Kaspazy
Z Wikipedii
Kaspazy - to enzymy z grupy proteaz, kontrolujących apoptozę, czyli programowaną śmierć komórki.
Właśnie kaspazy w największym stopniu odpowiadają za zniszczenie komórki skazanej na samobójstwo: przecinając odpowiednie białka, pośrednio doprowadzają do poszatkowania materiału genetycznego na drobne kawałki (wielkości 180 par zasad, lub wielokrotność), zmiany kształtu komórki i jej podzielenia się na pęcherzyki apoptotyczne, które są natychmiast pożerane przez inne, żywe komórki (granulocyty obojętnochłonne(neutrofile), monocyty, komórki sąsiadujące). Pęcherzyki apoptotyczne posiadają w pełni funkcjonalne organella komórkowe (apoptoza w przeciwieństwie do nekrozy nie daje odczynu zapalnego). Do tej pory naukowcy wiedzieli, że kaskada kaspaz może rozpoczynać się przy błonie komórkowej (np. wskutek aktywacji białka Fas) albo w pobliżu mitochondrium, kiedy do cytoplazmy przedostaną się cząsteczki cytochromu c.
W zdrowej komórce na powierzchni błony zewnętrznej mitochondrium znajduje się białko Bcl-2, które z kolei jest połączone z innym białkiem Apaf-1. Wewnętrzne uszkodzenia komórki powodują, że Bcl-2 odłącza się od Apaf-1. Nastepnie cytochrom c wydostaje się do cytoplazmy gdzie łączy się z białkiem Apaf-1 oraz z kaspazą 9. W efekcie powstaje kompleks: - cytochrom c, - Apaf-1, - kaspaza 9, - ATP, który nazywamy apoptosomem. Cytozol ulega agregacji. Kaspazy jako proteazy rozszczepiają białka i równocześnie aktywuja inne kaspazy. Nastepuje trawienie strukturalnych białek i degradacja DNA. Komórka ulega fagocytozie.
Obecnie uważa się, że kaspazy znajdują się również w siateczce śródplazmatycznej. Okazało się, że uszkodzenie siateczki śródplazmatycznej prowadzi do uruchomienia kaspazy 12, która znajduje się wewnątrz siateczki, i do skierowania komórki na drogę apoptozy. Jeśli programowana śmierć komórki zaczyna się od aktywacji kaspaz przy mitochondrium albo przy błonie komórkowej, to kaspaza 12 w ogóle nie jest uruchamiana.
