Ристо Кирјазовски
Од Википедија, слободна енциклопедија
| Роден(а): | 6 јануари, 1927 Чифлик, Костурско, сега Грција |
|---|---|
| Починал(а): | 3 октомври, 2002 Скопје, Република Македонија |
| Сопруг(а): | Христина Кирјазовска |
| Деца: | Ники Кирјазовска, Нада Кирјазовска |
Др. Ристо Кирјазовски (6 Јануари 1927 - 3 Октомври 2002) е Македонски револуционер, научник и публицист. Партизан е во НОФ, и учесник во Граѓанската војна во Грција. По 1949 година преминува во СР Македонија и целиот живот го посветува на научнатата работа во Архивот на Македонија, и Институтот за национална историја во Скопје.
Содржина |
[уреди] Револуционерна дејност
Др. Ристо Кирјазовски е роден на 6 Јануари 1927 година во Костурското село Чифлик, Егејска Македонија (Северна Грција). Основното образование го завршува во родното село, непосредно пред започнувањето Втората Светска Војна.
Уште на неполни 16 години, Кирјазовски станува учесник во Народно-ослободителната војна во Грција. На Фебруари 1943 година се вклучува како доброволец во ЕЛАС (Грчката Народноослободителна војска), а по договорот од Варкиза за разоружување на ЕЛАС, се вклучува во Македонската организација НОФ (Народно-Ослободителен Фронт на Македонците од Егејска Македонија). Учествува во првите вооружени судири на НОФ против грчките монархофашистички терористички банди, а од 1946, кога се создава ДАГ (Демократската армија на Грција), станува нејзин член и учествува во важни битки во Граѓанската војна во Грција.
Неговото учество како партизан на ДАГ не се ограничува само во битки на територијата на Егејска Македонија (Северна Грција), Кирјазовски учествува и воените дејствија во внатрешноста на Тесалија.
Ристо Кирјазовски покажува особена храброст во битката на Вич планина, кога партизаните на ДАГ (составена 60% од Македонци) водат крвави битки за секоја педа земја од живописните предели на Костурската корија. Рануван е неколку пати. Партизан е од 1943 се до Септември 1949 година кога ДАГ се повлекува во Албанија.
[уреди] Научна и творечка дејност
По поразот на Демократската Армија, Кирјазовски преминува во Социјалистичка Република Македонија, каде го завршува средното, и во 1958 факултетското образование. Неколку години работи како учител во Скопје и Ресен, а од 1962 е вработен во Архивот на Македонија, а од 1 јуни 1974 година е вработен во Институтот за Национална Историја со звање виш стручен соработник. Во 1978 е избран за научен советник, а во 1982 за Доктор на науки.
Интересот на Др. Кирјазовски е свртен во прв ред кон проучувањето на најновата историја на Егејскиот дел на Македонија (1912-1949), но исто така има трудови што се однесуваат за крајот на XIX век.
Ристо Кирјазовски има објавено над 150 статии во научни списанија, зборници и весници; има направено рецензии на десетици книги; од непроценлива важност е неговата улога во средување на архивската граѓа од необработени материјали и документи; речи, предавања и др.
Интересни се неговите статии, целосно изработени врз основа на дотогаш непозната богата архивска документација што денес се наоѓа во Архивот на Македонија. Неговите статии и научни трудови ги обработуваат темите: политиката на КПГ по македонското прашање, учеството на Македонците во ДАГ, борбата на Македонците од Егејска Македонија за употреба на македонскиот јазик во училиштата, за целите на НОФ во Егејска Македонија, и др.
[уреди] Капитални дела
Делата на Др. Ристо Кирјазовски се од непроценлива вредност за историја на Македонија, и поконкретно за историјата на Егејскиот дел на Македонија.
Како капитални негови дела се сметаат книгите:
- Народно Ослободителниот Фронт и други организации на Македонците од Егејскиот дел на Македонија
- КПГ и Македонското национално прашање (1918-1940)
- Македонската политичка емиграција од Егејскиот дел на Македонија во Источна Европа
- Македонски национални институции во Егејскиот дел на Македонија (Ристо Кирјазовски)
- Македонците и односите на КПЈ и КПГ (1945-1949)
- Егејскиот дел на Македонија по Граѓанската Војна во Грција
- Македонски национални институции во Егејскиот дел на Македонија
- Демократски и антифашистички партии и организации во Егеjскиот дел на Македония (1941-1945)
и други книги, како и 9-томната архивска граѓа собрана и издадена од него која содржи над 2000 документи.
