Viti

E Vicipaedia

Republic of the Fiji Islands (Anglice) Matanitu Tu-Vaka-i-koya ko Viti (Vitiane) फ़िजी (Hindice)

(Vexillum) (Insigne)
Sententia nationalis: Rerevaka na Kalou ka Doka na Tu (Deum metue et reginam honora)
Linguae officiales	lingua Anglica, lingua Vitiana, et lingua Hindica
Nomen gentilicium Adiectivum	{{{nomen_gent}}} {{{adiectivum}}}
Carmen nationale	'God Bless Fiji'
Praeses	Ratus Iosephus Iloilovatu
Caput	Suva
Urbs maxima
Area  - Totalis  - aqua (%)	de area a km²
Numerus incolarum (anno 2006) Totalis  - Spissitudo	de frequentia a 846 085 46/km²
PDB (anno 2006)  - Totalis  - PDB/capita	de producto a  857  $ 17  $ (a)
Nummus	Dollarium Vitiense (FJD)
Independentia (e Britannia)  - Dies	10 Octobris 1970
Circulus temporalis  - aestate (HÆ)	(UTC) (UTC)
Praefixum telephonicum nationis	++679
Dominium interretiale	[[.]]

Viti,^[1] vel Insulae Vitienses,^[2] sive Insulae Fisienses,^[3] publice Res Publica Insularum Vitiensium (Anglice: Republic of the Fiji Islands; Vitiane: Matanitu Tu-Vaka-i-koya ko Viti; Hindice फ़िजी), est civitas in Australi Oceano Pacifico, archipelagus 322 insularum, quorum 106 perpetuo incoluntur; praeter quas sunt circa 522 insulae minutae. Duo magnae insulae, Magnae Vitiense (Vitiane: Viti Levu) et Magna Terra (Vitiane: Vanua Levu), circa 87% totius civium numeri sustinent.

Index 1 Historia 2 Politia 3 Ordinatio administrativa Vitiensis 3.1 Regiones provinciaeque 3.2 Urbes, districta et pagi 4 Geographia 5 Oeconomia 6 Demographia 6.1 Circuli ethnici 6.2 Religio 7 Ludi 8 Notae

[recensere] Historia

Primi insularum Vitiensium incolae, Austronesii fortasse ex Vanuatu, venierunt valde antequam saeculum XVII, cum Abel Tasman explorator insulas inveniverat.

Usque ad saeculum XIX, Europaei has insulas non colonizaverant ut continenter occuparentur. Anno 1874, in insulas venit Britannica dominatio. Independentia conciliata est anno 1970. Democraticum regimen duabus seditionibus militaribus interruptum est, nam gubernatio ab Indica communitate dominata percepta est.

Constitutio anni 1990 autochtonis Vitiensium Melanesiis favit, sed Indicorum incolarum emigrationem gravem provocavit. Incolarum amissio consequentiam oeconomicas angustias habuit, sed maximam partem Melanesiis firmavit. Decretae emendationes anni 1997, constitutionem aequam fecerunt. Libera et tranquilla comitia anni 1999 ab Indovitiense ductam gubernationem constituere permiserunt. Insulae Vitienses saepe ponderis sodales in missionibus pacis sustentandae Consociationis Nationum in diversis mundi regionibus. Nova seditio militaris, die 5 Decembris 2006, imperium duci virium armatarum, contranavarcho Francisco Bainimarama dat et democratica instituta, a contione inepta deminuendo phyletico odio inter ethnicas communitates putata, abrogat.

[recensere] Politia

Dux Civitatis Insularum Vitiensium est praeses, magno consilio ducum per quinquennium electus. Praeses primum administrum et consilium conclavis repraesentantium, 71 scamna habens, nominat. Aliquae parlamenti scamna in principales ethnicos Vitiensium circulos seponuntur, dum reliquae aperiuntur. Conclave superius parlamenti, senatus, 34 scamna habet.

[recensere] Ordinatio administrativa Vitiensis

Quamquam divisio administrativa archipelagi multum ordinatione sociali traditionali Vitiensi fundatur sic ut alia aliam crebro se secent, de duabus dissimillimis structuris agitur.

