Adolf Bniński
Z Wikipedii
Adolf Rafał Jan Bniński (ur. 21 sierpnia 1884 r. w Kosowie k. Gostynia, zm. w 1942 r.) – ziemianin, organizator kółek rolniczych w Wielkopolsce, działacz monarchistyczny i konserwatywny, senator; wojewoda poznański w latach 1923-1928, współzałożyciel przedwojennego Stronnictwa Zachowawczego, senator II RP, Główny Delegat Rządu RP na ziemie wcielone do III Rzeszy w latach 1940-1941, ps. "Białoń".
Był synem Karola Bnińskiego, właściciela Buszewa k. Szamotuł i Emilii z Potworowskich. Uczęszczał do gimnazjum w Inowrocławiu, w którym w 1905 r. zdał maturę. Następnie studiował rolnictwo na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz na niemieckich wyższych uczelniach w Monachium i Halle. W 1909 r. został administratorem majątków Gułtowy, Biskupice, Nowojewo i Wysławice. W 1914 r. przejął je na własność. 12 grudnia 1918 r. mianowano go komisarzem Łodzi i okolicznych powiatów. Od 17 stycznia 1919 r. do 2 września 1920 r. sprawował funkcję starosty powiatu średzkiego, a od 2 stycznia 1923 r. do 30 kwietnia 1928 r. – wojewody poznańskiego. 31 maja 1926 r. brał udział w wyborach prezydenckich przeciwko Józefowi Piłsudskiemu, a następnie Ignacemu Mościckiemu jako kandydat Związku Ludowo-Narodowego, ale w obu przypadkach przegrał. W okresie II Rzeczypospolitej był wieloletnim prezesem Wielkopolskiej Izby Rolniczej, od 24 listopada 1930 r. – prezesem Naczelnego Instytutu Akcji Katolickiej z siedzibą w Poznaniu, działał w Towarzystwie Czytelni ludowych i Towarzystwie Łączności z Polakami na Obczyźnie. Ideologicznie reprezentował poglądy konserwatywno-monarchistyczne. Prezydent Rzeczypospolitej powołał go na senatora IV kadencji (1935-1938). 12 grudnia 1937 r. współorganizował Stronnictwo Zachowawcze, które wyrażało interesy ziemiaństwa i występowało przeciwko rządom sanacji, zostając jego prezesem.
Na początku okupacji niemieckiej został wywłaszczony ze swojego majątku, w związku z czym przeniósł się do Poznania, gdzie włączył się do działalności konspiracyjnej. W lipcu 1940 r. podczas inauguracyjnego posiedzenia Porozumienia Stronnictw Politycznych został wybrany Głównym Delegatem Rządu RP na ziemie wcielone. 3 grudnia otrzymał oficjalną nominację od premiera gen. Władysława Sikorskiego. Opowiadał się za koncepcją utworzenia autonomicznej konspiracji polskiej na terenach włączonych do Rzeszy. Współtworzył Okręgową Delegaturę Rządu RP na obszar Pomorza. 26 lipca 1941 r. został aresztowany przez Niemców z powodu odmowy podpisania manifestu do narodu polskiego w sprawie antyradzieckiej akcji u boku Niemiec. Został uwięziony w Forcie VII w Poznaniu i w trakcie okrutnego śledztwa był torturowany. 18 stycznia 1942 r. władze Polskiego Państwa Podziemnego wystąpiły z bezskutecznym apelem do rządu brytyjskiego, aby ten poprosił państwa neutralne o interwencję w Berlinie na rzecz A. Bnińskiego. Nocą z 7 na 8 lipca 1942 r. wywieziono go z poznańskiej Cytadeli i zamordowano prawdopodobnie pod Stęszewem koło Poznania. 10 października Ministerstwo Spraw Zagranicznych III Rzeszy stwierdziło skazanie go na śmierć w Berlinie.
Pośmiertnie (1995) odznaczony Orderem Orła Białego.
[edytuj] Bibliografia
Hasło opracowano na podstawie:
- Krzysztof Komorowski, Konspiracja pomorska 1939-1947, Gdańsk 1993.
