Mikołaj Radziwiłł Czarny

Z Wikipedii

Mikołaj Krzysztof Radziwiłł "Czarny"
Mikołaj Krzysztof Książę Radziwiłł "Czarny"
Trąby
Data urodzenia	4 lutego 1515
Miejsce urodzenia	Nieśwież
Data śmierci	28 maja lub 29 maja 1565
Miejsce śmierci	Łukiszki

Rodzina	Radziwiłł
Rodzice	Jan Radziwiłł Anna Kiszka
Małżeństwo	Elżbieta Szydłowiecka
Dzieci	z Elżbietą Szydłowiecką: Mikołaj Krzysztof Radziwiłł "Sierotka" Elzbieta Radziwiłł Zofia Agnieszka Radziwiłł Anna Magdalena Radziwiłł Jerzy Radziwiłł Albrycht Radziwiłł Stanislaw Pius Radziwiłł Krystyna Radziwiłł

Mikołaj Krzysztof Radziwiłł zwany Czarnym (od koloru włosów), herbu Trąby (ur. 4 lutego 1515 w Nieświeżu, zm. 28 lub 29 maja 1565 w Łukiszkach koło Wilna) – marszałek wielki litewski, kanclerz wielki litewski, wojewoda wileński.

Książę od 1547, pochodzący z litewskiego rodu Radziwiłłów (Radvila), syn kasztelana trockiego Jana i Anny z Kiszków. Wprowadził i umocnił na Litwie Kościół ewangelicko-reformowany, propagował kalwinizm także w Koronie. Stworzył potęgę rodu Radziwiłłów. Był postacią kontrowersyjną: w Polsce ma opinię ambitnego intryganta, na Litwie jest uważany za litewskiego patriotę.

[edytuj] Biografia

[edytuj] Lata nauki i kariera

Otrzymał wszechstronne wykształcenie, studiował w Wittenberdze, następnie przebywał na dworze królewskim w Krakowie, gdzie poznał przyszłego króla Zygmunta II Augusta. Związek, a następnie małżeństwo siostry stryjecznej Mikołaja – Barbary Radziwiłłówny z Zygmuntem Augustem umocnił jego pozycję, w 1551, nadał mu Zygmunt II August przywilej chronienia w archiwum nieświeskim wszystkich dokumentów, dotyczących dziejów Wielkiego Księstwa Litewskiego: w 1544 Mikołaj został marszałkiem ziemskim, w 1550 kanclerzem, w 1551 wojewodą wileńskim, kumulując najwyższe urzędy w państwie i stając się wraz z bratem Mikołajem Radziwiłłem Rudym najbardziej wpływowym dygnitarzem na Litwie. Od 1548 jego żoną była Elżbieta Szydłowiecka, która wniosła w posagu tzw. "Dobra Szydłowieckie" które otrzymała w spadku po ojcu Krzysztofie Szydłowieckim.

[edytuj] Działalność pro-litewska

Mikołaj Czarny zawsze starał się umocnić Wielkie Księstwo Litewskie przy pomocy polskiej, ale ze szkodą Polski; w 1561 doprowadził do włączenia Liwonii do Litwy.

W 1553 oficjalnie przeszedł na luteranizm, a w 2 lata później nawiązał korespondencję z wybitnymi teologami kalwinizmu, w tym z samym Janem Kalwinem. Wkrótce dostrzegł w kalwinizmie możliwość umocnienia własnej pozycji i usamodzielnienia Litwy od Polski pod własnym panowaniem (ponieważ kalwinizm głosił nieposłuszeństwo wobec "heretyckich" władców, czyli w tym przypadku wobec katolickiego króla Polski). Sprzeciwiał się unii lubelskiej i z powodu tej opozycji został odsunięty przez króla od wpływu na politykę.