Hannover Roland CL.II

Z Wikipedii

Hannover Roland CL.II
Dane podstawowe
Państwo	Niemcy
Producent	Hannoverische Waggonfabrik A.G.
Typ	samolot myśliwski i rozpoznawczy
Konstrukcja	mieszana, przeważnie drewniana, podwozie stałe
Załoga	2
Dane techniczne
Napęd	1 silnik rzędowy Austro-Daimler
Moc	220 KM (162 kW)
Wymiary
Rozpiętość	11,80
Długość	7,80
Wysokość	2,80 m
Masa
Własna	742 kg
Startowa	1080 kg
Osiągi
Prędkość maksymalna	165 km/h
Prędkość wznoszenia	2,3
Pułap	5000 m
Zasięg	420 km
Długotrwałość lotu	2,5 h
Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 karabin maszynowy Parabellum kal. 7,69 mm – ruchomy, na obrotnicy w kabinie obserwatora 1 karabin maszynowy Spandau kal. 7,92 mm – stały zsynchronizowany, obsługiwany przez pilota
Użytkownicy
Niemcy, Austro-Węgry, Polska

Hannover Roland CL.II – niemiecki dwumiejscowy samolot myśliwski i obserwacyjny budowany seryjnie od 1917 roku w niemieckiej wytwórni Hannoverische Waggonfabrik A.G.

[edytuj] Historia

Samoloty Hannover Roland CL.II były budowane seryjnie od października 1917 roku w niemieckiej fabryce wagonów Hannoverische Waggonfabrik A.G. w Hannoverze oraz na licencji w niemieckich wytwórniach: Aviatik, Halberstadter Flugzeug – Werke GmbH i Luft Verkhrs – Gesellschaft GmbH.

Samolot Hannover Roland prócz wersji CL.II był produkowany także w odmianach CL.III i CL.IIIa różniących się między sobą rozpiętością płatów, silnikami, uzbrojeniem i dodatkowym wyposażeniem w postaci radiostacji czy aparatu fotograficznego.

Samoloty Roland CL.II konstrukcyjnie były podobne do samolotów produkowanych przez wytwórnię Albatros. Upodabniał je m.in. półskorupowy kadłub kryty sklejką i komora płatów przypominająca półtorapłat. Samoloty Hannover Roland CL.II wyróżniały się natomiast oryginalnym dwupłatowym usterzeniem poziomym. Usterzenie takie zastosowano w celu zmniejszenia jego rozpiętości, by ograniczyć w ten sposób martwe pole ostrzału.

Do końca I wojny światowej zbudowano łącznie we wszystkich wytwórniach: 443 samoloty Hannover Roland w wersji CL.II, 180 samolotów w wersji CL.III i 611 samolotów wersji CL.IIIa.

[edytuj] Polski samolot CWL SK-1 Słowik

Na wiosnę 1919 roku kierownik Centralnych Warsztatów Lotniczych znajdujących się na lotnisku mokotowskim w Warszawie, por. pil. inż. Karol Słowik postanowił zbudować od podstaw samolot, który miał być pierwszym samolotem zbudowanym w Polsce po odzyskaniu niepodległości. W warsztatach dysponował niezbędną kadrą techniczną, lecz nie było jeszcze wykwalifikowanych konstruktorów lotniczych. Podjęto w związku z tym decyzję o zbudowaniu samolotu będącego wierną kopią dobrego samolotu niemieckiego. Centralne Warsztaty Lotnicze zajmowały się bowiem remontami oraz składaniem z części pozostawionych przez Niemców samolotów niemieckiej produkcji. Na podstawie opinii pilotów zdecydowano, że wzorem będzie samolot Hannover Roland CL.II.

Na polecenie inż. Karola Słowika zgromadzono wszystkie zespoły konstrukcyjne samolotu Hannover Roland CL.II i na ich podstawie opracowano dokumentację samolotu oznaczonego jako CWL SK-1 (skrót od pierwszych liter nazwiska i imienia kierownika CWL). W skład zespołu opracowującego wszedł inż. Mieczysław Pęczalski – kierownik biura technicznego CWL oraz inż. Władysław Zalewski. Ten ostatni zrezygnował z pracy w tym zespole, gdyż nie zgadzał się z inż. Słowikiem w sprawie metody budowy samolotu. Inż. Słowik stawiał bowiem nacisk na wierne odwzorowanie poszczególnych elementów, natomiast nie przywiązywał uwagi do wytrzymałości materiałów z których je wykonywano.

W połowie 1919 roku z wyprodukowanych elementów zmontowano samolot SK-1. W czasie kontroli montażu stwierdzono pewne braki, związane z jakością materiałów z których wykonano poszczególne elementy. Samolot został pomalowany w całości na biało a po obu stronach kadłuba wymalowano białe orły na czerwonym tle oraz biało-czerwone szachownice na kadłubie, skrzydłach i usterzeniu.

Oblotu maszyny dokonał pilot oblatywacz Centralnych Warsztatów Lotniczych Bolesław Skraba. W czasie tego lotu zauważył on niepokojące objawy, związane z konstrukcją samolotu, na co po wylądowaniu zwrócił uwagę inż. Słowikowi. Pomimo tego w dniu 9 sierpnia 1919 roku odbył się pierwszy oficjalny lot samolotu w obecności ówczesnego wiceministra obrony narodowej gen. por. Majewskiego. Samolot pilotował ppor. pil. Kazimierz Jesionowski a pasażerem był por. inż. Karol Słowik. Lot zakończył się pomyślnie. Był to pierwszy lot samolotu zbudowanego w Polsce w całości z polskich części. Samolot otrzymał nazwę Orła Białego.

