ebooksgratis.com

See also ebooksgratis.com: no banners, no cookies, totally FREE.

CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Lier (België) - Wikipedia

Lier (België)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

  Stad Lier

ligging binnen het arrondissement Mechelen
in de provincie Antwerpen
Wapen Vlag
Geografie
Gewest Vlag van Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Antwerpen
Arrondissement Mechelen
Geografische ligging 51°7′N, 4°34′E
Oppervlakte 49,70 km²
Bevolking (Bron: NIS)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
Bevolkingsdichtheid
33.259 (01/01/2007)
48,57%
51,43%
669 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0–19 jaar
20–64 jaar
65 jaar en ouder
(01/01/2006)
21,15%
59,30%
19,55%
Buitenlanders 3,11% (01/01/2007)
Economie
Werkloosheidsgraad 6,03% (gemiddeld 2007)
Gemiddeld inkomen 15.048 euro/inw. (2005)
Politiek
Burgemeester Marleen Vanderpoorten (Open VLD)
Bestuur Open VLD, CD&V/N-VA,
Lier Leeft, Lier&Ko
Zetels
Vlaams Belang
CD&V/N-VA
Open VLD
Lier Leeft
Lier&Ko
Lijst Dedecker
31
8
7
6
5
3
2
Deelgemeenten met postcode
Postcode Deelgemeente
2500
2500
Lier
Koningshooikt
Overige info
Zonenummer 03 - 015
NIS-code 12021
Politiezone Lier
Webadres www.lier.be

Lier (Frans:Lierre) is een Belgische stad in de provincie Antwerpen, ten zuid-zuid-oosten van de stad Antwerpen en bestaat uit de deelgemeenten Koningshooikt en Lier zelf. De stad telt ruim 33.000 inwoners en ligt aan de samenloop van de Grote Nete en de Kleine Nete. Deze gezellige stad wordt "de poort der Kempen" genoemd en kreeg de bijnaam Lierke Plezierke. Haar patroonheilige is Gummarus van Lier en de spotnaam voor een Lierenaar is schapenkop.

Inhoud

[bewerk] Geschiedenis

[bewerk] Beknopte geschiedenis

7de eeuw:

  • tweede helft 7de eeuw: Gummarus wordt waarschijnlijk geboren.

8ste eeuw:

9de eeuw: Het ontstaan en vooral de uitbreiding van de nederzetting houdt wellicht verband met de transportmogelijkheden over water, aan de samenvloeiing van de Grote en de Kleine Nete.

10e eeuw:

11de eeuw:

12de eeuw:

13de eeuw:

  • 1212: Lier krijgt de titel van stad.
  • Rond 1225: De Sint-Pieterskapel, oudste gebouw van de stad Lier. Een Romaans-Gotische kapel is een zeldzaamheid in de Provincie Antwerpen. Na de oorlogsbrand in 1914 gerestaureerd.
  • 1258: Ontstaan van het Liers begijnhof.

14de eeuw:

15de eeuw:

16de eeuw:

17de eeuw:

18de eeuw:

  • 1793: Oprichting van de Tekenschool.

19de eeuw:

20e eeuw:

