Ernst Jünger

Z Wikipedii

Ernst Jünger (ur. 29 marca 1895 w Heidelbergu - zm. 17 lutego 1998 w Riedlingen), jeden z najważniejszych niemieckich pisarzy XX wieku. Ciekawa, pełna sprzeczności osobowość, barwny życiorys, człowiek różnie oceniany przez różnych ludzi, z pewnością jednak wywarł duży wpływ na niemieckojęzyczną literaturę.

Z pewnością prawdą jest, że Ernst Jünger uważał się za niemieckiego nacjonalistę, ale nacjonalizm pojmował we własny, autonomiczny sposób. Z pewnością także był żołnierzem - podczas pierwszej wojny światowej był wielokrotnie ranny i wyróżniany najważniejszymi odznaczeniami Drugiej Rzeszy, podczas drugiej - był oficerem, przebywał głównie w Paryżu. Junger zachowywał spory dystans do postaci Hitlera i jego partii NSDAP, nigdy do niej nie przystąpił. Jego powieść "Na marmurowych skałach" postrzega się jako metaforyczną krytykę nazizmu, zaś w ogólności jest to piękna opowieść o rozpadzie tradycyjnej wspólnoty pod wpływem sił nowoczesności i totalizmu.

Junger przeprowadzał na sobie eksperymenty z wieloma narkotykami - między innymi jako jeden z pierwszych opisywał doświadczenia z LSD (znajomość z odkrywcą tej substancji, Albertem Hofmannem). Podróże pod wpływem halucynogenów zainspirowały go do napisania "Drogen und Rausch" (Narkotyki i odurzenie). Inną jego pasją, która pochłaniała go przez całe życie - było zbieranie owadów.

Urodził się jako pierwsze dziecko aptekarza. W czasie jego dzieciństwa rodzina przenosiła się kilkakrotnie, między innymi do Hanoweru, gdzie Ernst uczęszczał do gimnazjum. Jako 18-latek pod wpływem książek opisujących przygody europejskich kolonizatorów w Afryce, zgłosił się do służby w Legii Cudzoziemskiej. Szybko jednak powrócił do Niemiec na skutek interwencji swojego ojca.

W 1914, po wybuchu wojny, zgłosił się na ochotnika. W 1915 został skierowany na front do Szampanii. Służył na froncie zachodnim, głównie we Francji, kończąc wojnę jako dowódca kompanii szturmowej w stopniu porucznika. W ciągu kolejnych czterech lat czternastokrotnie był ranny, został odznaczony między innymi Krzyżem Żelaznym I klasy oraz Orderem Pour la Mérite - jako jeden z ostatnich. W momencie śmierci był ostatnim żyjącym kawalerem tego odznaczenia.

Po zakończeniu wojny Jünger wydał swoje okopowe wspomnienia, które zostały entuzjastycznie przyjęte przez prawicową prasę. W 1923 zawiesił karierę w wojsku. Zajął się studiami - zoologią i filozofią - których jednak nie ukończył. Zwrócił się ku pracy pisarskiej i dziennikarskiej. Po przejęciu władzy przez nazistów odrzucił ich propozycje zajęcia miejsca w Reichstagu oraz członkostwa w tzw. akademii poetów (Dichterakademie). Pociągnęło to za sobą różne nieprzyjemności, m.in. przeszukanie mieszkania przez Gestapo.

Po wybuchu wojny Jünger jako oficer Wehrmachtu został skierowany do stolicy okupowanej Francji, gdzie zajmował się cenzurą listów. W tym okresie nawiązał stały kontakt z przedstawicielami paryskich elit kulturalnych pozostałych po klęsce 1940r. we Francji. Spotkał się min. z Jean-Paulem Sartrem i Picassem.

Po ostatecznej klęsce Trzeciej Rzeszy pisarz nie zgodził się na wypełnienie denazyfikacyjnego kwestionariusza i otrzymał zakaz publikacji w brytyjskiej strefie okupacyjnej, który został uchylony w 1949. Wtedy mieszkał już w Wiflingen w Badenii-Wirtembergii. W dalszych latach swojego życia wciąż podróżował, brał udział w spotkaniach upamiętniających ofiary wojen, wydawał kolejne książki. Otrzymał wiele nagród literackich oraz niemieckich odznaczeń, w tym Krzyż Zasługi z Gwiazdą i Wstęgą.

[edytuj] Najważniejsze dzieła

• In Stahlgewittern, 1920 wydane w Polsce pod tytułem Książę piechoty. (W nawałnicy żelaza) przełożone i opatrzone wstępem przez J. Gaładyka wyd. I Warszawa 1935, wyd. II Warszawa 1938; ponadto wydane pod tytułem W stalowych burzach w przekładzie i z posłowiem Wojciecha Kunickiego wyd. I Warszawa 1999
• Das abenteuerliche Herz. Aufzeichnungen bei Tag und Nacht, 1929
• Der Arbeiter. Herrschaft und Gestalt, 1932
• Das abenteuerliche Herz. Figuren und Capricios, 1938
• Na marmurowych skałach (Auf den Marmorklippen), 1939
• Der Friede. Ein Wort an die Jugend Europas und an die Jugend der Welt, 1945
• Heliopolis. Rückblick auf eine Stadt, 1949
• Strahlungen, 1949
• Der gordische Knoten, 1953
• Annäherungen. Drogen und Rausch, 1970
• Eumeswil, 1977
• Dzienniki z okresu II wojny wydane w Polsce jako Promieniowania, tom 1 Przekład Sławomir Błaut. Opracowanie, przypisy i posłowie Wojciech Kunicki :
  • Pierwszy dziennik paryski (Das erste Pariser Tagebuch) 18 II 1941-23 X 1942,
  • Zapiski kaukaskie (Kaukasische Aufzeichnungen) 24 X 1942 - 17 II 1943,
  • Drugi dziennik paryski (Das zweite Pariser Tagebuch) 19 II 1943 - 13 VIII 1944.

[edytuj] Prace o autorze

Wojciech Kunicki, Krzysztof Polechoński Ernst Jünger w publicystyce i literaturze polskiej lat 1930-1998. Studium recepcyjne,Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, 2000:

• Bibliografia
• Antologia tekstów