Dinastia Tang
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
 |
S'es demandat de verificar l'ortografia o la gramatica d'aqueste article; lo podètz corregir en lo modificant. Se venètz d'apausar lo bendèl, clicatz sus aqueste ligam per crear la discussion.
S'es la redaccion o la presentacion que son de reveire, mercé de pausar lo modèl {{Redaccion}}. |
La dinastia Tang (唐朝, pinyin: tángcháo) (618-907) foguèt la successora de la dinastia Sui e predecessora del periòde de las Cinc de Dinastias e los Dètz de Reialmes a China. La decadéncia dels darrièrs ans de la dinastia portèt a un fraccionament del poder politic. Aviá la siá capitala a Chang'an (actuala Xi'an), alavetz la vila mai poblada dins lo mond. Los istorians considèran la Dinastia Tang coma un moment d'esplendor de la civilizacion chinesa. Lo sieu territòri, aquerit mejançant las conquistas de militaras de los sieus primièrs governants, foguèt màger que lo de la dinastia An. Estimulada pel contacte amb Índia e Orient Mièg a travèrs de la Rota de la Seda, l'empèri visquèt un auge de la creativitat en de nombroses camps. Lo bodisme, qu'aviá sorgit en Índia en l'epòca de Confuci, contunhèt creissenta pendent lo periòde Tang e foguèt adoptat per la familha imperiala, en se convertint en una part essenciala de la cultura tradicionala chinesa. Lo desvolopament de la impremta de blòcs estendèt la difusion de las òbras escrichas a de publics mai amples.
Lo periòde Tang foguèt l'edat daurada de l'art e la literatura chinesa. Lo sistèma de govèrn per de foncionaris se va en perfeccionant, èra format d'una granda classa de lletrats confucians seleccionats a travèrs dels examens de l'administracion. Aquel procediment competitiu foguèt inicialament dessenhat per captar als melhors talents pel govèrn, mas servissiá a a l'encòp a crear un còs d'oficiales professionals sens de basas de poder autonòmas territorialas ni foncionalas. Aiçò servissiá a la familha imperiala per desempallegar-se de la dependéncia de poderosas familhas aristocràtiques e cabes de militaras. E foguèt aital, aqueles oficiales erudits ganhèron un cèrt estatus en las siás comunitats localas, aital coma de laces familiales e de valors partejadas que los connectavan a la cort imperiala. Dempuèi los tempses de la dinastia Tang fins als darrièrs jorns de l'empèri Qing al 1911, los oficiales erudits foncionèron sovent coma intermediaris entre la populacion rurala e lo govèrn. Cap a de mejans del sègle VIII, lo poder Tang aviá decaigut. La derròta militar en 751 devant los arabs a la batalha del Tales marquèt la fin de l'autoritat Tang a la Asia Central. L'inestabilitat econònica intèrna e la subsegüent rebellion d'AnLushan soslinhèt lo començament del declivi militar per l'empèri Tang. Lo marrit govèrn, las intrigas de la cort, l'esplecha economica e las rebellions popularas afebliguèron a l'empèri, en permetent al cap de militar Zhu Wen arrancar lo tròn per fondar la siá pròpria dinastia. D'aquela manièra, comencèt un nòu periòde de fragmentacion en l'istòria de China: Lo periòde de las Cinc de Dinastias e los Dètz de reialmes.
.