Lier tijdens de Eerste Wereldoorlog

  • 6 augustus 1914: Hogere Krijgsoverheid beslist om de vlakte van de beneden-Nethe, vanaf de Molpoort tot in Duffel, onder water te zetten.
  • 27 augustus - 30 augustus 1914: het Fort van Koningshooikt wordt gebombardeerd.
  • 9 september 1914: De Koning vestigt zich met de Generale Staf in Lier. De acties van het Belgische leger worden vanuit Lier gecoördineerd.
  • 26 september 1914: De generale Staf wordt van Lier naar Temse overgeplaatst.
  • 26 september 1914: Het fort van Koningshooikt lost zijn eerste schoten.
  • 29 september 1914: De stad Lier wordt voor de eerste keer gebombardeerd.
  • 2 oktober 1914: Het fort van Koningshooikt valt in Duitse handen.
  • 4 oktober 1914: De Duitsers trekken de Nete over.
  • 5 oktober - 7 oktober 1914: De stad wordt door de Duitsers geplunderd en gedeeltelijk in brand gestoken. De kunstschatten van de stad werden wel zoveel mogelijk in veiligheid gebracht.
  • 26 augustus 1914: Een comité "ter vrijwaring van de Lierse kunstschatten" wordt opgericht. 's Nachts worden ze verzameld, naar het hospitaal gebracht en daar in de kelder ingemetseld. Daar hebben ze gans de oorlog gestaan zonder ontdekt te worden door de Duitsers.
  • half november 1918: De laatste Duitsers zijn uit Lier vertrokken en de wederopbouw kan beginnen.
  • 3 september 1928: Men begint aan de werken om de Corneliustoren te veranderen in de Zimmertoren.
  • 29 juni 1930: De inhuldiging van de Zimmertoren.
  • 1 januari 1977: Koningshooikt wordt als fusiegemeente bij de stad Lier gevoegd.
  • 1994: Zuster Agnes, het laatste begijntje van het Liers begijnhof, overlijdt.
  • 2 december 1998: Het begijnhof wordt samen met 12 andere Vlaamse begijnhoven op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO geplaatst.
  • 1999: De "Orde van het Liers vlaaike" opgericht, met als doelstelling het bewaren en bewaken van de kwaliteit van het Liers vlaaike, en welke tevens het recept ervan bewaard.
  • 1999: Samen met 23 andere belforten wordt het Belfort door UNESCO als Werelderfgoed erkend.

21ste eeuw:

  • 25 januari 2007: Het Liers vlaaike wordt door het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing officieel erkend als Vlaams streekproduct.
  • 24 november 2007: Op de 'Hoogdag van de Smaak' in Kortrijk maakte Vlaams minister Bert Anciaux bekend dat de stad Lier de titel 'Stad van de Smaak 2008' mag dragen.

[bewerk] Toekomst

  • 2012: 800 jaar stadsrechten.
  • 2014: Herdenking Slag om de Nete.
  • 2015: Sint-Gummarusfeesten

[bewerk] Stad met een religieus verleden

Het ontstaan van Lier staat volgens de overlevering in nauw verban met de figuur van de Heilige Gummarus van Lier, eertijds grootgrondbezitter en veldheer uit de 8e eeuw, later patroonheilige van de stad. De oorsprong van de stad wordt verbonden aan de bidplaats op Nivesdunc (ter hoogte van de huidige Sint-Pieterskapel, ca. 1225, het oudste bewaarde gebouw in de Lierse binnenstad). Na de dood van Gummarus zou daar een dorp gegroeid zijn. Logisch is dat de vroegere en eerste bewoning zich wellicht situeerde op de droger gelegen hoogten ten zuiden en ten noorden van een overwegend laaggelegen vochtig gebied. In de 9e eeuw zouden deze oude kernen verlaten worden ten voordele van een nieuwe die dichter bij de samenvloeiing van de Neten lag en dus economisch veel interessanter was. Transport over water bood een aantal voordelen tegenover transport over land.

Latere ontwikkelingen maken van Lier een stad voor handelaren, wat ook nu nog duidelijk in het stadsbeeld is te merken. In een 11e-eeuws handschrift vindt men een vermelding van een kapittel van Kanunniken, verbonden aan de hoofdkerk die op dat moment nog aan de Heilige Johannes was toegeweid. De definitieve opbloei van de Gummarus-verering in de 11e en 12e eeuw zou de latere naamsverandering verklaren. De begraafplaats van de Heilige Gummarus in de Sint-Pieterskapel als bedevaartplaats én de aanwezigheid van het kapittel hadden een positieve invloed op de groei van de Lierse agglomeratie. Het ontstaan van stichtingen en kloosters is trouwens een opmerkelijk fenomeen in gebieden waar het bevolkingsaantal stijgt en ook Lier trekt vanaf de 13e eeuw kloosterorden aan.

Zo vinden we schaarse gegevens over de oorsprong van het 12e eeuwse gasthuis (vroeger Sint-Elisabethgasthuis). In 1235 werd de cisterciënzerinnenabdij van Nazareth gesticht bij Anderstadt. Deze verhuisde rond 1245 naar de huidige plaats in het noorden van de stad. In het derde kwart van de 13e eeuw werd vermoedelijk reeds het begijnhof gebouwd. Met de bouw van de Sint-Gummaruskerk werd in 1378 begonnen, in 1540 werd ze voltooid.

