Gnomon (zonnewijzer)
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Een gnomon is een verticale stang of zuil waarvan de schaduw op een plat vlak valt, om de hoogte van de zon te bepalen.
De lengte van de schaduw verandert in de loop van de dag. Ook verandert de richting van de schaduw. Daarom kun je de gnomon gebruiken om de tijd te meten.
Het woord vindt zijn oorsprong in het Griekse woord γνομον (gnomon) dat aanwijzer betekent.
Bij het meest voorkomende type van zonnewijzer, de poolstijlzonnewijzer, heet de schaduwgever, die schuin naar het noorden wijst (in het zuidelijke halfrond naar het zuiden), in het Nederlandse taalgebied niet gnomon maar stijl.
Wanneer een gnomon als zonnewijzer gebruikt wordt is niet de volledige schaduw maar alleen de schaduw van zijn top van nut om de datum en het uur aan te wijzen. Hij doet dan dienst als puntzonnewijzer
Het is een wijd verspreide misvatting dat de obelisken van de Egyptenaren, o.a. die van Luxor, dienden als gnomon en dus als zonnewijzer. Wel werden obelisken die later verplaatst werden naar Italië en andere landen als puntzonnewijzer geïnstalleerd (b.v. door de Romeinse keizer Augustus in Rome en de obelisk op de Place de la Concorde in Parijs).
