Bazylika katedralna Wniebowzięcia NMP we Włocławku
Z Wikipedii
| Bazylika katedralna Wniebowzięcia NMP we Włocławku | |
 Katedra we Włocławku |
|
| Data budowy | XIV-XV w. |
| Wyznanie | katolicyzm |
| Rodzaj | bazylika mniejsza, katedra |
| Wezwanie | Wniebowzięcia NMP |
| Obecnie | diecezja włocławska |
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|
Bazylika katedralna Wniebowzięcia NMP we Włocławku - typowa budowla gotycka wzniesiona na przeł. XIV i XV w., a konsekrowana w 1411. Jest świątynią trzynawową, z węższym i znacznie niższym prezbiterium, z dwiema wieżami przy zachodnim szczycie. Ze znajdujących się wewnątrz zabytków na szczególną uwagę zasługują: nagrobek bpa Piotra z Bnina z 1494, drewniana figura Matki Bożej z początku XV w. oraz obraz Wniebowzięcie NMP z ok. 1475.
[edytuj] Historia
Budowę obecnej katedry we Włocławku rozpoczęto w 1340 nieco poza miastem, na stromej skarpie wiślanej. Do 1370 wzniesiono prezbiterium i południową zakrystię. Korpus kościoła ukończono na początku XV w. W 1411 nastąpiła pierwsza konsekracja katedry. Z tamtego okresu do naszych czasów zachowały się 22 kwatery gotyckich witraży, obecnie wyeksponowanych w jednej z kaplic bocznych.
W XVI w. zaczęto wznosić kaplice wokół głównego korpusu kościoła. Najstarsza z nich, wybudowana w 1503, to renesansowa kaplica Matki Bożej, zwieńczona kopułą z latarnią. Od strony północnej stoi kaplica św. Kazimierza o podobnej architekturze. Wzdłuż nawy dobudowano jeszcze kaplicę św. Marcina i kapitularz w 1527 oraz kaplicę Cibavit w 1541.
Z biegiem lat katedra zaczęła wymagać remontów. W drugiej poł. XVIII w. wyremontowano dach. W końcu XIX w. podjęto poważniejsze prace. Dobudowano wzdłuż nawy północnej kaplice oraz kruchtę, uzyskując dzięki temu symetryczne rozwiązanie bryły świątyni. Wieże, pierwotnie nie wyższe niż dach nawy głównej, a później przykryte baniastymi kopułami, zostały nadbudowane o dwie strzeliste kondygnacje. Całość świątyni została wylicowana nową cegłą. W 1907 włocławską katedrę ustanowiono bazyliką mniejszą.
[edytuj] Wnętrze
Ozdobione jest polichromią autorstwa braci Stanisława i Zdzisława Jasińskich, wykonaną w latach 1900-1901. W oknie prezbiterium znajduje się witraż (1938) przedstawiający Wniebowzięcie NMP. Na łuku tęczowym nad wejściem do prezbiterium, umieszczona jest neogotycka grupa Ukrzyżowania.
Wśród zabytków rzeźbiarskich na szczególną uwagę zasługuje nagrobek bpa Piotra z Bnina, wykonany w czerwonym marmurze przez Wita Stwosza w 1494. Cennymi przykładami renesansowej rzeźby są płyty nagrobne: bp. Krzesława z Kurozwęk, wykonana z marmuru w 1516 oraz bpa Jana Karnkowskiego, brązowa z 1536 Tablic nagrobnych z różnych okresów i materiałów w katedrze jest jeszcze wiele. Rzeźbę w drewnie reprezentuje figura Matki Bożej z początku XV w. oraz grupa Ostatniej Wieczerzy, polichromowana z 1505 Wielki Krzyż Tumski, stojący u wejścia do prezbiterium, został fundowany na początku XVII w. Z malarstwa na szczególną uwagę zasługuje obraz Wniebowzięcia Matki Bożej, datowany na 1475.
Z innych zabytków znajdujących się wewnątrz świątyni katedralnej, warto obejrzeć także: siedmioramienny kandelabr z 1596 oraz barokowe stalle z 1683.
