Wikipedia:Komitet Arbitrażowy/Polityka arbitrażu
Z Wikipedii
 |
Ta strona opisuje zasady, którymi kieruje się w swych działaniach Komitet Arbitrażowy Wikipedii. Jako że dla prac Wikipedii jest to dokument niezwykle istotny, sugeruje się, by nie edytować go bez uprzedniego przemyślenia zmian i ich zaakceptowania przez społeczność polskiej Wikipedii w trybie konsensusu lub w ostateczności w głosowaniu i zachowywać przy tym ostrożność większą nawet niż w przypadku strony dotyczącej pozostałych zasad. |
Skrót: WP:PA |
Polityka arbitrażu jest zbiorem ogólnych wskazówek dotyczących działalności Komitetu Arbitrażowego i powstał w wyniku pracy przeprowadzonej w trybie uzgodnień konsensusowych społeczności.
Spis treści |
[edytuj] Zakres działań
Członkowie Komitetu Arbitrażowego zastrzegają sobie, według swojego uznania, prawo do zajęcia się bądź niezajęcia się rozpatrywaniem konkretnego sporu. Poniższe wskazówki o charakterze ogólnym znajdą zastosowanie w większości przypadków, jednak arbitrzy mogą czynić od nich wyjątki.
- Arbitrzy rozpatrują przede wszystkim spory interpersonalne.
- Komitet może rozpoznawać spór, w sprawie którego zwrócono się do niego z wnioskiem o arbitraż. Jeżeli w opinii Komitetu stan faktyczny przedstawiony we wniosku jest jedynie wycinkiem szerszej sprawy, Komitet nie jest związany zakresem wniosku i ma prawo dokonać oceny całej sprawy, w tym również przyjąć środki zapobiegawcze i przymusowe wobec wszystkich osób zaangażowanych w nią. Jeżeli są wśród nich osoby, które nie były stronami pierwotnego wniosku (osobą zgłaszającą lub osobą, wobec której wniosek zgłoszono), Komitet powinien powiadomić je o rozpatrywaniu sprawy z ich udziałem oraz umożliwić złożenie wyjaśnień – na prawach strony – co do ich udziału w niej.
[edytuj] Zasady
Arbitrzy będą rozstrzygać sprawy, stosując się do:
- ustalonych zasad, zaleceń, zwyczajów i praktyk powszechnie przyjętych na Wikipedii, w tym zaleceń edycyjnych i wikietykiety;
- reguł Wikipedii: dyrektyw i decyzji Fundacji Wikimedia, regulaminów, zrzeczenia się odpowiedzialności, warunków licencji;
- obowiązujących norm prawnych dotyczących projektu i jego uczestników.
Wszystkie one stosowane będą przez członków Komitetu zgodnie ze zdrowym rozsądkiem, ich najlepszym rozeznaniem, oraz przy uwzględnieniu oczekiwań społeczności. Komitet Arbitrażowy nie pracuje w systemie precedensowym. Każdy wniosek jest rozpatrywany indywidualnie, z zachowaniem zasad Wikipedii i zdrowego rozsądku. Arbitrzy korzystać będą raczej ze zdobytego [w nich] doświadczenia.
[edytuj] Jawność
- Arbitrzy używający więcej niż jednego konta użytkownika wyjawią ich nazwy do wiadomości publicznej.
- Każdy arbiter ma prawo zdecydować w jakim zakresie szczegóły dotyczące jego/jej danych osobowych poda do wiadomości publicznej oraz do wiadomości pozostałych członków Komitetu.
- Postępowanie dowodowe przed Komitetem Arbitrażowym jest jawne. Komitet może jednak podjąć decyzję o nieujawnianiu części materiału dowodowego, na wniosek osoby, której on dotyczy, w celu ochrony jej interesu osobistego.
- Obrady Komitetu najczęściej odbywają się niejawnie, jednak Komitet przedstawia publicznie szczegółowe uzasadnienie swoich decyzji.
[edytuj] Wnioski o arbitraż
Komitet Arbitrażowy przyjmuje do wiadomości wnioski o arbitraż i podejmuje decyzję o rozpatrzeniu spraw według własnego osądu, zgodnie z opisanymi wyżej zasadami.
