Fort Winiary
Z Wikipedii
Fort Winiary (nazywany potocznie Cytadelą) - centralny fort w strukturze umocnień Twierdzy Poznań (niem. Festung Posen) położony na Wzgórzu Winiarskim.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Fortyfikacje zostały w większości zburzone w trakcie zdobywania miasta przez Armię Czerwoną. Cytadela stanowiła ostatni punkt oporu Niemców i została zdobyta 23 lutego 1945 roku - w 27. rocznicę utworzenia Armii Czerwonej.
W latach Polski Ludowej Cytadela została oczyszczona z ruin budowli obronnych i przekształcona w Park-Pomnik Braterstwa Broni i Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Obecnie występuje pod nazwą Park Cytadela i jest największym parkiem miasta Poznania.
[edytuj] Charakterystyka
Od strony centrum miasta - na przedłużeniu al. Niepodległości (dawniej ul. Stalingradzkiej) - na Cytadelę prowadzą monumentalne schody. Na szczycie schodów znajduje się Pomnik Bohaterów (dawniej z radziecką czerwoną gwiazdą na szczycie), liczący 23 metry wysokości, odsłonięty w pierwszą rocznicę wyzwolenia Poznania spod okupacji niemieckiej – 23 lutego 1946 roku.
Na stokach Cytadeli miała miejsce ostatnia w historii Polski publiczna egzekucja. W dniu 14 lipca 1946 roku powieszono tutaj z wyroku Najwyższego Trybunału Narodowego nazistowskiego zbrodniarza - niemieckiego gauleitera Kraju Warty (niem. Warthegau) Artura Greisera.
Trzy alejki parkowe noszą nazwy, są to:
- al. Braterstwa Broni - upamiętniająca polsko-radzieckie braterstwo broni z okresu II wojny światowej,
- al. Cytadelowców - upamiętniająca mieszkańców Poznania, którzy pomagali Armii Czerwonej zdobyć Cytadelę w 1945 roku,
- al. Republik - na cześć republik Związku Radzieckiego.
[edytuj] Obiekty na Cytadeli
Na terenie parku znajdują się cmentarze: parafialny św. Wojciecha, garnizonowy, wojenny Cmentarz Bohaterów Radzieckich, wojenny Cmentarz Wspólnoty Brytyjskiej, Cmentarz Bohaterów Polskich oraz relikty dawnego cmentarza tzw. starogarnizonowego, niemieckiego Cmentarza Honorowego (Ehrenfriedhof) oraz kwatera prawosławna. Na cmentarzu garnizonowym znajdują się mogiły powstańców styczniowych, wielkopolskich, żołnierzy z lat 1918-1920, generałowie, kawalerowie Virtuti Militari. Ofiary terroru hitlerowskiego i sowieckiego oraz Cytadelowcy znajdują się na Cmentarzu Bohaterów Polskich. Są też tutaj pomniki jeńców rosyjskich i francuskich. Na terenie Cmentarza Wspólnoty Brytyjskiej spoczywa 48 uczestników tzw. Wielkiej Ucieczki, wśród nich Polacy.
W ocalałych budowlach fortecznych - funkcjonują dwa muzea - oddziały Wielkopolskiego Muzeum Walk Niepodległościowych w Poznaniu:
- Muzeum Uzbrojenia,
- Muzeum Armii Poznań.
Obiekty forteczne warte obejrzenia:
Inne ciekawe obiekty na terenie dawnego fortu to:
- amfiteatr,
- rosarium,
- Dzwon Pokoju,
- Młodzieżowy Dom Kultury "Harcówka",
- instalacja rzeźb "Nierozpoznani" Magdaleny Abakanowicz, wykonana z okazji 750-lecia lokacji Poznania.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Twierdza poligonalna - Fort Winiary
- Fort Winiary - Mariusz Wojciechowski
- Muzeum uzbrojenia w Poznaniu
[edytuj] Filmy kręcone na Cytadeli
W 2006r. na Cytadeli został nakręcony starwarsowy fanfilm pt. "Krypta Exara Kuna".
