Chust
Z Wikipedii
Chust (ukr. i ros. Хуст, rus. Густ - Hust, cz. i słow. Chust, Hust, rum. Hust, węg. Huszt, niem. Hus(s)t, jidysz Chest, Chyst) - miasto powiatowe na Ukrainie, w obwodzie zakarpackim. 31,9 tys. mieszkańców [2001].
Chust leży u ujścia Riki do Cisy, w Kotlinie Marmaroskiej. Przez miasto przebiega lokalna linia kolejowa z Użhorodu do miasta Tiacziw oraz droga regionalna R03 z Jaremczy do Mukaczewa, z którą łączy się droga regionalna R38 z Dołyny.
W 1090 król Węgier Władysław I Święty wzniósł tu zamek, służący obronie przed Kumanami, który został zniszczony podczas najazdu mongolskiego w 1241 i odbudowany przez króla Karola Roberta około 1318. Pierwsza pisemna wzmianka o Chuście pochodzi z 1329, gdy miasto otrzymało przywileje. W 1353 Chust był siedzibą kasztelana. W 1526 miasto znalazło się w granicach Księstwa Siedmiogrodzkiego, ale już w 1546 zostało zdobyte przez wojska cesarza Ferdynanda I Habsburga. W 1594 miasto zniszczyli Tatarzy. W późniejszych wiekach zamek był kilkakrotnie oblegany: w 1644 przez armię Jerzego I Rakoczego, w 1657 przez wojska polskie, w 1661 przez Turków. W 1703 zamek poddał się powstańczym wojskom kuruców i 17 sierpnia 1703 proklamowano w nim niepodległość Siedmiogrodu. Zamek w Chuście był ostatnim zamkiem zdobytym przez wojska Habsburgów po stłumieniu tego powstania w 1711. W XVIII wieku zamek popadł w ruinę.
Za czasów węgierskich Chust był siedzibą władz komitatu Máramaros. W 1910 Chust liczył 10,3 tys. mieszkańców, z czego 5,2 tys. Rusinów, 3,5 tys. Węgrów i 1,5 tys. Niemców. Jesienią 1914, gdy wojska rosyjskie zajęły wschodnią część Zakarpacia, w Chuście stacjonowały dwa pułki Legionów Polskich, które 7 października 1914 wyparły Kozaków z Jasini i z Sygietu Marmaroskiego. W nastepnych latach Chust stanowił bazę zaopatrzeniową dla wojsk austro-węgierskich i niemieckich walczących na froncie karpackim. W 1918 mieścił się tu obóz dla internowanych polskich legionisów.
21 stycznia 1919 w Chuście odbył się kongres Rusinów węgierskich, który uchwalił przyłączenie Zakarpacia do Ukrainy. W 1919 Chust został wraz z całym Zakarpaciem włączony do nowo powstałej Czechosłowacji. Po przyłączeniu do Węgier południowo-wschodniego pasa ziem Rusi Zakarpackiej w 1938 ze stołecznym Użhorodem powiatowy dotychczas Chust stał się siedzibą rządu autonomicznej Ukrainy Karpackiej, a następnie niepodległej Karpato-Ukrainy. Przeniósł się tu także apostolski administrator diecezji mukaczewskiej.
Po krótkich walkach oddziałów zakarpackich z wojskami czechosłowackimi i węgierskimi 14 marca 1939 miasto zostało zdobyte przez wojska węgierskie, a następnie wraz z resztą Rusi Zakarpackiej włączone do Węgier. Po II wojnie światowej Chust stał się miastem powiatowym obwodu zakarpackiego Ukrainy.
Do zabytków miasta należą ruiny zamku, ufortyfikowany kościół (zbór protestancki) z XIII / XIV wieku, barokowy kościół katolicki z XVIII wieku i cerkiew prawosławna z XVIII wieku.
Link zewnętrzny:
Źródła:
- Tadeusz M. Trajdos Materiały do krajoznawstwa Marmaroszu w granicach Ukrainy, w: Płaj. Almanach Karpacki, nr 22 (wiosna 2001), ISBN 83-85258-25-6, ISSN 1230-5898