[recensere] Regiones provinciaeque

Insulae Vitienses in quattuor magnas regiones divisae est:

• regio Media
• regio Septemtrionalis
• regio Occidentalis
• regio Orientalis

Insula Rotuma "dependentia" putata separatim classificatur.

Quaeque regio etiam in provincias (yasana) quorum totus numerus 14 est subdividuntur. Singulis provinciis singula consilia provincialia sunt, singulis quibus singuli praesides consiliares (roko tui) praesunt.

Regio	Provincia (Nomen Latinizatum)	Nomen Vitiane	Praeses consiliaris	Superficies (km²)	Incolae anno 1996
Media	Naitasirium	Naitasiri	Ratus Salomo Boserau	1666	126.641
Media	Namosium	Namosi	Ratus Kiniviliame Taukeinikoro	570	5.742
Media	Reva	Rewa	Non est	272	101.547
Media	Serua	Serua	830	15.461
Media	Taelevu	Tailevu	Iosepha Seruilagilagi	755	48.216
Septemtrionalis	Bua	Bua	Ratus Philemon Ralogaivau	2816	44.821
Septemtrionalis	Dacaudroveum	Cakaudrove	Sitivenius Rabuka	2816	44.821
Septemtrionalis	Macuata	Macuata	Ratus Aisea Katonivere	2004	80.207
Orientalis	Cadavu	Kadavu	Ratus Josateki Nawalowalo	478	9.535
Orientalis	Lau	Lau	Ratus Iosepha Basulu	487	12.211
Orientalis	Lomaevitium	Lomaiviti	Ratus Jo Lewanavanua	411	16.214
Occidentalis	Ba	Ba	Ratus Ovini Bokini	2634	192.197
Occidentalis	Nadroga Navosa	Nadroga-Navosa	Ratus Sakiusa Makutu	2385	54.083
Occidentalis	Ra	Ra	Simon Naikarua	1341	30.904
	Rotuma	Rotuma	Iniimus Managreve	46	2.810

[recensere] Urbes, districta et pagi

Provinciae etiam in districta (Vitiane: tikina cokavata) divisa sunt, excepta provincia Lau, uno aut duo districtis (Vitiane: tikina vou) composita. In hoc plano divisio administrativa et traditionalis se dividunt plus. Namque hae subdistricta secundum casus adhuc plurimos pagos (koro) glomerare possunt. Duces (ratu) semper his pagis praesunt qui oppidi praetoris (turanga ni koro) munere funguntur, inter quos generatim unus plano subdistricti repraesentandorum eorum munus obit.

Urbana in zona, ordinatio sensibiliter differt. Iam coloniali in epocha, auctoritates Britannicae systema municipale a consilio, ab oppidi praefectore, ab administratione {?} compositum ad gerendas urbes instituerunt. Oppidi praefector e maxima consilii municipalis parte per triennem periodum eligitur. Hae urbes quorum numerus se augere non desinit secundum demographicas exigentias hodie duodecim sunt (Nomina Latinizata): Ba, Labasa, Lamium, Lautoka, Levuka, Nadi, Nasinu, Nausori, Savusavu, Sigatoka, Suva, et Tavua.

[recensere] Geographia

Archipelagus Vitiense in 322 insulis consistit quarum tertia pars vacua est. Duae insulae praecipyuissimae Magna Vitiensis (Vitiane Viti Levu) et Magna Terra (Vitiane Vanua Levu) sunt. In Magna Vitiensi caput Suva est et fere a tribus quartis partibus incolarum incolatur. Insulae montuosae sunt, cum verticibus 1.200 metra altis et tropicalibus silvis oblitae.

[recensere] Oeconomia

Insulae Vitienses, cum silvis, metallis et opibus ichthycis, oeconomiarum expeditarum inter insulas Pacifici unam possident, quamquam adhuc magna pars oeconomia subsistentiae sit. Sacchari exportationes et periegetica industria crescens (circa 300.000 ad 400.000 periegetarum in singulos annos) principales externorum nummorum fontes sunt. Sacchari industria tertiam industrialis activitatis partem componit. Lomgae morae problemata, inter alia, exigua pecuniariae collocationis fenora et sat incerta proprietatis iura sunt. Politica agitatio in Vitiensibus gravem impactum habuit: oeconomia 2,8% anno 2000 minuta est et anno 2001 solum accrevit 1%. Grapheum periegeticum Vitiense adventus salutatorum planum aequum quam ante seditionem anni 2002 attecturos esse sperant. Gubernationis capacitas dominandae futurorum sumptuum existimationi (cuius augurium anno 2002 damnum nitidum 6%) e politicae stabilitatis regressu et e pecuniariorum collocatorum fide pendebit. Internationalis aeriportus in Nadis Vitienses communicat.