Tussen de 14e en de 17e eeuw werd het Sionsklooster gebouwd en kwamen de zwartzusters, de kartuizers en de cellenbroeders hun collega's vervoegen, in het begin van de 17e eeuw gevolgd door de dominicanen, de jezuïeten, de zusters van Vredeberg, de theresianen, de ursulinen en de kapucijnen.

Hoewel niet alle kloosters de tand des tijds trotseerden, vinden we uiteraard nog veelvuldige sporen van deze religieuze aanwezigheid in het stadsweefsel. Enkele van de kloostergebouwen of -kapellen bestaan nu nog als beschermd monument. Het begijnhof, besloten tussen zijn muren, is een beschermd monument een stadsgezicht en is door Unesco erkend als werelderfgoed. Het trekt elke dag honderden toeristen aan.

[bewerk] Huwelijk Johanna van Castilië en Filips de Schone in 1496

De allerbelangrijkste gebeurtenis vond echter plaats in 1496 toen in Lier de basis gelegd werd voor een meer dan tweehonderd jaar durende verbintenis tussen onze gewesten en Spanje. Het huwelijk van Johanna van Castilië (dochter van de katholieke Koningen Ferdinand van Aragón en Isabella I van Castilië) en Filips de Schone was een gebeurtenis op zich. Het was nog nooit gebeurd dat vanuit Spanje een bruid werd uitgestuurd, vergezeld van 20.000 individuen en 130 schepen onder andere bestaande uit kamerheren, hofdames, pages kamervrouwen, lijfknechten, thesauriers, grootmeesteressen en bedienend personeel. De vloot vertrok uit Laredo op 30 juli 1496 met bestemming Zeeland. Niemand hoefde onderweg honger te lijden want er was 85.000 pond gerookt vlees mee, 50.000 haringen, 1.000 kippen, 6.000 eieren en 400 vaten wijn. Tijdens de twee maanden durende reis gingen er een paar schepen verloren tijdens stormweer. In Antwerpen wachtte haar een grandioze ontvangst en een officiële plechtigheid. Op 19 oktober nam Johanna haar intrek in Lier. De volgende dag arriveerde Filips, die de dagen voordien met zijn vader in Tirol op jacht was.

Amper hadden de toekomstige echtelingen één blik uitgewisseld, of de vonk sloeg over. Tegen elk hofetiquette in liep het koppel zwijgend - ze spraken immers elkaars taal niet - de deur uit en lieten de verstijfde hovelingen achter voor wat ze waren. Ze gingen samen gewoon op zoek naar een priester. Toen ze die vonden beval Johanna hem om hen ter plekke in de echt te verbinden, zomaar midden op een Lierse straat. Zonder op hun gevolg te letten begaven de jongelui zich op een drafje naar de voor hen voorziene woning, (het tegenwoordige "Hof van Aragon") en draaiden de deur achter zich dicht. De volgende dag kwamen zij buiten en werden zij tijdens een luisterrijke plechtigheid voor een tweede keer in de echt verbonden. Het huwelijk werd gevolgd door een hofbal, volksfeesten en een gigantisch banket, er werd 1.200 liter wijn geconsumeerd. Het gedrum van de toeschouwers was zo intens dat op zeker ogenblik een brug over de Nete instortte door overgewicht met als gevolg tal van dodelijke slachtoffers en gewonden.

[bewerk] Evolutie van het inwonertal

[bewerk] 19e eeuw

Jaar 1806 1816 1830 1846 1856 1866 1876 1880 1890
Inwonertal 9816 11.397 13.153 13.849 14.608 15.128 16.103 17.133 20.133
Opmerking:resultaten volkstellingen op 31/12

[bewerk] 20e eeuw tot aan herinrichting gemeenten

Jaar 1900 1910 1920 1930 1947 1961 1970 1976
Inwonertal 22.656 25.869 25.380 27.835 28.982 28.755 28.416 27.834
Opmerking:resultaten volkstellingen op 31/12 tot en met 1970 + 31/12/1976

