Erik Satie
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Erik Alfred Leslie Satie (Honfleur, 17 mei 1866 – Parijs, 1 juli 1925) was een Frans componist, en pianist.
Inhoud |
[bewerk] Biografie
Als pianist trad hij voornamelijk op voor café- en varietépubliek. Satie schreef muziek voor theater en ballet, en componeerde daarnaast veel pianomuziek. Zijn composities worden getypeerd als origineel, humoristisch, vaak bizar, en minimalistisch. Zijn muziek wordt wel eens meubelmuziek genoemd, omdat Satie hem nadrukkelijk verbond met thema's uit het dagelijks leven. Bovendien ademt Saties muziek a(nti)-romantiek, en kan hij anti-impressionistisch genoemd worden. Satie werd een van de leiders van de Franse avant-garde.
Pas op zijn 40e jaar begon hij de muziek echt serieus te nemen. In 1916 veroorzaakte de eerste uitvoering van zijn ballet Parade (voor orkest en typemachine) een schandaal. Daarmee was in één klap zijn reputatie als componist gevestigd. Dit ballet schreef Satie samen met Cocteau en Picasso, voor de Russische impresario Diaghilev, leider van de Ballets Russes.
Andere composities van Satie:
- Trois Gymnopédies (1888), piano
- Trois Gnossiennes (1890), piano (Gnossiennes 4 t/m 6 werden postuum gepubliceerd in 1968)
- Trois morceaux en forme de poire (1903), piano
- Le Fils des Étoiles (1894), ouverture voor het gelijknamige toneelstuk van Joséphin Péladan, piano (in 1919 door Maurice Ravel georchestreerd).
- Messe des Pauvres (1895)
- Descriptions Automatiques (1913), piano
- Sonatine Bureaucratique (1917), piano
- Socrate (1920), symfonisch drama
- Relâche (1924), ballet
Zijn complete oeuvre is ca. 75 jaar na zijn dood uitgegeven door Swedish Society Discofil, uitgevoerd door Olof Hojer.
[bewerk] Eigen stijl
Satie gaf zijn pianostukken titels als Op een boot, Over een lantaarn, of Over een helm. Hij verfraaide de partituren van deze composities met allerlei geschreven opmerkingen, waarmee hij de uitvoerder aanmoedigde een verhaal te vertellen met zijn muziek.
Het is een goed gedocumenteerd feit dat Satie elke werkdag zijn appartement in het achtste arrondissement van Parijs verliet om de hele stad door te wandelen op weg naar zijn studio (een afstand van ca. vijftien km), waar hij de dag al componerend doorbracht. 's Avonds liep hij de hele afstand weer terug. Satie stond bekend als een excentrieke man. Een illustratie hiervan is het feit dat hij zijn eigen kerk stichtte (waarvan hij overigens het enige lid was).
Hij telde mensen als Claude Debussy en Maurice Ravel onder zijn vrienden. Hoewel het grote publiek hem tijdens zijn leven niet in de armen sloot, werd hij zeer bewonderd door vele jonge componisten, musici en muziekstudenten. Zo was Satie een grote inspiratiebron voor de Groupe des Six, een groep van zes Franse componisten: Georges Auric, Louis Durey, Arthur Honegger, Germaine Tailleferre, Darius Milhaud en Francis Poulenc. De groep wilde helder, onopgesmukt muzikaal taalgebruik bevorderen. Dat maakte hen tegenstanders van het impressionisme (bijvoorbeeld Debussy en Ravel), slavisme (bijvoorbeeld Stravinsky) en post-wagnerisme (zoals de muziek van Schönberg).
[bewerk] Trivia
Satie en Debussy waren goede vrienden. Debussy zou stukjes Satie in zijn werk hebben overgenomen. Satie was hiervan op de hoogte maar bleef er erg bescheiden onder, getuige onderstaande dialoog uit het boek van Victor-Emile Michelet: Les Compagnons de le Hiérophanie (1937):
Tijdens een concert van Debussy zei iemand tegen Satie:
- Hé! Dit is een zin van Debussy die erg op Satie lijkt!
Waarop Satie antwoordde:
- Ja, het is Satie, maar Debussy doet het veel beter dan ik!