[recensere] Demographia

[recensere] Circuli ethnici

Vitienses praecipue formantur ab Vitiensibus autochthonibus, populo cum ascendentibus mixtis inter Polynesios (partim Tonganos) Melanesiosque (54,3%) et Indovitienses (38,1%), ex Indicis stipulatis operariis in insulas a Britannicis saeculo nono latis oriundos. Indicorum oriundorum percentatio per ultima decennia migrationis causa ob varias rationes significative inclinavit. Etiam parvus sed significativus e stipulatis operariis ex Insulis Salomonicis oriundorum globus est.

Circa 1,2% Rotumani -Rotumae Insulae autochtones, quorum cultura Tonganae aut Samoanae similior quam Vitiensis reliquae est- sunt. Etiam parvus Europaeorum circulus, sed oeconomice significans, Sinenses et alii allophyli sunt.

Relationes inter ethnicos Vitienses et Indovitienses politico plano crebro tensae fuere, et intentio inter duas communitates politiam in insulis per praeteritas generationes dominavit. Intentionis planum inter dissimiles nationis regiones variat. Etiam bonae indicationes phyleticae harmoniae cum culturalium religiosarumque feriarum agnitione ab omnibus phylis in Insulis Vitiensibus sunt.

[recensere] Religio

Religio una praecipuarum dissimilitudinum inter Vitienses indigenas et Indovitienses, aliis obruenter Christianis (97,2% secundum censum anni 1996), et aliis praesertim Hinduistis (70,7%) et Muslimis (17,9%).

Principalis Christiana fides Ecclesia Methodista Vitiensis et Rotumana est. Cum 36,2% omnium incolarum (inclusis fere duabus tertiis partibus ethnicorum Vitiensium), sua ratio incolarum maior in Insulis Vitiensibus quam in aliavis natione mundi. Catholici Romani (8,9%), Concilia Dei (4%), et Adventistae Septimi Diei (2,9%) significantes etiam sunt. Insulae Vitienses sunt etiam basis Anglicanae Dioecesi Polynesiae (Ecclesiae Anglicanae in Aotearoa, Nova Zelandia et Polynesia pars). Quae et aliae fides etiam parvum Indovitiensium fidelium numerum habent; Omnium generum Christiani Indovitiensium 6,1% comprehendunt. Principalis Romana Catholica missionaria activitas per Vicariatum Apostolicum Vitiensem conducitur.

Hinduistae praesertim ad sectam Sanātana Dharma (Sanscritice: सनातन धर्म) (74,3% omnium Indorum) pertinent si non incerti (22%). Secta Ārya Samāj (Sanscritice आर्य समाज्) congregationem circa 3,7% omnium Indorum in Insulis Vitiensibus firmat.

Muslimi praecipue Sunnitae (59,7%) et Siitae (36,7%) sunt cum Ahmadico allophylo (3,6%) haeretico a orthodoxioribus Muslimis putato. Religio Sichica 0,9% Indovitiensium hominum, aut 0,4% nationalium hominum in Vitiensibus insulis amplectitur. Quorum antecessores ex Aquae Quinque, Indica regione, venerunt. Religio Bahāīa circa 21 localia Concilia Spiritualia per insulas Vitienses et Bahaii amplius 80 locos incolant. Primus Bahaius in insulis Neozelandiensis anno 1924 ventus fuit.