Komitet przyjmuje sprawę do rozpatrzenia, gdy zagłosuje za tym co najmniej pięciu arbitrów. Każdy arbiter głosujący za przyjęciem wniosku zobowiązuje się automatycznie do udziału w danej sprawie, włączając w to wszystkie głosowania decyzyjne. Pomiędzy złożeniem głosu oznaczającego otwarcie sprawy a samym otwarciem zachowywany będzie co najmniej dwudziestoczterogodzinny okres karencji, chyba że Komitet w drodze głosowania ustali inaczej. Komitet odrzuci sprawę, w przypadku gdy przez długi czas nie dojdzie do przyjęcia sprawy i będą znikome szanse, by do niego doszło.
Sprawy nie spełniające kryteriów przyjęcia przez Komitet będą po 10 dniach wycofywane ze strony z wnioskami.
Komitet zajmuje się wyłącznie sprawami, które miały miejsce po powstaniu Komitetu Arbitrażowego jako instytucji, lecz w razie gdyby zaistniała taka potrzeba, rozpatrując konflikt, który miał miejsce po powstaniu Komitetu Arbitrażowego, może wziąć pod uwagę zachowanie wikipedysty z czasu sprzed powołania Komitetu.
Poszczególni arbitrzy przedstawią uzasadnienie swego głosu, jeśli będą czuli taką potrzebę lub też na prośbę.
Użytkownicy, których prawo do edytowania Wikipedii zostało ograniczone mogą zgłosić wniosek o arbitraż któremuś z członków Komitetu drogą e-mailową.
[edytuj] Kto bierze udział w arbitrażu?
Wszyscy arbitrzy biorą udział w rozpatrywaniu wszystkich spraw, z wyjątkiem sytuacji, gdy arbiter wyłączy się od udziału w sprawie z przyczyn osobistych lub zostanie wyłączony pod zarzutem stronniczości. Co najmniej 5 arbitrów musi wziąć udział w postępowaniu arbitrażowym dotyczącym danej sprawy oraz we wszelkiego rodzaju głosowaniach Komitetu Arbitrażowego, by decyzje tego ostatniego można było uznać za ważne. Jeśli arbiter uważa, że zachodzi w wypadku jego udziału w sprawie konflikt interesów, powinien się z niej wyłączyć. Użytkownicy, którzy sądzą, że w przypadku któregoś arbitra zachodzi konflikt interesów, powinni złożyć w trakcie procesu arbitrażowego odpowiednie oświadczenie. Arbitrzy nie muszą rezygnować z udziału w sprawie z przyczyn mało istotnych, np. cofnięcie edycji użytkownika będącego stroną w sprawie stanowiącej przedmiot arbitrażu najprawdopodobniej nie będzie wystarczająco istotnym powodem do wyłączenia (się) arbitra ze sprawy.
[edytuj] Rozpatrywanie sprawy
Strony zaangażowane w spór rozpatrywany przez Komitet Arbitrażowy przedstawiają swoją sprawę i dowody na stronie danej sprawy (która z kolei stanowi podstronę Wikipedia:Komitet Arbitrażowy/Wnioski o arbitraż) według podanego wzorca.
Dowody wraz z krótką argumentacją mogą być zamieszczane we wskazanym miejscu przez same strony, zainteresowane osoby trzecie oraz przez arbitrów. Dowody takie będą zwykle brane pod uwagę tylko wtedy, jeśli pochodzić będą z łatwo weryfikowalnych źródeł – przede wszystkim wyciągów z historii edycji na stronach Wikipedii (tzw. "diffy"), odpowiednich fragmentów rejestrów operacji i logów dostępu do serwera oraz wpisów na oficjalnych listach dyskusyjnych lub innych źródeł związanych z projektami Wikimedia. Arbitrzy zastrzegają sobie prawo do nieuwzględnienia niektórych przedstawionych dowodów lub linii argumentacji, zwłaszcza gdy będą one nieweryfikowalne.
Jeśli obrady są upublicznione, nie powinno się na ich temat wygłaszać żadnych komentarzy aż do momentu po zakończeniu rozpatrywania sprawy, który arbitrzy wskażą jako czas przeznaczony na publiczne komentarze dotyczące obrad.
[edytuj] Nakazy i zakazy
W każdym momencie między otwarciem a zamknięciem sprawy arbitrzy mogą zaproponować tymczasowe środki zapobiegawcze (nakazy lub zakazy), będące rozstrzygnięciami wiążącymi do czasu zamknięcia sprawy. Zakazy i nakazy te mogą być egzekwowane za pomocą 24-godzinnych blokad w przypadku, gdyby osoby nimi objęte owe nakazy lub zakazy złamały.
Nakaz lub zakaz uważany jest za przyjęty, jeżeli za zagłosuje więcej arbitrów niż przeciw.
