Klavier (toetsen)
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Een klavier, ook wel manuaal genoemd, is een toetsenbord van een muziekinstrument, bijvoorbeeld van een piano, orgel, harmonium, klavecimbel, celesta, klavieraccordeon, beiaard of synthesizer.
Naar het voorbeeld van het Franse clavier worden in Vlaanderen soms ook toetsenborden van schrijfmachines en computers en toetsenblokken van telefoons en rekenmachientjes klavier genoemd. In Nederland denkt men bij een klavier steeds aan een muziekinstrument. In dit artikel bespreken we het klavier van een muziekinstrument.
Een klavier bestaat meestal uit witte en zwarte toetsen. Bij orgels en klavecimbels zijn de kleuren vaak omgekeerd, wat voor de bespeling geen verschil maakt.
Bij een beiaard bestaat het klavier uit korte en lange stokken, die ook wel wit en zwart worden genoemd, hoewel ze dat niet zijn. De indeling van deze toetsen is gelijk aan die van een piano, zodat een pianist direct zal begrijpen waar de toetsen voor dienen, maar de wijze van bespeling (met de vuisten) is anders.
Een manuaal is het onderdeel van een toetsinstrument dat met de handen wordt bespeeld, dit in tegenstelling tot het pedaal dat door de voeten wordt bediend.
De meeste toetsinstrumenten (zoals de piano) zijn uitgerust met één manuaal. Een instrument kan meerdere manualen hebben, denk bv. aan een orgel of een harmonium. In dat geval zijn het klavier en het manuaal hetzelfde.
Een klavier moet minstens één octaaf bevatten, maar dit aantal kan ook wel oplopen tot zeven. Bij de meeste kerkorgels bestaat het klavier uit meerdere manualen. Ook bij elektronische orgels en bij het klavecimbel komen meerdere manualen veel voor.
[bewerk] Afwijkende klavieren
Er bestaan ook klavieren met meer dan 12 toetsen per octaaf, speciaal gemaakt voor microtonale muziek.
De Hongaar Paul von Jankó ontwierp een toetsenbord waarmee men met dezelfde vingerzetting in elke toonsoort kan spelen. Het bestaat uit zes rijen toetsen. Elke toon komt drie keer op het toetsenbord voor. De witte toetsen zijn in deze afbeelding gekleurd om te tonen hoe de toetsen gekoppeld zijn.
