Folkert Nicolaas van Loon

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Folkert Nicolaas van Loon (Harlingen, 6 december 1775 - 12 december 1840) was onderzoeker, schrijver en ontwerper van schepen. Hij was zoon van Nicolaas van Loon en Trijntje Schellingwouw. Vader had een notaris- en advocatenpraktijk in Harlingen en was mede-eigenaar en exploitant van een houtzaagmolen annex houthandel.

Folkert werd wees met 7 jaar en de volgende 10 jaar werd hij opgevoed door een voogd, dominee Benedictus Jongma, predikant te Peins. Als jongen werd hij in beslag genomen door zeilen en het tekenen en bouwen van scheepsmodellen. In 1793 verhuisde hij naar Leeuwarden om op de houtzagerij "op 't vliet" zijn opleiding te vervolgen, zodat hij de hem nagelaten houtzaagmolen zelfstandig kon voortzetten.

Toen na 1795 de nijverheid terugliep als gevolg van de Franse overheersing, lukte het hem om secretaris te worden van de grieterij Rauwerderhem en later werd hij daar ontvanger en controleur der directe belastingen en nog later maire. Hij woonde al die tijd in Irnsum en tevens runde hij daar een groothandel in boter en kaas met export (na 1813) op Engeland. Tevens werd de door zijn vader nagelaten houtzaagmolen naar Irnsum overgebracht en handelde hij in vuren en grenenhout.

Na het herstel van het Koninkrijk der Nederlanden in 1813 werd hij schout en daarna 1e assessor van de grieterij en tevens bleef hij controleur bij de administratie der belastingen en dit werd na 1822 uitgebreid met het controlegebied Dokkum. Uit de laatste functie werd hij in 1825 eervol ontslagen.

In zijn vrije tijd was hij verwoed wedstrijdzeiler en als practicus een goede schipper en stuurman. Uit liefhebberij begon hij te speuren naar de verbanden die moesten bestaan tussen scheepsvorm, zeilvoering en zeilpunt enerzijds en de snelheid van het schip anderzijds.

Bronnen, noten en/of referenties:

Inleiding van "Beschouwing van de Nederlandse Scheepsbouw" uitgever Lykele Jansma, Buitenpost 1820. Facimile uitgave, De Boer Maritime, Haarlem 1980 ISBN 9062723314

In 1818 maakte Folkert zijn onderzoeksresultaten openbaar, door ze ter beoordeling bij de Huishoudelijke Maatschappij te Haarlem in te dienen. Hij kreeg hiervoor een zilveren medaille en tien dukaten en de Maatschappij ging in 1920 over tot publicatie. Ook werd in dat jaar een opdracht aan hem verstrekt tot bouw van een driemast kofschip volgens de door hem ontworpen principes, voor rekening van 'de Heren van Zaandam. En verder een "radar stoomboot" bij De werf van Fop Smidt te Alblasserdam. Na 1825 zijn er veel schepen gebouwd naar zijn ontwerpen o.a. door de beroemde Fries jacht en boeier bouwer Eeltje Teadzes Holtrop. Zijn boeken brachten de Nederlandse burgerlijke scheepsbouw naar een wetenschappelijk niveau.

[bewerk] Uitgaven

In zijn boek Beschouwing van den Nederlandschen scheepsbouw met betrekking tot deszelfs zeilaadje (1820) kijkt van Loon eerst naar de verschillen in de rompvorm en bouwwijze van de in Nederland op de binnenwateren en Zuiderzee voorkomende schepen in verhouding tot hun bestemming en gebruik. Dan behandelt hij naar de vele verschillende vormen van tuigage (zeilvoering) van die schepen, en daarna waarom het ene schip sneller is dan de ander. Hij geeft enige regels die bepalend zijn of dat een schip snel is of niet:

1. De vorm van het (onderwater) schip
2. De plaats van de mast
3. De plaats en gedaante (vorm) van de zwaarden en klampen
4. De vorm van de zeilen.

Als laatste gaat hij in op de voordelen die een snel zeilend schip heeft voor de eigenaar.

Handleiding tot de burgerlijke scheepsbouw, 1838. De platenmap behoren de bij de uitgave. Deze uitgave verscheen na aandringen van het ministerie en van Gerhard Mauritz Roentgen, adviseur van het Departement van de Nationale Nijverheid en grondlegger van de Nederlandse Stoomboot Maatschappij, die voor hem bij koning Willem I een financiële bijdrage bewerkstelligde.

Inhoud:

• Benodigde tekenmaterialen (naar zijn ontwerp)
• De grondbeginselen voor de vorm van het onderwaterschip
• Beschrijving van de diverse schepen zoals getoond op de tekeningen van de platenmap.

Ontwerp voor een trekjacht. Maten in ellen.