Józef Nowicki

Z Wikipedii

Józef Nowicki (ur. 9 marca 1766 w Warszawie, zm. 29/30 listopada 1830 w Warszawie), generał brygady Wojsk Polskich, sekretarz generalny Komisji Rządowej Wojny.

Od stycznia 1783 był chorążym kawalerii narodowej wojsk koronnych, od 1785 w stopniu porucznika z przydziałem do Szkoły Rycerskiej. Brał udział w wojnie rosyjsko-tureckiej w 1788 (jako ochotnik), jesienią t.r. wystąpił z wojska, przechodząc do służby cywilno-wojskowej. W 1791 jako rotmistrz kawalerii narodowej powrócił do czynnej służby i w następnym roku wziął udział w wojnie z Rosją w obronie Konstytucji Majowej. Ranny pod Turzyną, wyjechał na kurację. Ponownie w wojsku podczas powstania kościuszkowskiego, początkowo jako major, potem awansowany na podpułkownika, wicebrygadiera i brygadiera; uczestniczył w walkach pod Dubienką, Chełmem i Warszawą (na Pradze). Ponownie odniósł ranę - w bitwie pod Tyrzynem.

Ponad 10 lat pozostawał poza służbą wojskową. Od 1806 "inspektor popisów" I Legii w randze podpułkownika. W listopadzie 1809 awansowany na pułkownika, był komendantem kwatery głównej księcia Józefa Poniatowskiego i szefem sztabu 3 Okręgu Wojskowego, później szefem sztabu 18 dywizji (V korpusu) i 7 dywizji (X korpusu). Trafił do niewoli po walkach o Gdańsk w 1813.

Po powrocie do kraju w 1814 został mianowany komendantem departamentu bydgoskiego. W kwietniu 1816 objął funkcję sekretarza generalnego Komisji Rządowej Wojny, które pełnił do końca życia. W październiku 1818 otrzymał awans na generała brygady.

Był jednym z sześciu generałów, którzy ponieśli śmierć w noc wybuchu powstania listopadowego z rąk polskich żołnierzy; w odróżnieniu od pozostałych zabitych zginął przypadkiem, podchorążowie pomylili go ze znienawidzonym rosyjskim gubernatorem Lewickim.

W ciągu wieloletniej służby wojskowej odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari (1808), orderem Legii Honorowej (czerwiec 1812 Krzyż Kawalerski, czerwiec 1813 Krzyż Oficerski), orderem Św. Anny II klasy z brylantami (1818), orderem Św. Stanisława II klasy (1820), odznaką 30-lecia nieskazitelnej służby.

Nazwisko Nowickiego znalazło się wraz z sześcioma innymi na wzniesionym na rozkaz cara Mikołaja I obelisku na Placu Saskim w Warszawie. Pomnik rozebrano w r. 1917.

[edytuj] Źródła

• Jan Ziółek, Józef Nowicki, w: Polski Słownik Biograficzny, tom XXIII, 1978