Web Analytics

See also ebooksgratis.com: no banners, no cookies, totally FREE.

CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Microsoft Windows Vista - Wikipedia, wolna encyklopedia

Microsoft Windows Vista

Z Wikipedii

Microsoft Windows Vista
Rodzina Windows NT
Aktualna wersja stabilna 6.0 Service Pack 1 (SP1) (Build 6001)
Pierwsze wydanie 30 stycznia 2007
Producent Microsoft
Licencja Microsoft EULA
Jądro hybrydowe
Podstawowe środowisko pracy środowisko graficzne Aero
Oficjalna witryna Windows Vista

Microsoft Windows Vista (wymowa /ˈvɪstə/, Windows NT 6.0) - najnowsza edycja systemu Windows firmy Microsoft (do 22 lipca 2005 znany był jedynie pod nazwą kodową Longhorn). Następca systemu Windows XP. Hasło reklamowe systemu to Clear, Confident, Connected, czyli Przejrzysty, Pewny, Połączony. W kwietniu 2008 Windows Vista był zainstalowany na 14.57% komputerów na świecie[1].

Spis treści

[edytuj] Terminy premiery

8 listopada 2006 roku ówczesny lider działu Microsoftu zajmującego się klienckim systemem operacyjnym, Jim Allchin, napisał na swym blogu, iż tworzenie Visty zostało zakończone i rozpoczęła się produkcja. Dla użytkowników licencji grupowych system Windows Vista był dostępny już od 30 listopada 2006, w wersji pudełkowej oraz preinstalowany w nowych komputerach jest dostępny od 30 stycznia 2007 w Polsce i 29 stycznia na świecie. Tego dnia były prezes Microsoftu, Bill Gates, o 16:45 (czasu lokalnego) uroczyście dokonał premiery nowego produktu. Oficjalna polska premiera systemu odbyła się 7 marca 2007 roku, jednakże zakup systemu Windows Vista był już możliwy od 25 stycznia 2007.

[edytuj] Nowości w Windows Vista

Do nowości w Vista należy między innymi Windows Presentation Foundation (WPF, Avalon) i Windows Communication Foundation (WCF, Indigo). Miał się wśród nich znaleźć także nowy system plików, WinFS, projekt ten został jednak porzucony. Wszystkie te trzy elementy zostaną zebrane pod wspólną nazwą WinFX. Z nowości dostępny również całkowicie nowy wygląd, bazujący na silniku Aero. Została dodana obsługa nagrywania płyt DVD. Do graficznych nowości należy też nowy wygląd przycisku "Start", który wygląda jak trójwymiarowa kula zawierająca logo Windows Vista, ale bez napisu start.

Oprócz znanej z Windows XP Service Pack 2 Zapory systemu Windows dołączony do systemu został także program chroniący przed spyware (dostępny jako darmowy dodatek dla legalnych kopii systemów XP i Server 2003) o nazwie Windows Defender (dawniej Microsoft Windows AntiSpyware (Beta)), tworzony na podstawie programu GIANT AntiSpyware firmy Giant Company Software Inc., wykupionej przez Microsoft Corporation 16 grudnia 2004.

Inną nowością są trójstopniowo (zamiast dwustopniowo) limitowane konta, dzięki którym będzie można lepiej dopasować poziom uprawnień do użytkownika. Nowy rodzaj kont, Least Privileged User Account (LUA), któremu zawdzięczamy trójstopniowe uprawnienia, jest najbardziej ograniczony i sprowadza się do jedynie podstawowych uprawnień, takich jak korzystanie z Internetu (jest możliwe odcięcie takiemu użytkownikowi dostępu do niektórych stron), czy eksploracja jego własnych folderów. Warto również wspomnieć o możliwości korzystania z kontroli rodzicielskiej, dzięki której można określić, w jakim zakresie czasu i jak długo dziecko może korzystać z komputera, a także w jakie gry może grać.

Został wprowadzony nowy model aktualizacji, tzw. hot patching, dzięki któremu w większości przypadków instalacja aktualizacji odbywa się w tle, bez restartowania komputera.

Kolejną nową funkcjonalnością jest wbudowane w edycję Ultimate rozwiązanie BitLocker pozwalające na szyfrowanie całych partycji. Szyfrowanie to wykorzystuje sprzętowe moduły TPM.