[recensere] Ludi

Nationalis ludus athleticus Vitiensis esse unio ludi follis ovati (Anglice rugby union) putatur, quamquam societas ludi follis ovati (Anglice rugby league) etiam passim luditur. Turma nationalis valde exitosa est quantitati hominum nationis, et in quattuor Copis Mundanis Follis Ovati contendit, primum anno 1987, ubi quadrantes finis attigit. Vitiensis nationalis turma rem gestam usque ad Copam Mundanam Follis Ovati anni 2007 non iteravit ubi Cambriam 38-34 vicerunt et progressa est in quadrantes finis. Insulae Vitienses in Copa Trium Nationum Pacifici (Anglice Pacific Tri-Nations) et Copa Nationum Pacifici etiam contendunt. Ludus Unione Ludi Follis Ovati Vitiensi (Anglice Fiji Rugby Union) gubernatur quae Societatis Ludi Follis Ovati Insularum Pacifici (Anglice Pacific Islands Rugby Alliance) sodalis est, et turmae foederatae ludi follis ovati Insularium Pacifici contribuit. In sodalicio plano Copa Colonialis et Copa Ludi Follis Ovati Pacifici sunt. Fiji sevens team exitosissima follis oblati septem turma in mundo et titulos coparios et ultimorum annorum Series Directorii Ludi Follis Oblatae Internationalis (Anglice IRB Series) consecuta est.

Sequitur index insignium Vitiensium in ludis:

• Vijayus Singh, pilamallei peritus lusor.
• Waisaleus Serevi, mundane clarus ludi follis oblati septem lusor Vitiensis. Commentatores ad quem "Magician" (Magum), aut "Maestro" (Magistrum) aut "King of Sevens" (Regem Ludi Follis Oblati Septem) referunt. Numeri unius lusor follis oblati septem in mundo cum Guillermo Ryder prope vestigia eius persecuto.
• Loteus Tuqiri, dualis codex internationalis Australiae in societate ludi follis ovati et unione ludi follis ovati, et antiquus dux turma societatis ludi follis ovati nationalis Vitiensis).
• Petrus Civoniceva, vicarius pelicrepus turmae societatis ludi follis ovati nationalis Australianae.
• Stephanus Sivivatu et Joeus Rokocoko Vitienses turmae New Zealand's All Blacks ludentes.
• Ruben Caucau societati Gallicae unionis ludi follis ovati.
• David Rodan et Alipateus Carlile, peritus Australianus pelicrepos in Societate Pediludii Australianae ducens.

[recensere] Notae

1. ↑ Nomen commune in insulis.
2. ↑ Adiectivum Latinum Vitiensis, quod usum habet apud biologos, ex vulgo verbo Viti (Latinizatum Viti, Vitiorum, m. pl.) derivat.
3. ↑ Ita apud Egger Lexicon Nominum Locorum. Forma Fisiensis et similes quae linguis vernaculis inveniuntur proveniunt de Tongana nominis forma.

Oceania — Civitates

Australia | Belavia | †Iaponia | †Indonesia | Insulae Fidzienses | Insulae Marsalienses | Insulae Salomonicae | Insulae Samoanae (Occidentales) | Kiribati | Foederatae Civitates Micronesiae sive Micronesia | Nauruna Insula | Nova Zelandia | Papua Nova Guinea | †Philippinae | Taivania | †Timoria Orientalis | Tonga | Tuvalu | Vanuatum

Oceania — Territoria et Insulae Dependentes

Havaii | Insulae Aleutiae | Guama | Insula Christi Natalis | Insula Norfolk | Nova Caledonia | Polynesia Francogallica | Samoa Americana | Rapanui (Insula Paschalis) | Tocelau †Etiam membrum Asiae est.

Consortio Populorum

Civitates: Africa Australis • Antiqua et Barbuda • Australia • Bangladesha • Barbata • Beliza • Botsuana • Britanniarum Regnum • Bruneium • Cameronia • Canada • Cyprus • Dominica • Gambia • Gana • Grenada • Guiana • Iamaica • India • Insula Mauritiana • Insulae Bahamenses • Insulae Salomonicae • Insulae Seisellenses • Insulae Vitienses • Kenia • Kiribati • Lesothum • Malaesia • Malavium • Maldivae • Mauritia • Melitta • Mons Leoninus • Mozambicum • Namibia • Nauruna Insula • Nigeria • Nova Zelandia • Pakistania • Papua Nova Guinea • Singapura • Samoa • Sancta Lucia • Sanctus Christophorus et Nives • Sanctus Vincentius et Grenatinae • Sri Lanca • Suazia • Tanzania • Tonga • Trinitas et Tabacum • Tuvalu • Uganda • Vanuatu • Zambia