskiego. W posiadaniu rodziny Czetwertyńskich pałac znajdował się do roku 1946, po czym przeszedł na własność Uniwersytetu Warszawskiego. Odbudowano go w latach 1948-1951 wg projektu Jana Dąbrowskiego. Obecnie mieści się tu Wydział Geografii i Studiów Regionalnych.
