Czucha
Z Wikipedii
Czuha (czuhania, czuha) - rodzaj szerokiego łemkowskiego płaszcza z brązowego samodziałowego sukna, najczęściej zarzucany na ramiona jak peleryna, sięgający do połowy łydki. Rękawy przeważnie były zaszyte dołem, i służyły jako obszerne kieszenie. Czuha posiada duży, spadający na plecy kołnierz, który w razie słoty lub zawiei można zarzucić na głowę i zawiązać jak kaptur.
Czuchy różniły się między sobą kształtem i dekoracją kołnierza, co stało się podstawą podziału Łemkowszczyzny na pomniejsze grupy lokalne.
W dorzeczu Sękówki i górnej Ropy noszono czuchy, które na prostokątnym kołnierzu i na rękawach miały dwa lub trzy białe, tkane pasy oraz rząd białych lub czarnych sznurków (frędzli), zwanych toroky. Z tego powodu mieszkańców tych stron sąsiedzi określali mianem Torokary.
Na wschód od nich, po górny Wisłok, występowały powszechnie czuchy z kołnierzem przypominającym z przodu pelerynkę z wyłogami, z tyłu przechodzącą w duży prostokątny płat z jednym tylko białym pasem wzdłuż dolnej krawędzi i szeregiem białych, grubych troków. Torokarom białe, długie troki kojarzyły się ze świeczkami, wobec czego mieszkańców środkowej Łemkowszczyzny nazywali Świcaky.
W kilku wioskach na pograniczu Torokarów i Świcaków (Bednarka, Wapienne, Rozdziele, Wola Cieklińska) kołnierze czuch miały kształt krótkiej peleryny okrywającej piersi i część pleców. Krawędzie jej obszyte były białym sznurkiem układanym w pętelki, zwane pupky lub cycki, dlatego mieszkańców tych wsi nazywano Pupkary lub Cycaky.
We wschodniej Łemkowszczyźnie noszono czuchanie podobne jak u Świcaków, z tym że na białym pasie kołnierza znajdowało się zygzakowate wyszycie, zwane "krywulka", wykonane brązową wełnianą nitką.
Czucha była uważna za najbardziej spektakularną część ubioru łemkowskiego. Dlatego też miała doniosłą rolę w obrzędzie weselnym, ponieważ pan młody musiał iść do ślubu ubrany w czuchę, nawet gdyby musiał ją pożyczyć.
