Lettertype
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Een lettertype is in de typografie een stylistisch samenhangende set tekens die meestal letters, cijfers en leestekens uitbeelden. De set kan ook andere symbolen bevatten of geheel daaruit bestaan, zoals in het geval van wiskundetekens. Veel tekstverwerkers geven de gebruiker de mogelijkheid verschillende lettertypen te kiezen, zoals Times New Roman, Helvetica, Arial of Courier.
Inhoud |
[bewerk] Algemeen
Er zijn verschillende systemen bedacht om lettertypen in te delen. Een zo'n systeem is de chronologische volgorde. In de 20e eeuw alleen al zijn zoveel lettertypen ontworpen, dat dit systeem niet toereikend is. De classificatie van Vox klopt niet altijd maar omdat het enige orde schept is het nog steeds de meest gebruikte classificatie. Ook de vereenvoudigde classificatie wordt vaak gebruikt.
De vox classificatie werkt op basis van:
- Humanen of Italiaanse schreefletters
- Garalden of Franse renaissance letters
- Realen of vroeg-classicistische letters
- Didonen of classicistische letters
- Inciezen of gestoken/gehouwen letters
- Scripten of geschreven letters
- Manuaren of met de hand getekende letters
- Frakturen of gebroken (in de volksmond gotische) letters
- Exoten of niet-westerse letters.
Een vereenvoudigde classificatie is:
- Schreefletters (serif)
- Renaissanceletters
- Overgangletters
- Classicistische letters
- Egyptiennes
- Schreefloze letters (sans serif)
- Fantasieletters
[bewerk] Lettertype: Onderwerpen
[bewerk] Breedte
Lettertypen worden ook onderscheiden in typen met variabele en met vaste breedte. Men spreekt van proportioneel en niet-proportioneel lettertype. Bij een proportioneel lettertype zijn niet alle letters even breed. Zo neemt de 'l' minder ruimte in beslag dan de 'm'. Bij een lettertype met vaste breedte nemen alle letters evenveel ruimte in. Voorheen werden lettertypen met vaste breedte gebruikt voor de lay-out van teksten op de computer. Tegenwoordig wordt vooral met lettertypen met variabele breedte gewerkt omdat dit rustiger leest. Courier New is een lettertype met vaste breedte dat op veel systemen aanwezig is.
[bewerk] Ergonomie
Lettertypen als Times New Roman, Arial en Helvetica zijn populair omdat ze makkelijk leesbaar zijn vanaf papier. Deze lettertypen zijn echter niet ontworpen voor een computerscherm. Vandaar dat Microsoft speciaal twee lettertypen heeft laten ontwerpen door Monotype die ergonomisch geschikt zijn om van een beeldscherm gelezen te worden. Dit zijn Verdana (schreefloos) en Georgia (met schreef).
Het gebruik van veel verschillende lettertypen door elkaar geeft een storend effect. Om dezelfde reden is het af te raden om grote delen van een tekst in vet of cursief weer te geven. Wel kan het verhelderend zijn om speciale stukken tekst, zoals citaten of voorbeelden, consequent een ander lettertype te geven. Men dient dit echter met mate toe te passen.
In drukwerk, zoals in kranten, worden voor de koppen soms andere lettertypen gebruikt dan in de lopende tekst.
Er zijn ook speciale lettertypen voor bepaalde toepassingen, zoals voor telefoonboeken. Voor stripboeken worden speciale individuele fonts ontworpen naar het handschrift van de tekenaar of diens tekenstijl.
[bewerk] Schreef
Lettertypen kunnen onderscheiden worden in lettertypen met of zonder schreef.
[bewerk] Typestyle, typefaces en fonts
De correcte Engelse vertaling voor 'lettertype' is typestyle of typeface family. Onder invloed van de personal computers wordt dit echter steeds vaker font genoemd. Officieel is dit echter incorrect, en is een font een combinatie van grootte en typeface. Een typeface is een normale, cursieve of vette variant van een lettertype.
Bijvoorbeeld: 'Times New Roman' is een typestyle, 'Times New Roman Italic' is een typeface en 'Times New Roman Italic 10pt' is een font.
In het Nederlands is dit onderscheid minder duidelijk en noemen we dit alles gewoon lettertype. Nederland heeft een rijke traditie in het ontwikkelen van lettertypes. Letterontwerpen wordt aan de Haagse Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten als vak onderwezen.
[bewerk] Verdere talen
Veel computers hebben een beperkt aantal lettertypen waardoor ze talen als het Khmer, Thai, Georgisch, Russisch of helemaal bijzonder het Cherokee niet kunnen afbeelden. Het vinden van geschikte lettertypen is vaak een tijdrovende bezigheid. Het Alphabetum is een font dat veel oude geschriften als runen en sanskriet ondersteunt.
[bewerk] Letterontwerpers
Enkele bekende historische en moderne ontwerpers van lettertypen:
- John Baskerville
- Giambatista Bodoni
- William Caslon
- Bram de Does
- Firmin Didot
- Adrian Frutiger
- Claude Garamond
- Eric Gill
- Frederic Goudy
- Francesco Griffo
- Luc(as) de Groot
- Sem Hartz
- Nicolas Jenson
- Martin Majoor
- Manfred Klein
- Jan van Krimpen
- S.H. de Roos
- Jacques Sabon
- Fred Smeijers
- Gerard Unger
- Hermann Zapf
[bewerk] Literatuur
- M.H. Groenendaal, Drukletters: hun ontstaan en hun gebruik. 6e dr. (1969).
- Daniel Berkeley Updike, Printing types: their history, forms and use. 3rd ed. (2001).
- John A. Lane, Early type specimens in the Plantin-Moretus Museum: annotated descriptions of the specimens to ca. 1850 (mostly from the Low Countries and France) with preliminary notes on the typefoundries and printing offices (2004).
[bewerk] Zie ook
[bewerk] Externe link
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden in de categorie Fonts van Wikimedia Commons. |
