Diecezja chełmska (unicka)
Z Wikipedii
Chełmska diecezja unicka istniała w latach 1596-1875.
Prawosławny biskup chełmski (od 1585) Dionizy Zbirujski był zwolennikiem połączenia z Rzymem przy zachowaniu obrządku wschodniego. Na synodzie w Brześciu w 1595 biskupi metropolii kijowskiej uchwalili Artykuły do zjednoczenia z Kościołem rzymskim. W 1596 po uzgodnieniu warunków z królem Zygmuntem III Wazą i zgodzie papieża na ponownym synodzie w Brześciu, 6 biskupów, w tym chełmski, uznało zwierzchność Rzymu.
Część duchownych i wyznawców prawosławia na terenie diecezji chełmskiej nie uznała unii, próbowała zorganizować na nowo prawosławną hierarchię. W 1621 patriarcha jerozolimski Teofanes, konsekrował prawosławnego biskupa chełmskiego, Paisjusza Czerkawskiego. W 1650 na mocy ugody zborowskiej z Chmielnickim, król Jan Kazimierz przekazał diecezję prawosławnym. W 1651 król ponownie uznał prawa unitów do diecezji chełmskiej. Konflikty z prawosławnymi mieszczanami chełmskimi zdarzały się jeszcze do 1678. Prawosławne bractwo lubelskie przystąpiło do unii w 1695, a bractwo zamojskie w 1706.
[edytuj] Katalog biskupów
- 1596-1603 Dionizy Zbirujski
- 1604-1619 Arseniusz Joann /Iwan/ Andrzejewski
- 1619-1625 Atanazy Pakosta
- 1625-1626 Teodor Mieleszko (Mieleszkowicz)
- 1626-1628 Józef Welamin Rutski, administrator, jednocześnie metropolita
- 1626-1649 Metody Terlecki
- 1649 Atanazy Zachariasz Furs
- 1649-1650 Jakub Jan Susza
- 1651-1687 Jakub Jan Susza, po raz drugi
- 1687-1691 Augustyn Aleksander Łodziata
- 1691-1693 Jan Małachowski
- 1693-1709 Gedeon Woyna-Orański
- 1711-1730 Józef Lewicki
- 1730-1756 Felicjan Filip Włodkowicz
- 1756-1784 Maksymilian Ryłło
- 1784-1790 Teodozy Rostocki
- 1790-1804 Porfiriusz Skarbek-Ważyński
- 1804-1810 Antoni Angełłowicz, administrator, jednocześnie biskup przemyski
- 1810-1828 Ferdynand Dąbrowa-Ciechanowski
- 1828-1851 Filip Felicjan Szumborski
- 1851-1863 Jan Teraszkiewicz
- 1863-1866 Jan Mikołaj Kaliński
- 1866-1868 Józef Wójcicki, zarządca
- 1868-1871 Michał Kuziemski
- 1871-1875 Marceli Popiel
