Napoleon II Bonaparte

Z Wikipedii

Napoleon II (zwany tak przez bonapartystów), właściwie Napoléon François Charles Joseph, król Rzymu, potem książę Reichstadt (ur. 20 marca 1811 w Paryżu - zm. 22 lipca 1832 na zamku Schönbrunn koło Wiednia). Zwano go L'Aiglon - Orlątko. Był jedynym legalnym synem cesarza Napoleona I, jego matką była druga żona Napoleona - Maria Ludwika, arcyksiężniczka austriacka z rodu Habsburgów, córka cesarza Franciszka II.

Poród młodej cesarzowej był bardzo ciężki i w pewnej chwili chirurg Dubois, który przyjmował dziecko, zapytał się Napoleona, kogo ma ratować - matkę czy dziecko. Napoleon powiedział: Ne pensez pas qu'à la mère (Niech pan myśli tylko o matce). O ósmej rano 101 strzałów armatnich obwieściło Paryżanom narodziny następcy tronu, który już w kołysce otrzymał od ojca tytuł Króla Rzymu. Młody Napoleon został ochrzczony 9 czerwca 1811 w katedrze Notre-Dame przez wuja Napoleona I, kardynała Józefa Fescha. Do chrztu chłopca podawali: arcyksiążę Ferdynand Habsburg, zastępujący dziadka - cesarza Franciszka II, i Letycja Buonaparte - "Jej Cesarska Wysokość Pani Matka".

Pierwszą edukację młody król Rzymu otrzymał pod bacznym okiem guwernantki hrabiny de Montesquiou. Po klęskach Napoleona w wojnie z Rosją 1812 roku i w bitwie pod Lipskiem Maria Ludwika wraz z synem opuściła 29 marca 1814 Paryż i udała się do Rambouillet, a stamtąd wraz z Radą Regencyjną (Napoleon I abdykował na rzecz syna) do Blois. W międzyczasie senat francuski ogłosił detronizację Bonapartych i wezwał do powrotu wygnanego Burbona Ludwika XVIII. Marii Ludwice i jej legalnemu potomstwu przyznano oprawę w postaci włoskich księstw Parma, Piacenza i Guastalla.

Napoleon II jako król Rzymu

Wiosną 1814 Maria Ludwika z synem przeniosła się do rodziców do Wiednia. Tam dotarła do nich w marcu 1815 wieść o powrocie Napoleona do Francji i restauracji monarchii Bonapartów. Cesarz na próżno prosił żonę o powrót wraz z synem, listy pozostały bez odpowiedzi. Po Waterloo Napoleon abdykował po raz drugi na rzecz syna; tym razem idea osadzenia na tronie Napoleona II miała wielu zwolenników we francuskim parlamencie, ale intrygi ministra Józefa Fouché i zwycięskiego księcia Wellingtona doprowadziły do ponownego objęcia tronu przez Ludwika XVIII.

W roku 1817 nowe postanowienia Świętego Przymierza pozbawiły Marię Ludwikę dziedzicznych praw do Parmy itd., otrzymała tylko dożywocie. W ten sposób syn Napoleona I został pozbawiony nazwiska, tytułu i dziedzictwa. 22 lipca 1818 dziadek Franciszek I nadał mu tytuł księcia Reichstadt (niem. Herzog von Reichstadt) i rangę książęcą w Cesarstwie Austrii, skreślając jednocześnie Napoleona z listy jego imion.

Edukacja młodego napoleonidy przebiegała według starodawnego schematu ustalonego dla dzieci Habsburgów: miał wielu guwernerów, którzy uczyli go filologii łacińskiej, filozofii i zasad obu praw, historii współczesnej, matematyki, a z przedmiotów wojskowych nauki o fortyfikacjach. Oprócz tego posiadł szeroką wiedzę w dziedzinie literatury francuskiej, niemieckiej i włoskiej. Gdy skończył 15 lat udostępniono mu literaturę o Rewolucji Francuskiej i panowaniu jego ojca. Przez cały czas był jednak obserwowany przez tajną policję Metternicha, która otrzymała zadanie nie dopuszczać do niego żadnych emisariuszy z Francji.

W lipcu roku 1830 wybuchła we Francji rewolucja, która zmiotła z tronu starszą linię Burbonów z Karolem X. Liczni zwolennicy Bonapartych proklamowali Franza (jak go teraz nazywano) cesarzem jako Napoleon II. Misję przekonania Wiednia o słuszności takiego rozwiązania powierzono Talleyrandowi, który spotkał się ze strony Metternicha z takim chłodem, że zaniechał dalszych dyskusji i wkrótce ustąpił z urzędu. W tym czasie wygnano z Francji napoleońskiego marszałka i zdrajcę cesarza - Marmonta, który osiedlił się w Wiedniu i został dopuszczony do Franza jako nauczyciel historii wojskowej. Nareszcie młody książę mógł usłyszeć historię wojen Napoleona z ust jego dawnego adiutanta i naocznego świadka wszystkich zdarzeń.

Od roku 1828 Franz zaczął karierę oficerską w armii austriackiej: najpierw jako kapitan szaserów, dalej jako major piechoty w pułku de Salisa, na koniec, 15 czerwca 1831, dostał awans na podpułkownika i dowództwo batalionu piechoty węgierskiej. Od tego roku zaczął poważnie chorować - przypuszczano gruźlicę krtani. Stan pogorszył się na wiosnę 1832. 24 czerwca tego roku przybyła do syna niewidziana od wielu lat matka. Napoleon II zmarł 22 lipca o godz. 5.10 w pałacu Schönbrunn w tym samym pokoju, który zajmował jego ojciec po bitwie pod Austerlitz. Zwłoki pochowano w habsburskiej Krypcie Kapucyńskiej (niem. Kapuzinergruft) w Wiedniu, serce w Katedrze św. Szczepana, a wnętrzności w Kościele Augustianów.

W roku 1940 przeniesiono na rozkaz Hitlera jako "dar Wielkiej Rzeszy Niemieckiej dla narodu francuskiego" zwłoki Napoleona II do Kościoła Inwalidów w Paryżu.

Według pogłosek, które zapoczątkował angielski handlarz antyków Sir Joseph Duveen, opowiadając o znalezionym przez siebie w dzieciństwie wśród papierów ojca liście pożegnalnym Napoleona II do urodzonego 1832 arcyksięcia Maksymiliana, późniejszego cesarza Meksyku, książę Reichstadt był ojcem i tego chłopca, i jego starszego brata Franciszka Józefa. Wiadomo, że matka cesarza Franciszka Józefa i Maksymiliana, aks. Zofia z Wittelsbachów była blisko zaprzyjaźniona z napoleońskim kuzynem, ale poza sławnym obrazem, na którym Napoleon II trzyma na kolanach malutkiego Franciszka Józefa, nie wiadomo nic o romansowych stosunkach między Reichstadtem i Zofią. Jeśli istniały, to wszelkie ślady zatarł dwór wiedeński.