Bambüdel
Vun Wikipedia
Bambüdel (ok Bambüddel schreven) is de Ökelnaam vun dat Koophuus vun den jöödschen Ünnernehmer Julius Bamberger, dat in'n 4. Dezember 1929 in de Fulenstraten in Bremen upmaakt wurrn is.
Al in dat Johr 1907 harr Bamberger dat „Kaufhaus Julius Bamberger“ an de Dovendoorstraten grünnt. Dor hett he toeerst Kortwaren verköfft. In de 1920er Johren hett Bamberger sien Laden na de Fulenstraten hen grötter maakt un 1929 hett he dor denn dat eerste grote, moderne Koophuus vun Bremen boen laten. Dat weer en Huus in den Stil vun den Noorddüütschen Backsteen-Expressionismus. Sien Ökelnaam „Bambüdel“ hett dat fix weg harrt. Dat Huus weer negen Stock hooch un weer dat eerste Hoochhuus in Bremen. Ok de eerste Rulltrepp weer dor to bewunnern. Baven up dat Dack weer dreemol de Naam „BAMBERGER“ mit 2,5 Meter hoge Lüchtbookstaven anbröcht.
An'n Anfang vun de 1930er Johren güng de Ümsatz duchtig torüch. Vun 1933 kemen dor noch de Oprööp vun de NSDAP to, de Lüde schollen nich bi jöödsche Geschäften inkopen. Bamberger süms is an'n 1. April 1933 achter Trallen kamen. Sien Firma wurr denn 1937 uplööst un dat Huus keem 1939 in de Dwangsaukschoon. Bamberger is toeerst na Frankriek un later na de USA utknepen. 1945 is dat Huus utbombt wurrn.
Bamberger hett na den Krieg vergeevs versöcht, sien Huus wedder torüch to kriegen. Amenn hett he in en Vergliek denn 50.000 DM tospraken kregen.
In de 1950er Johren is dat Huus in en eenfache Oort wedder upboot wurrn. Verscheden Behörden sünd dor denn ünnerkamen. In dat Johr 2007 is dat denn vun den bekannten Bremer Investor Klaus Hübotter wedder herstellt wurrn. Verscheden Institutschonen un Ladens sünd dor nu ünnerbröcht, dormank de Volkshoochschool Bremen.
[ännern] Literatur
- Rohdenburg, Günther: „Das war das neue Leben“: Leben und Wirken des jüdischen Kaufhausbesitzers Julius Bamberger und seiner Familie. Edition Temmen, Bremen 2000. ISBN 3-86108-657-3
[ännern] Weblinks
- radiobremen.de – Bidrag över Julius Bamberger un sien Koophuus (hoochdüütsch)
- bremen.de – Histoorsche Upnahmen vun dat Koophuus
