Grenspaal

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Grenspaal 269a (Belgisch-Nederlandse grens) op de linkeroever van de Schelde

Grenspaal Nederland-Duitsland (oude grens Gelder-Munster)

Een grenspaal is een paal die de grens van een gebied (land, provincie, gemeente of eigendom) aangeeft. Dit gebeurt ook door middel van stenen, men spreekt dan van een grenssteen.

Grenspalen worden geplaatst op het punt waar de grens een knik maakt. Van oudsher is vanuit een grenspaal de volgende grenspaal al te zien, hoewel dat tegenwoordig niet altijd meer het geval is.

Een grenspaal wordt niet altijd op de grens geplaatst. In het geval van een rivier bijvoorbeeld worden aan beide oevers grenspalen geplaatst met dezelfde nummering. De grens ligt in een dergelijk geval in het midden. De grens tussen Duitsland en Nederland nabij Lobith, gevormd door de Rijn, is hier een voorbeeld van. Toch betekent een dubbele paal niet altijd dat de grens in het midden ligt. In 1818 werden bij de Neutraleweg ook dubbele palen geplaatst, maar de grens was de gehele weg die er tussen lag; de weg was hiermee een gemeenschappelijk bezit van Pruisen en Nederland.

Inhoud

1 Geschiedenis van de provinciegrenspaaltjes
2 Bekende grenspalen
3 Zie ook
4 Externe links

[bewerk] Geschiedenis van de provinciegrenspaaltjes

Deze paaltjes (soms met wapen erop) herinneren aan een stukje eigen zeggingskracht, een bepaalde macht van de provincie. In het Romeinse rijk was een provincie de aanduiding voor het machtsgebied van een consul of praetor. Nadat aan het einde van de Middeleeuwen een einde was gekomen aan het bestaan van het leenmanschap, werd het rijk voor administratieve doeleinden verdeeld in provincies.

In Nederland duikt de benaming voor het eerst op onder Karel V. De hertogdommen Brabant, Limburg, Luxemburg, Gelre, de graafschappen Vlaanderen, Artois, Henegouwen, Holland, Zeeland, Namen, de heerlijkheid Mechelen, Friesland, Utrecht, Overijssel (met Drenthe, Lingen en Westerwolde), Groningen (met de Ommelanden), de steden en kastelen van Lille en de stad Doornik (met het Doornikse) vormden met elkaar de zeventien provinciën. Uit hun vertegenwoordigers werd het belangrijkste regeringslichaam, de Staten-Generaal samengesteld. Na de afzwering van de vorst en de vestiging van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden verstond men onder een provincie een landschap, dat niet alleen zich zelf bestuurde, maar dat ook deel had aan het bestuur van de Republiek. Die zeven waren Gelderland, Holland, Zeeland, Utrecht, Overijssel, Friesland en Groningen. Drente had zelfbestuur, maar nam geen deel aan het bestuur van de Republiek. Sinds 1798 werden onder het regime van de Fransen de provincies departementen genoemd, maar na de Franse tijd werd de oude naam hersteld en die bleef tot heden in gebruik.