Windows Vista jest reklamowany przez Microsoft jako wydajniejszy, bezpieczniejszy i bardziej przyjazny dla użytkownika[2]. Zdaniem Microsoftu, najważniejsze zmiany i usprawnienia są następujące:

  • Dzięki nowej technologii ładowania i zamykania systemu, system wraca ze stanu wstrzymania w nie więcej niż 2 sekundy, a ładowanie się systemu trwa krócej niż w Windows XP.
  • Aplikacje ładują pliki 15% szybciej niż w Windows XP.
  • Dzięki funkcji ReadyBoost możemy użyć pendrive w celu polepszenia wydajności komputera.
  • Nowy instalator, który umożliwia zainstalowanie systemu w około 15 minut (Windows XP instalował się 20-45 min).
  • Wprowadzone nowe zabezpieczenia ochrony treści opierają się na mechanizmach uruchamianych podczas bezczynności systemu. W efekcie nie kolidują one z pracą użytkownika, jednak powodują większe zużycie procesora, nawet kiedy system jest bezczynny.[3][4][5]
  • Narzędzie tworzenia obrazów instalacyjnych i dysków twardych - ImageX i format ich zapisu Windows Imaging Format (WIM)
  • Zmodyfikowana funkcja Przywracania systemu, w której tworzonych jest mniej koniecznych punktów przywracania, co jest równoznaczne z oszczędnością miejsca na dysku.
  • Usprawniona wyszukiwarka plików; potrafi wyszukiwać wszelkie pliki użytkownika według nazwy, rozszerzenia a także słów kluczowych podanych przez użytkownika. Możliwe jest także wyszukiwanie z użyciem języka naturalnego. Praktycznie każda aplikacja w systemie zawiera pole do wyszukiwania plików. Funkcja ta jest odpowiedzią na Spotlight firmy Apple.
  • Zostało ułatwione przenoszenie danych między komputerem a urządzeniami przenośnymi.
  • Usprawnione zostało przenoszenie plików i ustawień użytkownika pomiędzy komputerami.
  • Nowa wersja przeglądarki Internet Explorer 7 (przeznaczona do Windows Vista wersja wykorzystująca mechanizmy niedostępne dotąd w systemach Windows, takie jak na przykład Mandatory Integrity Levels). Procesy przeglądarki odseparowane są od pozostałej części systemu, przez co znacząco zwiększa się poziom bezpieczeństwa w stosunku do poprzedniej wersji IE. Z punktu widzenia zwykłego użytkownika, Internet Explorer 7 oferuje funkcjonalność podobną do funkcjonalności innych nowoczesnych i bezpiecznych przeglądarek (takich jak Mozilla Firefox czy Opera), z czego najbardziej zauważalną jest przeglądanie w kartach.
  • Nowy klient poczty Windows Mail - następca Microsoft Outlook Express.
  • Nowy mechanizm logowania błędów, znany pod nazwą kodową Crimson. Jego zadaniem jest monitorowanie, zarządzanie i raportowanie kondycji systemu.
  • Nowy format dokumentów XPS, bazujący na XML-u (alternatywa dla PDF).
  • Wprowadzono narzędzia umożliwiające sprawowanie kontroli rodzicielskiej.
  • Nowa wersja odtwarzacza multimediów Windows Media Player oznaczona numerem 11.
  • Windows Movie Maker ze wsparciem technologii High Definition.
  • Windows DVD Maker, pozwalające przechwytywać materiał wideo, tworzyć płyty DVD z filmami oraz tworzyć efektowne pokazy slajdów.
  • Windows Photo Gallery - aplikacja służąca do zarządzania zbiorami zdjęć i obrazów.
  • Windows Driver Foundation - usprawniona obsługa sterowników sprzętu komputerowego.
  • Obsługa formatu nośników nowej generacji HD DVD oraz Blu-ray (jeżeli twórca konkretnego filmu wyrazi takie życzenie, oglądanie zabezpieczonych treści w wysokiej rozdzielczości może wymagać posiadania bardzo specyficznego sprzętu, włącznie z certyfikowaną przez Microsoft kartą graficzną, dźwiękową oraz monitorem)[4]
  • Windows SideShow - funkcja umożliwiająca obsługę dodatkowego, małego ekranu LCD (o przekątnej ok. 3") montowanego na zewnętrznej części obudowy niektórych komputerów przenośnych bez włączania komputera. Mogą być na nim pokazywane m.in. stan baterii, zegar, menu sterowania funkcjonalnością odtwarzacza mp3 i/lub informacje o nowych wiadomościach e-mail.
  • Obsługa tworzonej przez Microsoft sieci P2P znanej pod nazwą kodową Avalanche, połączonej z oprogramowaniem "Windows Meeting Space", umożliwiającym m.in. dzielenie się zasobami pulpitu online.
  • Nowe czcionki przystosowane do ClearType: 2 szeryfowe (Cambria i Constantia), 4 bezszeryfowe (Segoe UI, Calibri, Candara i Corbel), jedna o stałej szerokości znaku (Consolas) i inne.
  • Nowy sposób obsługi tekstu i czcionek z wykorzystaniem Unicode i możliwości "Avalona" w zakresie skalowania.
  • Narzędzie Windows Snipping Tool pozwalające na stworzenie zrzutu ekranu zaznaczonego fragmentu pulpitu (także o nieregularnym kształcie), zapisanie go bądź wysłanie do adresata poprzez program pocztowy.
  • Nowy uproszczony Rejestrator dźwięków, posiadający jedynie funkcje nagrywania dźwięku i jego zapis do formatu WMA (format ten będzie też prawdopodobnie wykorzystywany w ustawieniach dźwięków zdarzeń systemowych; jedynie Windows Media Player 11 wykorzystywać będzie format WAV przy zapisie ścieżek audio).
  • Obsługa dowiązań symbolicznych w stylu tych znanych z systemów rodziny Unix.
  • Ulepszone Menu Start. Napis Start z logiem Windows został zastąpiony okrągłym logiem Windows (tzw. Vista Orb), zaś kaskadowy widok Wszystkie programy został zastąpiony przez drzewko tworzone w jednym oknie. Dodatkowo menu posiada funkcję szybkiego wyszukiwania plików.
  • Brak wsparcia dla systemu plików FAT16. Zastępującym go systemem stało się nowe rozwiązanie UDF, co powoduje możliwość nagrywania płyt CD i DVD "w locie", a także możliwość usuwania lub modyfikacji plików, nawet jeśli płyta nie jest RW.
  • Usunięta obsługa portu gier. Teraz kontrolery gier (m.in. gamepady, dżojstiki, kierownice) można podłączać wyłącznie do portu USB.
  • Rozpoznawanie mowy, umożliwiające sterowanie systemem wyłącznie za pomocą głosu. Rozpoznawanie mowy nie jest jednak dostępne w polskiej wersji Visty.

[edytuj] Edycje

Windows Vista jest dostępny w ośmiu edycjach - wszystkich, z wyjątkiem Windows Starter 2007, w wersjach 32- i 64-bitowej. Wszystkie edycje systemu (z wyjątkiem Enterprise) mają taki sam nośnik DVD, a edycję zgodną z zakupioną wersją wybiera się podczas instalacji. Jej nieprawidłowy wybór ma konsekwencję w postaci braku możliwości aktywacji systemu i konieczna będzie reinstalacja systemu w celu jego aktywacji. Istnieje możliwość łatwej aktualizacji Windows Vista z edycji niższej do wyższej (edycję Home Basic możemy zaktualizować do wersji Home Premium lub Ultimate; edycję Home Premium jedynie do Ultimate) w efekcie skorzystania z cech dostępnych w bardziej rozbudowanej edycji. Microsoft nazwał tę usługę „Windows Anytime Upgrade”, czyli „Aktualizacja Windows w dowolnym czasie”.
Możliwości migracji między różnymi wersjami systemu Windows Vista
Możliwości migracji między różnymi wersjami systemu Windows Vista

Poniższa tabela zawiera wszystkie edycje Windows Vista wraz z ich krótkim opisem.

Edycja Opis Posiada interfejs Windows Aero Ograniczenie dostępności Pudełko
Windows Vista Starter Tak jak Windows XP Starter Edition, edycja ta jest dostępna tylko w krajach rozwijających się głównie po to, aby oferować legalną alternatywę dla nieautoryzowanych kopii. Zawiera ona duże ograniczenia, na przykład umożliwi użytkownikowi uruchomienie najwyżej trzech aplikacji jednocześnie. Posiada interfejs Windows Basic. Jako jedyna edycja nie obsługuje procesorów 64-bitowych. Rynki krajów rozwijających się Jasnoniebieskie (prostokątne)
Windows Vista Home Basic Podobna do Windows XP Home Edition, do domowego użytku przez użytkowników niepotrzebujących zaawansowanych funkcji multimedialnych. W porównaniu z Home Premium pozbawiona jest interfejsu Windows Aero, programu Media center, oraz wielu innych usprawnień obecnych w pozostałych wersjach Windowsa Visty. Jasnozielone
Windows Vista Home Basic N Identyczna, jak Windows Vista Home Basic, z wyjątkiem tego, że nie zawiera programu Windows Media Player. Ta edycja jest wydana na podstawie decyzji Komisji Europejskiej, aby umożliwić większą konkurencję pomiędzy aplikacjami multimedialnymi dostępnymi dla systemu Windows. Europa jasnozielone
Windows Vista Home Premium Oparta na Windows Vista Home Basic, oferuje dodatkowo zaawansowane cechy skierowane dla domowych użytkowników, takie jak obsługa HDTV czy DVD authoring. Edycja ta jest porównywalna do systemu Windows XP Media Center Edition. Zawiera program "Windows Media Center", oraz interfejs Aero glass. Przeznaczona też m.in. do zastosowań sieciowych i graczy. Zielone
Windows Vista Business Porównywalna do Windows XP Professional i przeznaczona dla rynku biznesowego. Dodaje obsługę domen systemu Windows Server, której brakuje we wszystkich edycjach Home. Edycja ta jest dostarczana razem z nową wersją serwera IIS (Internet Information Services). Licencja uprawnia do korzystania do downgrade - starszej wersji czyli Windows XP Professional (także 64bit). Niebieskie
Windows Vista Business N Identyczna jak Windows Vista Business, z wyjątkiem tego, że z tej samej przyczyny, co w edycji Home Basic N, nie zawiera programu Windows Media Player. Europa Niebieskie
Windows Vista Enterprise Edycja ta jest skierowana dla przedsiębiorstw. Funkcje przez nią oferowane są połączeniem edycji Business z funkcjami takimi, jak system wirtualizacji oprogramowania Microsoft Virtual PC czy wielojęzyczny interfejs użytkownika (MUI). Edycja ta nie jest dostępna w sprzedaży detalicznej BOX ani w wersjach OEM. Edycja ta posiada system szyfrowania BitLocker, który został też wprowadzony do Windows Vista Ultimate. oraz możliwość zmiany języka za pomocą pakietów językowych. Microsoft Software Assurance Ciemnoniebieskie (prostokątne)
Windows Vista Ultimate Edycja ta jest swoistym połączeniem edycji Home i Business (oraz wersji Enterprise, przeznaczonej do licencji zbiorczej). Jako jedyna edycja systemu Windows Vista posiada obsługę Dodatków dla systemu Windows Vista. Dodatkowo zawiera obsługę podcastingu — którego nazwę Microsoft zmienił na „blogcasting”, narzędzie podnoszące wydajność gier (o nazwie kodowej WinSAT), możliwość zgrywania DVD i być może wsparcie dla specjalnych serwisów on-line z multimediami, jak i dodatkowymi usługami przeznaczonymi dla konsumenta. Edycja Ultimate jest najbardziej rozbudowaną edycją systemu Windows Vista, przeznaczoną wg producenta dla wymagających użytkowników, graczy, profesjonalistów multimedialnych i entuzjastów PC. Opisywana jest jako "najlepszy wybór" dla ludzi, którzy chcą "jak najlepszych doświadczeń w używaniu systemu Windows Vista". Zawiera Windows Media Center. Dodatkowym elementem jest funkcja szyfrowania dysków BitLocker. BitLocker został również zawarty w wersji Enterprise Visty.

Edycja ta w wersji BOX sprzedawana jest z nośnikiem zarówno do wersji 32, jak i 64 bit. Licencja uprawnia do korzystania do downgrade - starszej wersji czyli Windows XP Professional (także 64bit).

Czarne

[edytuj] Technologie

Windows Vista jest wyposażony w szereg nowych technologii. Zawiera także domyślnie zainstalowaną platformę .NET Framework w wersji 3.0 (nazwa kodowa: WinFX), w skład której wchodzą:

Inaczej niż początkowo zakładano, do systemu nie jest dołączony system plików WinFS.

[edytuj] Interfejs

Windows Vista zawiera 3 rodzaje interfejsu: Windows Aero, Windows Basic i interfejs klasyczny.

Windows Aero zawiera trójwymiarowe efekty, takie jak: przełączanie się między aplikacjami - Windows Flip 3D, następca klasycznego przełączania Alt+Tab oraz animacja minimalizacji i maksymalizacji otwartych okien podobna do tej znanej z Mac OS X. Aero Glass dodatkowo sprawia wrażenie gładkości i przezroczystości interfejsu. Na starszych komputerach, posiadających słabsze karty graficzne i procesory, tych efektów nie ma i system wygląda porównywalnie do poprzednich wersji. Aby w pełni wykorzystać efekty 3D nowego systemu, karta graficzna będzie musiała posiadać technologię Windows Display Driver Model (WDDM).

Windows Basic (porównywalny w stylu znanej z Windows XP Luny) jest uproszczoną wersją Windows Aero, zaprojektowaną dla komputerów, które nie spełniają wymagań sprzętowych Aero Glass (istnieje możliwość wyłączenia Windows Aero - system uruchomi wtedy Windows Basic).

Na najsłabszych komputerach zostanie użyty klasyczny szary interfejs, znany ze starszych wersji systemu (Windows 95, 98, 2000).

Nowością jest także Windows Sidebar. Można do niego "podpiąć" różne mini-aplikacje (zwane gadżetami), takie jak odtwarzacz multimedialny, zegar, czytnik RSS, monitor wydajności czy kalendarz. Rozwiązanie to jest odpowiedzią na Dashboard zawarty w Mac OS X oraz SuperKaramba w KDE (środowisku graficznym dostępnym dla systemów uniksowych takich jak GNU/Linux czy systemy z rodziny BSD).

[edytuj] Wymagania sprzętowe

[edytuj] Konfiguracja minimalna

Niektóre funkcje systemu Windows Vista są niedostępne przy poniższej konfiguracji, wg producenta:

[edytuj] Konfiguracja zalecana

Umożliwia korzystanie ze wszystkich funkcji systemu, wg producenta[6]:

  • Procesor 32- lub 64-bitowy o częstotliwości 1 GHz,
  • 1 GB pamięci operacyjnej,
  • Karta graficzna spełniająca wymagania Windows Aero (m.in. Pixel Shader 2.0) i posiadająca 128 MB pamięci,
  • Dysk twardy o pojemności 40 GB i mający 15 GB wolnego miejsca podczas instalacji,
  • Napęd DVD-ROM,
  • Urządzenie wyjściowe audio,
  • Dostęp do sieci Internet.

Dodatkowo, aby korzystać z niektórych funkcji systemu, takich jak BitLocker czy obsługa tunera telewizyjnego, może być konieczny dodatkowy/specyficzny sprzęt.[7]

Testy praktyczne wykazują, że uruchomienie w pełni sprawnej edycji Ultimate możliwe jest na komputerze wyposażonym w 256 MB pamięci operacyjnej[8] (nie należy jednak oczekiwać, iż komputer w takiej konfiguracji będzie działać wydajnie).

[edytuj] Windows Aero

Ten tryb graficzny dodaje obsługę grafiki 3D, animacji i specjalnych efektów wizualnych w porównaniu do możliwości trybu klasycznego. Tryb ten jest dostosowany do wydajnych kart graficznych. Nie jest on dostępny tylko w wersji Home Basic i Starter.

Wymagania:

  • Co najmniej 512 MB pamięci operacyjnej.
  • Co najmniej 32 bity na piksel.
  • Sprzętowa akceleracja graficzna obsługująca DirectX 10 (działa także dla DirectX 9).
  • Przepustowość pamięci 1 GB / sekundę.
  • Możliwość rysowania ok. 1.5M trójkątów/sekundę, jedno okno ok. 150 trójkątów.
  • Karta graficzna używająca AGP 4X/8X albo PCI Express 16X.
  • Pixel Shader 2.0

Tryb ten jest domyślnie włączony przy starcie systemu Windows Vista (oczywiście o ile zainstalowana edycja systemu oraz sprzęt pozwalają na to).

