Jan Belau
Z Wikipedii
Jan Belau (ur. 18 lipca 1912 r. w Sztumie, zm. 23 września 1944 r. pod Ocyplem) – oficer rezerwy Wojska Polskiego (podporucznik), żołnierz Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej, szef wywiadu i grupy szturmowej Inspektoratu Rejonowego AK "Wybrzeże", ps. "Mewa", "Mewa z Gdyni", "Morski", "Mściwój"
Uczęszczał do gimnazjum humanistycznego w Tczewie, gdzie w 1932 r. zdał maturę. Następnie rozpoczął studia medyczne w Warszawie. Był członkiem Związku Harcerstwa Polskiego. Brał udział w wojnie obronnej 1939 r. w stopniu podporucznika rezerwy. Dostał się do niewoli niemieckiej i został osadzony w oflagu X B Nienburg koło Hanoweru, z którego szybko go zwolniono. Zamieszkał w Gdyni, gdzie pracował jako pomocnik ogrodnika, a następnie asystent lekarski. Związał się z lokalną konspiracją, zostając członkiem ZWZ. Jednocześnie utrzymywał kontakty z Tajnym Hufcem Harcerzy i Związkiem Jaszczurczym. W 1942 r. został dowódcą grupy rozpoznawczo-dywersyjnej i oficerem wywiadu Inspektoratu "Wybrzeże" AK. Faktycznie stał na czele samodzielnego nadmorskiego ośrodka dywersyjno-wywiadowczego AK. Był współorganizatorem i uczestnikiem słynnych akcji zbrojnych i wywiadowczych na terenie Gdyni, m.in. w stoczni gdyńskiej oraz na lotnisku i zakładach lotniczych w Babich Dołach, gdzie jesienią 1943 r. zdobyto plany torpedy silnikowej B-4 oraz zdjęcia zdalnie kierowanej torpedy tzw. Friedensengel. Osobiście kierował też zamachem na Obersturmführera SS Otto Rascha, który odbył się 1 października 1943 r. w Lęborku. Współpracował z siecią wywiadu ofensywnego "Lombard" w przerzutach z portów w Gdyni i Szczecinie do Szwecji uciekinierów i zagrożonych aresztowaniem. Utrzymywał łączność z wywiadem morskim "Alfa". Przygotował załączniki do ogólnego planu desantu morskiego oraz zrzutów w 1944 r. w rejonie Puck-Wejherowo-Gdynia. Od dłuższego czasu był usilnie rozpracowywany przez Gestapo, aż został aresztowany 21 sierpnia 1944 r. w wyniku prowokacji agenta Gestapo Witolda Świętochowskiego ps. "V-2". Był brutalnie przesłuchiwany, ale się nie załamał. 23 września został rozstrzelany wraz z grupą zakładników w lesie pod Ocyplem.
[edytuj] Bibliografia
- Krzysztof Komorowski, Kospiracja pomorska 1939-1947, Gdańsk 1993.
