Torre de Pisa
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
La Torre inclinada de Pisa es lo campanar de la catedrala de Pisa. Foguèt bastida per tal de demorar verticala, pasmens comencèt de se clinar tre lo moment que s'entamenèron las òbras en agost de 1173. La nautor de la torre es de 55 m dempuèi la basa, se chifra que son pes es de 14 700 tonas, son inclinason es d'aperaquí 10% e ten 294 escalons.
Lo govèrn d'Itàlia demandèt ajuda lo 27 de febrièr de 1964 per evitar que tombèsse, e lo 7 de genièr de 1990 venguèt barrada pel public coma mesura de seguretat. Actualament es estat fach un trabalh de reconstruccion per tal de reduire l'angle d'inclinason. Se tornèt permetre la dintrada al public lo 16 de junh de 2001, aprèp dètz ans de trabalh.
Somari |
[Modificar] Istòria
La construccion de la Torre de Pisa se faguèt en tres etapas sus 200 ans. La construccion del primièr nivèl de marbre blanc foguèt entamenat lo 9 d'agost de 1173, a un periòde de succèsses militars e de prosperitat. Lo primièr nivèl es enrodat de pilars amb de capitèls classics e d'arcs òrbs.
Se sap pas a debon qual ne foguèt l'arquitècte: durant fòrça annadas sa concepcion s'atribuiguèt a Guglielmo e Bonanno Pisano, un artista conegut que viviá a Pisa pendent lo sègle XII, famòs per sas pèças de bronze fondut, particularament al Pisa Duomo. Bonanno Pisano partiguèt de Pisa en 1185 e se n'anèt a Montreal, Sicília, per i tornar sonque aprèp que moriguèsse. Foguèt descobèrt son sarcofag al pè de la torre en 1820].
Aprèp que lo tresen nivèl foguèsse bastit en 1178, la torre s'inclinèt, per encausa de fondamentas flacas (tres mètres), e un sòl inestable. La concepcion de la torre èra imperfiècha tre lo començament. La construccion coneguèt una pausa pendent un sègle.
En 1838 l'arquitècte Alessandro Della Gherardesca cavèt un camin a l'entorn de la torre per ne far visibla la basa. Aquò causèt una inondacion de la basa e una novèla aumentacion de l'inclinason.
Benito Mussolini ordonèt de far venir la torre drecha: per tal d'o realizar s'escampèt de ciment a las fondamentas. Lo resultat foguèt inesperat, la torre s'enfonzèt encara mai dins la tèrra mòla.
Durant la Segonda Guèrra Mondiala, l'armada dels Estats Units destrusiguèt las torres properes a Pisa per motiu de la menaça que representavan los franctiraires dempuèi aquelas posicions. Se programèt que la Torre inclinada se deviá tombar, mas un òrdre de retirada al darrièr moment la sauvèt.
Lo 27 de febrièr de 1964, lo govèrn d'Itàlia demandèt ajuda per evitar la casuda. Lo projècte foguèt assignat a un grop d'engenheires, matematicians e d'istorians, que discutiguèron los metòdes d'estabilizacion als Açòres.
Al cap de dos decennis de trabalh, en genièr de 1990 se tanquèt la torre al public.
Aprèp un decenni d'esfòrces de reconstruccion e estabilizacion, la torre foguèt reobèrta al public lo 15 de decembre de 2001. Fòrça metòdes foguèron prepausats per l'estabilizar, a mai s'i prepausèt d'apondre 800 tonas de plomb per servir de contrapés.
La solucion finala per corregir l'inclinason foguèt d'eliminar 38 m³ de tèrra de la zona inferiora de la basa. La torre es estada declarada establa e o deuriá demora almens 300 ans de mai.
[Modificar] Informacion tecnica
- Latitud: 43,723 056° (43° 43' 23" N)
- Longitud: 10,396 389° (10° 23' 47" È)
- Elevacion de la Piazza dei Miracoli: 2 m (6 pès)
- Nautor: 55,863 m (185 pès). 8 nivèls
- Diamètre extèrn de la basa: 15,484 m
- Diamètre intèrn de la basa: 7,368 m
- Pes: 14 700 tonas metricas
- Grossor de las parets de la basa: 2,6 mètres (8 pès)
- Direccion de l'inclinason: 1173-1250 Nòrd, 1272-1997 Sud
- Nombre de campanas: 7, d'acòrd amb l'escala musicala
- Campana mai granda: L'Assumpta. Tres tonas e mièja, fargada en 1655.
- Campana mai anciana: Pasquarreccia.
- Escalièrs: 294
[Modificar] Curiositats
Se ditz que Galilèu Galilei laissèt tombar doas bolas de canon de massa desparièra dempuèi la torre pr'amor de demostrar que la velocitat de davalada èra independenta de la massa. L'istòria, a mai siá estada descricha per un estudiant del quite Galilèu, es considerada coma un mite.
Per acabar, doas personas an sautat de la torre amb un paracasuda: Mike McCarthy lo 5 d'agost de 1988 e Arne Aarhus l'1 de febrièr de 2000.
[Modificar] Vejatz tanben
[Modificar] Ligams extèrns
[Modificar] Informacion e imatges
- Lloc web oficial Fòrça fotografias. (en) (it)
- Mai d'informacion a prepaus de la Torre e las experiéncias de Galilèu (en)
- Informacion e imatges (it)
- Informacion sus la Torre (en)
- Mai d'informacion sus la Torre (en)
- Valvanera.com (es)
