Amethist

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Amethist
Mineraal
Chemische formule	SiO2(Ti4+, Fe3+)
Kristalvorm	oxiden; kwarts
Kristalstelsel	trigonaal
Kleur	licht tot donkerviolet
Streepkleur	wit
Hardheid	7
Glans	glasglans
Opaciteit	doorzichtig
Breuk	schelpvormig, ruw
Kristaloptiek
Brekingsindices	Ne 1,553, No1,544
Dubbelbreking	0,009
Dispersie	0,013
Fluorescentie	zwak groenachtig
Luminescentie	geen
Pleochroïsme	meestal zwak, soms met blote oog waarneembaar
Overige eigenschappen
Veredeling	verhitten, bestralen
Bijzondere kenmerken	variëteiten met volle kleurenkunnen deze kleur licht verliezen

Amethist is een violette variëteit van het mineraal kwarts (SiO₂). en is de meest gewilde steen uit de kwartsgroep.

Inhoud 1 Etymologie 2 Ontstaan 3 Voorkomen 4 Bewerking 5 Vergelijkbare mineralen 6 Imitaties 7 Kleur

[bewerk] Etymologie

De naam is afkomstig van het Griekse αμεθυστoς (amethystos) - tegen de roes, niet dronken of niet bedwelmend en vindt zijn oorsprong in het oude bijgeloof dat de drager ervan beschermd wordt tegen de roeswerking van wijn. Van wijn die gedronken wordt uit een beker vervaardigd uit amethist zou men niet dronken kunnen worden.

Amethist was reeds bekend bij de Egyptenaren, Etrusken en Romeinen, en Plinius de Oudere heeft amethist al beschreven. In het oude China werden uit amethist kleine gemmen gesneden. In de Middeleeuwen werd amethist ook in Europa zeer gewaardeerd. Hij werd bisschopsteen genoemd, omdat het vroeger een geliefde edelsteen was voor kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders, en zou magische krachten bezitten. Hij was het symbool van de verliefden de steen van matigheid, beschermer tegen tovenarij en hekserij en voorkwam dronkenschap.

[bewerk] Ontstaan

Metamorfieten, hydrothermaal, alluviale afzettingen.De kristallen groeien steeds op een onderlaag, de prisma's zijn vaak zwak ontwikkeld en daardoor overheersen de kristalspitsen spitamethist, hier is ook de kleur het krachtigste. Deze gedeelten worden er afgeklopt, dat wil zeggen voor verder gebruik afgebroken. Door branden bij een temperatuur tussen 470 en 750 graden ontstaan lichtgele, roodbruine, groene of kleurloze variëteiten. Er bestaan amethisten die bij daglicht geleidelijk verbleken, door radiumbestraling is de oorspronkelijke kleur weer te herstellen. De kleur wordt veroorzaakt door ijzer in combinatie met ioniserende straling. Bij kunstlicht is amethist minder fraai.

[bewerk] Voorkomen

Al in de Middeleeuwen kon Brazilië zich beroemen op zijn vindplaatsen van amethist, ze worden onder andere gewonnen in Bahia, Minas Gerais en Mato Grosso. Recentelijk wordt in Bolivia de zogenaamde ametrien gewonnen, een amethist-citrien, waarbij de violette en gele kleuren afwisselen, maar de overgang tussen de kleuren is scherp begrensd. Amethisten zijn ook bekend in de Verenigde Staten, nl.in Montana, Maine, Georgia en Arizona. In Canada, Mexico, Bolivia, India, Myanmar, Japan, China en Korea, en van Sri Lanka, Zimbabwe, Congo en Australië zijn ook belangrijke producenten. In Rusland wordt amethist onder meer gevonden in de Oeral, Jakoetsk en op het schiereiland Kola. Amethisten worden eveneens gevonden in Armenië, Duitsland, Tsjechië, Slowakije, Bulgarije, Zwitserland en Ierland. Amethist vormt slechts zelden grotere zuivere kristallen. In het British Museum bevindt zich een unieke geslepen steen van 343 karaat. Andere kleinere stenen wegen minder, ze komen meestal uit Brazilië. Het Smithsonian Institution in Washington D.C. bezit zelfs een geslepen amethist uit Brazilië van 1362 karaat en een uit North Carolina van 202,5 karaat. Amethisten werden vaak gebruikt in staatsjuwelen, de scepter van Catharina de Grote en de scepter van de Britse Kroon.

[bewerk] Bewerking

Facetslijpsel, cabochons, grote en kleine gesneden stenen. De beste soorten worden gefacetteerd, de andere getrommeld of verwerkt tot kunstnijverheidsproducten.

[bewerk] Vergelijkbare mineralen

Spinel, fluoriet, rubeliet.

[bewerk] Imitaties

Synthetische korund, synthetische amethist en glas.

[bewerk] Kleur

De violette kleur van amethist ontstaat door verontreinigingen, een kleine hoeveelheid metaal-ionen in het kristalrooster, zoals; ijzer (Fe³⁺) en titaan (Ti⁴⁺). Door amethist te branden ontstaan gele tot goudkleurige verkleuringen ("citroenkwarts").