[bewerk] Na de gemeentelijke herinrichting

Jaar 1977 1980 1985 1990 1995 2000 2005
Inwonertal 31.409 31.319 31.115 30.918 31.704 32.191 32.947
Opmerking:Inwonertal op 01/01 - Bron:NIS

[bewerk] Geografie

Lier ligt in de Kempen aan de samenloop van de Grote Nete en de Kleine Nete. Het grenst aan de volgende gemeenten en deelgemeenten:

[bewerk] Autowegen

[bewerk] Wandelwegen

[bewerk] Stations

[bewerk] Wijken

Het grondgebied van de stad Lier is onderverdeeld in vijf hoofdwijken waarvan er drie werden genoemd naar de vroegere stadspoorten (Leuvensepoort, Mechelpoort en Lisperpoort). De vierde wijk is het stadscentrum (binnenstad) en de vijfde is de vroegere deelgemeente Koningshooikt. In 1965 en 1990 werden in het kader van de organisatie van de Sint-Gummarusfeesten tal van kleinere wijkcomités opgericht. Een aantal van hen is nog actief als wijkvereniging.

  • Beunt
  • Bogerse Velden
  • Boomlaar
  • Boshoek
  • Donderheide
  • Donk
  • Grote Brand
  • Hagenbroek
  • Hazendonk
  • Het Ven
  • Hulst
  • Lachenen
  • Klaplaar
  • Kloosterheide
  • Liesmortel
  • Lisp
  • Mijl
  • Nazareth
  • Pullaar
  • Ringenhofwijk
  • Spreet
  • Tallaart
  • Zaat
  • Zevenbergen
  • Zuut

[bewerk] Waterlopen

[bewerk] In de regio

Scheepvaartverkeer komt in een boog omheen Lier op het Netekanaal.
Lier heeft een goede treinverbinding met Antwerpen: De spoorlijnen uit Hasselt/Luik, Turnhout/Herentals, Neerpelt/Mol komen samen te Lier en vervolgen hun weg naar Antwerpen. Met Brussel is er een verbinding via Mechelen. Er zijn ook frequente busverbindingen met de ruime omgeving.
Mede daardoor is Lier een regionale commerciële aantrekkingspool (o.a. de wekelijkse markt) en een onderwijscentrum. Het aanbod aan studierichtingen in het lager en secundair onderwijs is zeer groot, en rekruteert uit de wijde omgeving. Zo zijn er enkele zeldzame studiemogelijkheden, zoals een kunsthumaniora (KSO), een middelbare Steinerschool, een opleiding in gezondheids- en welzijnswetenschappen en sportonderwijs. Ook het deeltijds kunstonderwijs is goed uitgebouwd en heeft een uitstekende reputatie.
In het hoger onderwijs is er de bachelor opleiding Dans, enig in Vlaanderen.

[bewerk] Bezienswaardigheden

Stadhuis met belfort, Sint-Gummaruskerk (rechts, stukje), Grote Markt
Stadhuis met belfort, Sint-Gummaruskerk (rechts, stukje), Grote Markt
Het astronomisch uurwerk in de Zimmertoren
Het astronomisch uurwerk in de Zimmertoren
  • De Zimmertoren (voorheen Cornelistoren genoemd)
  • De Grote Markt, 18e-eeuws stadhuis met middeleeuws belfort en oude gildehuizen
  • Het begijnhof met de Sint-Margaritakerk
  • De woonplaats van Felix Timmermans (De Heyderstraat 30)
  • De Gevangenenpoort, een overblijfsel van de eerste stadsomwalling van Lier

Het belfort en het begijnhof zijn opgenomen op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO.

[bewerk] Kerken en Kapellen

  • De Sint-Gummaruskerk (Brabants-gotische stijl, uit de 14e, 15e en 16e eeuw)
  • De Heilig Hartkerk van architect Flor van Reeth
  • De Sint-Pieterskapel, een Romaans-Gotische kapel gebouwd rond 1255
  • De Sint-Margaritakerk of Begijnhofkerk
  • De Kluizekerk
  • De Jezuïetenkerk
  • De Sint-Jacobskapel of Spaanse kapel.
  • De Heilig Kruiskerk
  • De Heilige Familie
  • De O.L.V. Onbevlekt

[bewerk] Liers erfgoed

  • Lierse kant
  • Lierse reuzen
  • Sint-Gummarusprocessie
  • Struifvogelspel, (Koninklijke Struifvogel Maatschappij)(Lier heeft één van de drie enige clubs in België. De andere twee bevinden zich in Mechelen en Leuven.)

