Czajowice

Z Wikipedii

Współrzędne: 50°12' N 19°48' E50.2 19.8 (Czajowice)


Czajowice
Województwo	małopolskie
Powiat	krakowski
Gmina	Wielka Wieś
Sołtys	Krystyna Goraj
Położenie	50° 12' N 19° 48' E
Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności	562
Strefa numeracyjna (do 2005)	12
Kod pocztowy	32-089
Tablice rejestracyjne	KRA
Położenie na mapie Polski Czajowice
Wapiennik w Czajowicach
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Czajowice – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Wielka Wieś.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.

Spis treści

1 Położenie
2 Krajobraz, budowa geologiczna i rzeźba terenu
3 Nazwa miejscowości
4 Zarys pradziejów
5 Rys historyczny
6 Linki zewnętrzne

[edytuj] Położenie

Wieś położona jest w północnej części gminy. Sołectwo graniczy bezpośrednio z Ojcowskim Parkiem Narodowym, co jest jego ogromnym atutem. Niedaleko od niego znajduje się słynna Jaskinia Łokietka. Na terenie sołectwa znajduje się też drugie pod względem wysokości wzniesienie na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej (502 m n.p.m.). Południowo-zachodnia część wsi znajduję się przy skrzyżowaniu z drogą krajową 94 .

[edytuj] Krajobraz, budowa geologiczna i rzeźba terenu

Wieś Czajowice wchodzi w skład strefy ochronnej zwanej otuliną Ojcowskiego Parku Narodowego. Współczesna rzeźba obszaru Czajowic jest wynikiem długiego, wieloetapowego rozwoju, którego początki sięgają schyłku kredy. Rzeźba ta jest bardzo urozmaicona. Charakterystycznym i dość powszechnie występującym elementem krajobrazu Czajowic i okolic są skałki wapieni górnej jury. Występują one licznie na zboczach dolin lub na powierzchni wierzchowiny — gdzie nazywane są ostańcami. Stanowią one dziś bardzo oryginalną ozdobę krajobrazu tego terenu a potocznie są nazwane "Skałkami" (Grunty orne otaczające skałki w Czajowicach, charakteryzują się obecnością dużej ilości krzemienia. Ze względu na małą wydajność często nie są uprawiane. Mieszkańcy wsi tereny te nazywają "Krzemionką"

[edytuj] Nazwa miejscowości

Czajowice to nazwa patronimiczna od nazwy osobowej Czaja. Calewice, Czoijovicze, Czyalyowicze, Czyayowicze. Zanim nazwa przybrała aktualne brzmienie, w pismach mniej lub bardziej oficjalnych można napotkać takie jej odmiany:

1382 — Czaouicz
1401 — Czoijowicz, Czoijowa, Czaovice
1414 — Czayouice, Czaiouicz, Czaowicze
1449 — Czeovicze
1470 — 1480 Czalyowice alfa Czaiowicze, Czayewicze, Czalyowice - Czajowice

[edytuj] Zarys pradziejów

Licznie występujące w okolicach Czajowic jaskinie i schroniska skalne, korzystne ukształtowanie terenu oraz obfity surowiec krzemienny od najdawniejszych czasów (już w paleolicie) przyciągały człowieka w te strony. Odnalezione materiały archeologiczne pochodzące z tutejszych jaskiń wskazują, że najgęstsze osadnictwo grup ludzkich na tym obszarze miało miejsce w epoce neolitu (młodsza epoka kamienia ok. 5,5 — 2,2 lat p.n.e.). Jak wskazują badania, kopalniana eksploatacja krzemienia tkwiącego w glinie na omawianych terenach związana jest też z tą epoką. Krzemień był wtedy podstawowym surowcem do wytwarzania narzędzi i naczyń, dopiero wynalezienie i upowszechnienie brązu powoli go wyparło.

[edytuj] Rys historyczny

Pierwsza wzmianka o Czajowicach pochodzi z roku 1382 kiedy to Mikołaj, sołtys w Czajowicach był ławnikiem sądu prawa niemieckiego na zamku krakowskim. XIV — XV wiek przez ten teren biegnie trakt z Krakowa na Śląsk

1444 — 1469 — właścicielem wsi Czajowice jest Spytek z Czajowic Czajowski herbu Leliwa, brat Jakuba i Mikołaja
1447 — w wyniku podziału dóbr między Spytkiem, Jakubem i Mikołajem, Jakub i Mikołaj otrzymują Czajowice.
Od roku 1629 — Czajowice stanowią własność Jana Wizenberka
1788 — 1792 Czajowice należą do Urszuli Dembińskiej, starościny wolbromskiej
1804 — część Czajowic wchodząca w skład dóbr ojcowskich zostaje kupiona przez żydów z Prus.

Począwszy od lat międzywojennych aż do reformy rolnej po drugiej wojnie światowej, właścicielką wsi jest Ludwika Czartoryska. Po drugiej wojnie światowej własność Czartoryskich, zostaje upaństwowiona, a tereny rolne należące do dworu rozdane mieszkańcom Czajowic. Biedniejsi chłopi dostają po pół hektara, bogatsi nawet do trzech hektarów. Do dnia dzisiejszego grunty orne będące niegdyś własnością dworu nazywa się „Dworskie” lub „Pańskie”. Tereny zalesione przejęło nowoutworzone Nadleśnictwo Państwowe Ojców, których część weszła w 1956 roku w obręb OPN.