W dniu 23 sierpnia 1919 roku odbył się następny lot pokazowy z udziałem Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego. W tym dniu załogę stanowili ppor. pil. Kazimierz Jesionowski i jako pasażer por. inż. Karol Słowik. Po starcie samolot wykonał jedno okrążenie, a następnie w czasie lotu w kierunku zgromadzonych gości w czasie wykonywania figury akrobatycznej rozpadł się w powietrzu. W wyniku katastrofy jego załoga zginęła.

W połowie lat dwudziestych przeprowadzono badania resztek samolotu CWL SK-1 w wytwórni Plage i Laśkiewicz w Lublinie, w trakcie której stwierdzono, że przyczyną katastrofy był zbyt mała wytrzymałość linek nośnych: dwukrotnie mniejsza niż stosowanych wówczas linek produkcji niemieckiej, a pięciokrotnie mniejsza niż stosowane w polskich wytwórniach lotniczych w latach dwudziestych. Linki te nie wytrzymały przeciążeń co spowodowało rozpadnięcie się samolotu na części.

[edytuj] Użycie w lotnictwie

Pierwsze samoloty Hannover Roland CL.II pojawiły się na froncie w październiku 1917 roku. Jako samoloty myśliwskie nie odegrały większej roli. Natomiast w charakterze samolotów myśliwsko-obserwacyjnych w eskadrach osłaniających, wspierających wojska lądowe, spisywały się znakomicie. Dlatego też w marcu 1918 roku wszystkie niemieckie eskadry osłaniające w liczbie 38, wyposażono w te samoloty, jednocześnie przemianowano je na eskadry szturmowe.

Samoloty Hannover Roland CL.II, CL.III i CL.IIIa używane były do końca I wojny światowej na wszystkich frontach w lotnictwie niemieckim i austro-węgierskim. Zanotowały one podczas wojny najniższy procent strat ze wszystkich niemieckich samolotów dwumiejscowych.

Samoloty używane były prawdopodobnie przez siły lotnicze Holandii i Norwegii.

[edytuj] Użycie w lotnictwie polskim

W 1918 roku polskie oddziały wojskowe zdobyły 15 samolotów Hannover Roland CL.II w Wielkopolsce i jeszcze kilka w Małopolsce. Z ewidencji, przeprowadzonej w 1919 r. wynika, że na stanie było 17 egzemplarzy. Po wyremontowaniu znalazły się one w latach 1920–1921 na wyposażeniu polskich eskadr wywiadowczych: 2., 4., 5., 6., 8., 11., 12., 14. i 17. Brały udział m.in. w wojnie polsko-bolszewickiej.

Z lotnictwa polskiego zostały wycofane w 1923 roku.

[edytuj] Opis konstrukcji

Samolot Hannover Roland CL.II był dwumiejscowym samolotem myśliwsk0-obserwacyjnym, dwupłatem o konstrukcji mieszanej, przeważnie drewnianej. Podwozie klasyczne – stałe. Napęd: silnik rzędowy, śmigło drewniane, dwułopatowe.

Uzbrojenie:

• 1 karabin maszynowy Spandau kal. 7,92 mm – stały zsynchronizowany, obsługiwany przez pilota
• 1 karabin maszynowy Parabellum kal. 7,69 mm – ruchomy, na obrotnicy w kabinie obserwatora, obydwa z zapasem po 500 naboi

p • d • e

Niemieckie samoloty wojskowe z okresu I wojny światowej

Samoloty myśliwskie	Albatros D.I • Albatros D.II • Albatros D.III • Albatros D.IV • Albatros D.V • Aviatik D.III • Fokker D.I • Fokker D.VII • Fokker D.VIII • Fokker Dr.I • Fokker E.I • Fokker E.II • Fokker E.III • Fokker E.IV • Halberstadt CL.II • Halberstadt CL.IV • Halberstadt D.II • Hannover Roland CL.II • LFG. Roland D.I • Pfalz D.III • Pfalz D.VIII • Pfalz D.XII • Siemens-Schuckert D.IV
Samoloty bombowe	AEG G.IV • Albatros C.III • Albatros C.X • Gotha G.IV • LVG C.V • LVG C.VI • Rumpler C.I • Friedrichshafen G.III • S.S.W. R.III • Staaken R.VI • Staaken R.XIV
Wodnosamoloty i łodzie latające	Friedrichshafen FF.33 • Lübeck-Travemünde F4
Samoloty rozpoznawcze	Albatros C.X • Aviatik B.II • Aviatik C.I • Halberstadt CL.II • Hannover Roland CL.II • Junkers J 1 • Fokker M.5 • LFG. Roland C.II • LVG C.II • LVG C.V • LVG C.VI • Rumpler C.I • Rumpler C.IV
Samoloty szturmowe	Junkers J-4 • Albatros J.I
Samoloty wielozadaniowe	Albatros C.I • Hannover CL.III • Junkers CL.I • Rumpler Taube