[bewerk] Musea

[bewerk] Standbeelden

Standbeeld te Lier
Standbeeld te Lier
  • Het standbeeld van Pallieter, aan het stadspark
  • Een borstbeeld van Anton Bergmann en een imposant standbeeld van Kanunnik David, beiden op de vesten nabij de Antwerpse poort.
  • Een borstbeeld van Louis Zimmer tussen de Zimmertoren en het zimmerpaviljoen.

[bewerk] De Stadspompen

In Lier bevinden zich nog altijd een aantal stadspompen.

[bewerk] Overige bezienswaardigheden

  • De Deense Poort
  • Het Spuihuis
  • Het Stadspark
  • Het Vleeshuis
  • De Vismijn
  • De Lierse Vesten
  • De Fortuin, een middeleeuwse graanopslagplaats, nu restaurant
  • Hof van Geertruien, herbergt nu het Timmermans-Opsomermuseum
  • Fort van Lier (1877)
  • Fort van Koningshooikt (1906)

[bewerk] Cultuur

[bewerk] Culturele instellingen

  • De Stedelijke Academie voor Schone Kunsten (SASK)
  • De Stedelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans (SAMWD)
  • Het Stadsarchief
  • De Stedelijke Openbare Bibliotheek
  • Het Liers Cultuurcentrum (LCC):
    • Liers Cultuurcentrum De Mol (CC De Mol)
    • Het Vredeberg
    • Het Vleeshuis
    • Het Spui
    • De Colibrant
  • De Stedelijke Musea (Timmermans-Opsomerhuis en Stedelijk Museum Wuyts-Van Campen en Baron Caroly
  • De Stedelijke Dienst voor Toerisme
  • De Jeugddienst
  • De Sportdienst

[bewerk] Theatergroepen

  • Lyra Toneel
  • Lyra Toneel Jeugd
  • Toneellabo Arlecchino
  • Theater Lier
  • Jeugdtheater Lier
  • De Schoolbond

[bewerk] Klassieke muziek

[bewerk] Popmuziekgroepen

[bewerk] Verenigingen

  • De Moedige Bootvissers (Deze begeleiden toeristen bij een rondvaart op de Binnen-Nete en houden tevens de herinnering aan de voormalige palingvissers in ere)
  • Den Bloeyenden Wijngaerdt (wijnproeversgilde)
  • Lierse Modelspoorwegen (modelspoorvereniging)
  • 233° FOS, Durendael (Scoutsvereniging)

[bewerk] Lier op een postzegel

Lier is al verscheidene keren het thema van een postzegel geweest. Hieronder volgt een overzicht met telkens het jaar van uitgifte, de reden en de afbeelding:

  • 1939, Belforten, Belfort + Stadhuis
  • 1966, Toerisme, Belfort + Stadhuis
  • 1974, Schilderijen, Anton Berghmann
  • 2005, Toerisme + 75 jaar Zimmertoren, Zimmertoren

[bewerk] Onderwijs

In Lier zijn volgende scholen aanwezig:

[bewerk] Lager Onderwijs

  • Sint-Gummaruscollege (Lisperstraat)
  • Sint-Ursula klim op
  • Sint-Ursula Lisp
  • Het Molentje
  • Het Spoor
  • Basisschool Heilige Familie
  • Basisschool Stadspark
  • De Sterrendaalders (Steinerschool)
  • Basisschool Pullaar
  • Heilig Hart-School (Koningshooikt)

[bewerk] Secundair Onderwijs

[bewerk] Hoger Onderwijs

  • Katholieke Hogeschool Kempen (Sint-Aloysiusinstituut)
  • Hogeschool Antwerpen (Lerarenopleiding & Hoger Instituut voor Dans)

[bewerk] Sport

[bewerk] Voetbal

[bewerk] Basketbal

  • BBC Guco Lier
  • BBC Lyra
  • BBC Lier

[bewerk] Atletiek

  • A.C. Lierse
  • A.C. Lyra

[bewerk] Stadions

[bewerk] Typisch Liers

[bewerk] Gastronomie

[bewerk] Het Lierse dialect

Het 'Liers' is een dialect dat een beetje afwijkt van het Antwerps. Enkele regels:

  • In het Liers wordt de letter 'H' niet uitgesproken.
  • Als er na een 'S' een 'P' komt (bv.:Lisp) dan worden deze twee letters bij de uitspraak verwisseld.