[edytuj] Windows Basic

Mniej urozmaicona wersja Windows Aero, dodająca tylko podstawowe udoskonalenia wprowadzone w systemie Windows Vista. Używa Avalon Desktop Composition. Jest domyślnym stylem edycji Home Basic. Dostępna jest we wszystkich wersjach systemu.

Wymagania:

  • Windows Display Driver Model (WDDM)

[edytuj] Inne wersje interfejsu graficznego

Oprócz wspomnianych wcześniej powłok graficznych mających duże wymagania sprzętowe w systemie zawarte są również style standardowe – zbliżone do interfejsu Microsoft Windows 2000 oraz ubogie i proste oprawy – czarno-biało, czarno-fioletowo, czarno-niebieskie, swym wyglądem nawiązujące nawet do pierwszych produktów Microsoftu. Ich wymagania są bardzo niskie; można je otworzyć na wszystkich współczesnych komputerach.

[edytuj] Historia wydań

[edytuj] Najważniejsze wydania testowe

Wikinews
Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews na temat wydania Microsoft Windows Vista Release Candidate 1

[edytuj] Ukazane produkcyjne

[edytuj] Ważniejsze aktualizacje

[edytuj] Service Pack 1

Zobacz więcej w osobnym artykule: Microsoft Windows Fiji.

Wydanie Service Pack 1 dla systemu Windows Vista zostało udostępnione w połowie marca 2008 roku. Dnia 15 kwietnia 2008 została udostępniona publicznie polska wersja Service Pack 1.

[edytuj] Następcy Windows Vista

Następcą Windows Vista będzie system o nazwie kodowej Windows Seven (znany dawniej jako Windows Vienna, Windows Blackcomb).

[edytuj] Krytyka

Najnowszy system Windows firmy Microsoft spotyka się obecnie z silną krytyką użytkowników, wynika to w głównej mierze z wielu błędów, niedopracowań (np. kopiowanie przez sieć[9]) oraz innych ograniczeń. W ostatnim czasie Steve Ballmer (CEO Microsoftu) przyznał, że system ten wymaga dalszych prac rozwojowych, a wsparcie dla wcześniejszego systemu Windows XP będzie wydłużone [10].

[edytuj] Kopiowanie funkcjonalności MacOS X

Zarzucano skopiowanie wielu rozwiązań z Mac OS X[potrzebne źródło] (między innymi system przełączania okien).

[edytuj] Konstrukcja systemu

Krytykowane jest również napisanie wielu kluczowych elementów systemu w .NET[potrzebne źródło].

[edytuj] Wymagania sprzętowe

Sam menedżer okien Aero również okazał się problematyczny, ponieważ jego wymagania sprzętowe są większe od np. Beryla, który oferuje więcej możliwości i efektów[11].

[edytuj] DRM

Oprócz tego, krytykowany był fakt zaimplementowania metod DRM w postaci mechanizmów Windows DRM. W efekcie, w sytuacji, kiedy zażyczy sobie tego twórca mediów, Windows Vista, wykrywając niezaufane elementy systemu, obniży jakość odtwarzania, aby uniknąć przechwycenia mediów w wysokiej jakości. Właściwość ta budzi często kontrowersje, tak jak niemal wszystkie technologie DRM [12].

[edytuj] Dostępność DirectX 10

Innym krytykowanym rozwiązaniem jest fakt, że DirectX 10 jest dostępne tylko w Windows Vista[13] ponieważ według oficjalnej pozycji Microsoftu "DirectX 10 oferuje funkcje, którym nie podoła środowisko Windows XP"[14].


Z tych oraz innych powodów programiści oraz użytkownicy komputerów obecnie ignorują ten system, mimo że funkcjonuje na rynkach światowych od ponad roku [15].

[edytuj] Zobacz też

Przypisy

[edytuj] Linki zewnętrzne

Static Wikipedia (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Static Wikipedia February 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu