Höfuðborgarsvæði Ástralíu

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

Australian Capital Territory

Fáni Ástralska höfuðborgarsvæðisins
Kjörorð svæðisins: Pro Rege, Lege et Grege" (Fyrir drottninguna, lögin og fólkið)
Gælunafn svæðisins: Ekkert
Höfuðborg	Canberra
Æðsti ráðherra	John Stanhope
Flatarmál  - Samtals  - % vatn	2.358 km² (8. sæti) 0%
Fólksfjöldi  - Samtals (2004)  - Þéttleiki byggðar	323.363 (7. sæti) 137/km²(1. sæti)
Tímabelti	UTC +10 (+11 á sumrin)
Fulltrúar á Samveldisþingi  - Fulltrúadeild  - Öldungadeild	2 2
Opinber vefsíða	www.act.gov.au

Höfuðborgðarsvæði Ástralíu (enska: Australian Capital Territory, ACT) er, eins og nafnið bendir til, svæði sem stofnað var utan um höfuðborg Ástralíu, Canberra, svo hún tilheyrði hvorki Nýja Suður Wales né Victoria eftir að höfuðborgir þeirra (Sydney og Melbourne) höfðu deilt um hvor þeirra fengi hlutverkið. Svæðið er algjörlega umlukið NSW enda tilheyrði land þess áður því fylki.
Höfuðborgarsvæði Ástralíu hefur ákveðna sjálfstjórn en sú sjálfstjórn er þó miklu minni en fylkjanna. Svæðið hefur sína eigin 17 manna löggjafarsamkomu, en ríkisstjórn samveldisins hefur neitunarvald yfir þeim öllum. Höfuðborgarsvæðið hefur 2 þingmenn í hvorri deild ástralska samveldisþingsins.

[breyta] Staðir

Canberra er eina borg svæðisins, og þar býr mikill meirihluti íbúanna, en einnig er eitthvað af sveitabæjum enn í kring um hana og einstaka þorp sem flest eru eldri en borgin, t.a.m. Hall, sem smám saman er að renna inn í borgina (svæðið er í raun miklu stærra en borgin er í dag). Fyrir sunnan borgina er Tidbinbilla friðlandið þar sem hefur mátt sjá Áströlsk dýr í sínu náttúrulega umhverfi en friðlandið var að stóru leyti hannað fyrir gesti að koma og skoða náttúruna. Svæðið varð mjög illa úti í skógareldunum 18. janúar 2003 og dóu því sem næst öll dýrin. Uppbyggingarstarf hófst strax en langt er þangað til svæðið mun ná sér að fullu. Mikilvægt er þó að geta að skógareldar eru mjög mikilvægur þáttur í náttúru Ástralíu og liður í fjölgun margra tegunda. Rétt hjá friðlandinu er geimfjarskiptastöð rekin af NASA. Þétt upp við friðlandið er líka Namadgi þjóðgarðurinn og í honum er nyrsti hluti áströlsku alpanna.

[breyta] Saga

Fólk hefur búið þar sem nú er Höfuðborgarsvæði Ástralíu mjög lengi og þar bjuggu frumbyggjaættbálkarnir Walgalu, Ngarigo og Ngunnawal (en úr máli þeirra er nafn höfuðborgarinnar tekið). Evrópumenn komu ekki þangað fyrr en á þriðja áratugi 18. aldar og var svæðið, eins og svo mikið af Ástralíu, með einstaka þorpi. 1908 var svæðið valið undir hina nýju höfuðborg verandi nokkurnvegin mitt á milli Sydney og Melbourne, stærstu borganna, og með góðu aðgengi að vatni. 1911 var haldin keppni um skipulag hinnar nýju höfuðborgar og hana vann Walter Burley Griffin. Bygging hófst 1913 og flutti þingið loks í höfuðborgarsvæðið 1927.

Áströlsk fylki, svæði og höfuðborgir:
Höfuðborgarsvæði Ástralíu	Nýja Suður Wales	Norður-svæðið	Queensland	Suður-Ástralía	Tasmanía	Victoria	Vestur-Ástralía
Canberra	Sydney	Darwin	Brisbane	Adelaide	Hobart	Melbourne	Perth
Norfolkeyja | Jólaeyja | Kókoseyjar | Kóralhafseyjasvæðið | Heard- og McDonaldeyjar | Ástralska suðurskautssvæðið