'Lisp' wordt dus uitgesproken als 'Lips' en 'hesp' als 'eps'.

Enkele Lierse benamingen, spreekwoorden en gezegden:

  • appelkokken: abrikozen
  • arcékoek: gehaktbrood
  • bezeke: washandje (3 keer een doffe e)
  • blaveturen: rolluiken
  • crèm fattee: crème fouettée (Fr), slagroom
  • "In frut vanien": in stukken vaneen
  • gernot: Garnaal
  • jèerbees: aardbei
  • kak van Maria: Pomme d'amour
  • kalissenhaat: zoethout
  • 'ondelulleke: lookworst
  • protstokke/scheusseneere: schorseneren
  • schijtkoek: peperkoek

[bewerk] Liereke Pleziereke

De veel gebruikte (en veel misbruikte) term Liereke Pleziereke is afkomstig van de brochure met dezelfde naam die is uitgegeven naar aanleiding van de stoet, georganiseerd ter gelegenheid van een zilveren huwelijksjubileum in 1928. De brochure is geschreven en geïllustreerd door Felix Timmermans (die een overbuur was van het echtpaar). Het goedkope of gemakkelijke stafrijm in de benaming heeft natuurlijk flink bijgedragen tot het succes ervan. Voor die gelegenheid zijn indertijd trouwens ook de reuzen gerestaureerd.

[bewerk] Uitgaansleven

Lier staat ook bekend voor zijn uitgaansleven. Zo zijn er een respectabel aantal cafés in de binnenstad, waarvan de meeste gesitueerd zijn rond het Zimmerplein, de Grote Markt en de Eikelstraat. Dit zijn voornamelijk rasechte kroegen of danscafés die erg in trek zijn bij de Lierse jeugd. Enkele voorbeelden zijn De Zuut, Bananas ('Den Banaan' in de Lierse volksmond), Het Swingcafé, Den Toren of Café Fagoempel. Ook staat Lier bekend voor Illusion en La Rocca. Twee discotheken met nationale en internationale bekendheid. Voor de iets oudere Lierse bevolking is er nog steeds De Volmolen. Hoewel tegenwoordig ook steeds meer Lierse jongeren zich richting De Volmolen durven begeven.


[bewerk] Politiek

[bewerk] Lierse burgemeesters

Burgemeester van Lier waren:

[bewerk] Geboren in Lier


Bekende nationale politici uit de stad zijn:

  • Gaston Eyskens (1905-1988), oud-Premier
  • Arthur Vanderpoorten (1884-1945), oud-Minister van Openbare werken, Werkverschaffing en Binnenlandse Zaken, oud-burgemeester
  • Herman Vanderpoorten (1922-1984), zoon van Arthur Vanderpoorten, Oud-Minister van Binnenlandse Zaken, Justitie en Institutionele hervormingen, Minister van Staat, oud-burgemeester
  • Marleen Vanderpoorten (°1954),dochter van Herman Vanderpoorten, Oud-Minister van Onderwijs en vorming, Voorzitter Vlaams Parlement, burgemeester
  • Mark Verhaegen (°1954), burgemeester van Hulshout en volksvertegenwoordiger
  • Patrick Dewael (°1955), neef van Herman Vanderpoorten, Minister van Binnenlandse Zaken, Oud-Minister-President van de Vlaamse regering, oud-Minister van Cultuur, Oud-Kamerfractieleider, burgemeester van Tongeren
  • Alfons Borginon (°1966), oud-voorzitter van de Volksunie
  • Els Van Weert (°1968), staatssecretaris voor duurzame ontwikkeling en sociale economie, oud-voorzitter Spirit
  • Jan Mortelmans (°1964), gemeenteraadslid en volksvertegenwoordiger

[bewerk] Externe links


aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -