Jamna Dolna

Z Wikipedii

Jamna Dolna - nieistniejąca wieś, leżąca w województwie podkarpackim, w powiecie bieszczadzkim, w gminie Ustrzyki Dolne, na terenie Pogórza Przemyskiego.

Nazwa Jamna wywodzi się od słowa jama-dół, zagłębienie terenu w dolinie rzeki. Najstarszy dokument wskazujący na zasiedlanie dorzecza górnego Wiaru i potoków do niego spływających pochodzi z 13 stycznia 1367 roku. Potok Jamninka w źródłach nazywany jest Jamnicą, Jamnicza, Jamna. Założona na prawie wołoskim przez Rybotyckich. Pierwsza wzmianka z 1469 roku, pod nazwą" Maruna Wola." Dokument z 1505 roku wymienia sołtysa wsi Romana z Trójcy. W 1505 r. występuje laboriosus Roman de Troycza(z Trójcy)et Jamna knyas (knyasz) nobili Stanislaw i Jas z Kmanyczky ( Stanisław Jaszkmaniczki). W 1532 r. w Trójcy odnotowano istnienie czterech dworzyszcz, zaś w Jamnej dwóch dworzyszcz, młyna, popostwa oraz sołtysa na jednym dworzyszczu We wsi tej nie żyło się spokojnie, o czym wspominają hr. Drohojowski, hr. Stadnicki, Łoziński). W 1605 roku po o śmierci Jana Tomasza Drohojowskiego zamek najechał Jan Krasicki, a po nim Marcin Stadnicki oblegał zamkniętą w nim żonę Drohojowskiego. Z braku żywności poddano zamek a najeźdźca przywłaszczył sobie całe jego wyposażenie. W zamku przebywał Stanisław Stadnicki zwany Diabłem Łańcuckim po swojej ucieczce ze zdobytego przez Łukasza Opalińskiego Łańcuta (1609). Następny jego właściciel około 1638 roku Mikołaj Ossoliński utrzymywał w nim regularnych żołnierzy wybieranych z chłopów pochodzących z jego wsi. Najazdy Stanisława Stadnickiego zwanego Diabłem na dobra Drohojowskiej w celu odebrania jej dóbr, czy najazdy Tatarów 1624 r., Węgrów w 1657 r.,i Szwedów 1655 r., pustoszyły miejscowość. Jeszcze w lipcu 1603 roku usiłował Marcin Stadnicki objąć w posiadanie wsie referendarza [Drohojowskiego] Jamnę, Bachów, Berezkę i Łowczynę z powodu wierzytelności. Na rok 1603 przypada jeszcze relacja woźnego, który do dworu wsi Jamnej wniósł dwa pozwy przeciw referendarzowi, jeden w imieniu Andrzeja i Piotra Stadnickich, a drugi imieniem poddanego Andrzeja Stadnickiego o zabranie drzewa ze Sanu pod pozorem należytości cłowej. Od XVI w. klucz Jamna przechodził kolejno w ręce Kormanickich, Drohojowskich, Stadnickich, Ossolińskich, Lubomirskich, Radziwiłłów a w końcu Tyszkowskich. We wsi znajdowała się drewniana cerkiew św. Mikołaja, zbudowana w roku 1905. Została zniszczona po wojnie. Ludność w całości została wysiedlona. W pobliżu był Klasztor Św. Trójcy też zniknął i prawie bez śladu.

Przy drodze Rybotycze - Bircza nad przecinającą trasę rzeką Jaminka znajdują się ruiny zamku Jamna Dolna Kormanickich z XVI w., mieszkał w nim Mikołaj Ossoliński.