Pomiędzy przegłosowaniem przyjęcia środka zapobiegawczego a jego wejściem w życie zachowany jest zwykle dwudziestoczterogodzinny okres karencji. Arbitrzy mogą jednak, w wyjątkowych okolicznościach, zagłosować za natychmiastowym zastosowaniem nakazu lub zakazu, jeśli większość z arbitrów biorących udział w sprawie wyrazi taką chęć podczas głosowania nad przyjęciem danego środka, lub jeśli większość arbitrów biorących udział w sprawie już zagłosowała za tym zakazem lub nakazem.
[edytuj] Ostateczna decyzja
Podczas obrad arbitrzy wypracują zgodną opinię w oparciu o zasady (ogólne stwierdzenia dotyczące polityki Wikipedii), stwierdzenia faktów (w danej sprawie), środki zaradcze (wiążące postanowienia, jakie czynności należy podjąć) oraz środki przymusowe (warunkowe postanowienia dotyczące czynności, jakie można podjąć przy spełnionych określonych warunkach). Każdy punkt będzie podlegać głosowaniu zwykłą większością głosów czynnych arbitrów (niewyłączonych z udziału w danej sprawie), przy czym w głosowaniu musi wziąć udział co najmniej 5 arbitrów biorących udział w sprawie– lista czynnych członków Komitetu znajduje się na stronie informacyjnej Komitetu Arbitrażowego. Stanowiska odrębne oraz opinie dotyczące przyjętych punktów zostaną odnotowane. Arbitrzy, którzy wstrzymają się od głosowania nad jakimś punktem, będą traktowani jako wyłączeni, co może spowodować obniżenie progu większości wymaganej dla przyjęcia danego punktu. W przypadku gdy żadna z propozycji działań nie uzyska poparcia większości, nie zostanie podjęta żadna decyzja i nie zostaną podjęte żadne działania.
Zasady to ogólne ustalenia dotyczące polityki Wikipedii i nie mają one ściśle określonej formy. Jednakże, tam gdzie należy, będą się one odwoływać do odpowiednich stron na temat polityki Wikipedii.
Stwierdzenia faktu będą mieć formę zbliżoną do poniższej:
- XXX zachowywał się/nie zachowywał się w sposób YYY [złamał/nie złamał zasadę/y ZZZ] (diff dotyczący incydentu 1) (diff dotyczący incydentu 2) (kolejne diffy)
Środki zaradcze będą mieć formę zbliżoną do poniższej:
- Użytkownika X przestrzega się przed czynieniem ataków osobistych nawet w przypadku wyraźnej prowokacji.
- Użytkownik X nie ma prawa dokonać w ciągu 24 godzin więcej niż jednego rewertu w artykule A.
- Użytkownik X poddany zostaje okresowi próbnemu dotyczącemu ataków osobistych na Y godzin/dni itp.; jeśli w tym czasie jego edycje będą mieć zdaniem jakiegoś administratora znamiona ataku osobistego, może on zostać pozbawiony prawa edycji Wikipedii na krótki okres do Z godzin, dni, itp.
- Użytkownikowi X zakazuje się edycji artykułu Y/ grupy artykułów Y na okres Z.
- Użytkownik X zostaje pozbawiony prawa edycji Wikipedii na okres Y.
Środki przymusowe będą mieć formę zbliżoną do następującej:
- Jeśli Użytkownik X będzie edytował artykuł Y/grupę artykułów Y, może zostać pozbawiony prawa do edycji na krótki okres, do jednego tygodnia.
Środki zaradcze i przymusowe (po zamknięciu sprawy w sposób opisany poniżej) mogą być egzekwowane poprzez działania administratorów, zwykle w formie blokady konta i/lub adresów IP.
Kiedy decyzja zostanie już opracowana, a odpowiednia liczba arbitrów podda sprawę rewizji i złoży głosy, jeden z arbitrów, którzy nie wstrzymali się od udziału w sprawie, może zainicjować wniosek o jej zamknięcie. Wniosek o zamknięcie uzna się za przyjęty, w momencie gdy za zamknięciem padnie więcej głosów niż przeciw zamknięciu. Pomiędzy złożeniem głosu oznaczającego zamknięcie sprawy a wejściem w życie decyzji i przyjętych w niej środków zaradczych zachowany będzie minimum dwudziestoczterogodzinny okres karencji, chyba że większość arbitrów biorących udział w sprawie zagłosowała za jej natychmiastowym zamknięciem.
