Henryk Sławik
Z Wikipedii
Henryk Sławik (ur. w 1894 w dzielnicy Szeroka w Jastrzębiu-Zdroju, zm. w 1944 w Mauthausen) – polski dziennikarz, działacz Polskiej Partii Socjalistycznej, w czasie wojny jeden z organizatorów pomocy polskim uchodźcom (w tym Żydom), którzy znaleźli się na Węgrzech.
Od urodzenia związany ze Śląskiem, uczestnik wszystkich trzech powstań śląskich, aktywny działacz plebiscytowy. Od 1928 roku redaktor naczelny Gazety Robotniczej, w latach 1929-1930 radny Katowic, od 1934 r. członek Rady Naczelnej PPS. Długoletni poseł do Sejmu Śląskiego. Był także delegatem do Ligi Narodów oraz działaczem związkowym.
Po klęsce wrześniowej w 1939 r. znalazł się na Węgrzech, gdzie stanął na czele Komitetu Obywatelskiego ds. Opieki nad Uchodźcami Polskimi, potem został również mianowany delegatem Ministra Pracy Rządu RP na Uchodźstwie. Organizował pomoc dla internowanych wojskowych i dla uchodźców cywilnych, pomagał w wyjazdach na Zachód, we współpracy z delegatem węgierskiego rządu Józsefem Antallem seniorem wystawiał uchodźcom dokumenty, które wielu z nich – zwłaszcza uciekającym z Polski Żydom – uratowały życie.
Pomagał także ratować żydowskie dzieci, dla których wraz z dr. Józsefem Antallem oraz razem z Zdzisławem Antoniewiczem, ks.Prałatem dr.Miklósem Beresztóczym, biskupem w Vác — ks.dr Árpádem Hanauerem, a przede wszystkim prymasem Jusztiniánem kardynałem Serédi pomógł utworzyć sierociniec w miejscowości Vác pod Budapesztem, który oficjalnie nosił nazwę Dom Sierot Polskich Oficerów. Szacuje się, że Henryk Sławik uratował życie prawie 30 000 polskim uchodźcom, wśród których było ok. 5000 Żydów.
Aresztowany w 1944 po wkroczeniu Niemców na Węgry, w śledztwie całą odpowiedzialność wziął na siebie, nie przyznając się do znajomości z Antallem. Rozstrzelany prawdopodobnie w sierpniu (25 lub 26) w niemieckim obozie koncentracyjnym Mauthausen. Według świadków przed śmiercią krzyknął: "Jeszcze Polska!". Żona Henryka Sławika Jadwiga przeżyła obóz Ravensbrück i po wojnie odnalazła swoją córkę Krystynę, którą przechowała rodzina Antall.
Za ratowanie Żydów z narażeniem własnego życia w 1990 r. Sławik został pośmiertnie uhonorowany tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata przez izraelski Instytut Yad Vashem. Według różnych szacunków dzięki Sławikowi i jego współpracownikom ratujące życie dokumenty wystawiono pięciu tysiącom polskich Żydów, którzy w czasie II wojny światowej znaleźli się na Węgrzech.
Jego działalność na Węgrzech została opisana m.in. w książce Grzegorza Łubczyka "Henryk Sławik – polski Wallenberg" wydawnictwa Rytm, 2003 (adaptacja filmowa pt. "Mój Tata, Henryk Sławik" w reż. G. Łubczyka i M. Maldisa, 2004, zdobyła nagrodę Kryształ TV Polonia), tłumaczenie węg. "A lengyel Wallenberg " (Polski Wallenberg) oraz "Czerwony ołówek" Elżbiety Isakiewicz.
[edytuj] Linki zewnętrzne
[edytuj] Zobacz też
- Marian Steifer
- Zdzisław Antoniewicz
- Raoul Wallenberg
- Miklós Horthy
- Pál Teleki
- Józef Antall senior
- Jusztinián Serédi
- József Mindszenty
- László Lékai
