Kosynierzy gdyńscy

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.

Kosynierzy Gdyńscy

Kosynierzy gdyńscy, Czerwoni kosynierzy - potoczna nazwa ochotniczej formacji wojskowej utworzonej podczas wojny obronnej Polski w 1939 r. w Gdyni.

9 września 1939 na polecenie dowódcy Lądowej Obrony Wybrzeża, pułkownika Stanisława Dąbka przystąpiono do tworzenia Batalionu Kosynierów. Szkolenie kosynierów odbywało się na terenie Koszar Marynarki Wojennej w Oksywiu. Dowództwo objął ppłk Stanisław Wężyk. Szybko powstały 4 kompanie, najpierw liczyły 600 ludzi potem liczba wzrosła do ok. 1000. Używano broni myśliwskiej i białej (w tym kos). 14 września posiadano już jednak w większości zdobyczną broń palną.

Kosynierzy brali udział w nocnym natarciu na Łężyce z 10 na 11 września, a także w natarciu na Rumię. Według niektórych źródeł nocne natarcia przy użyciu kos wywoływały popłoch u Niemców. Prowadzono też działalność dywersyjną i wywiadowczą, oraz prace saperskie. 14 września wycofano się na Kępę Oksywską i tam walczono do kapitulacji 19 września. Wśród Niemców otrzymali przydomek "Schwarze Teufel" – czarne diabły.

Przez wiele lat Kazimierz Rusinek głosił autorytarnie, że został wezwany do dowódcy obrony wybrzeża płk. Stanisława Dąbka jako działacz socjalistyczny i mianowany komendantem kosynierów, na czele których bronił Gdyni bronią odbieraną oficerom sanacyjnym poddającym się Niemcom. W rzeczywistości otrzymał zadanie kierowania oddziałami nieuzbrojonych rezerwistów mających kopać okopy.

Organizatorem i dowódcą kosynierów był płk w stanie spoczynku Stanisław Wężyk, poproszony w przeddzień wybuchu wojny przez płk. Dąbka, by zajął się szkoleniem ochotników.

Nazwa "Czerwoni Kosynierzy" nigdy nie funkcjonowała wśród walczących w Gdyni i na Wybrzeżu. Jest to 'przydomek' nadany przez Kazimierza Rusinka, który nie był żołnierzem a działaczem PPS i który przywłaszczył sobie miano dowódcy tej formacji. Należy jednak pamiętać o silnej roli Polskiej Partii Socjalistycznej w klasowych związkach zawodowych, których członkowie stanowili trzon kosynierów.