Ordinatro
De Wikipedio
| Gramatikala revizo bezonata |
Ordinatro esas informatika equipo permizinta pri traktar informi segun proceduri. Generale ordinatro signifikas equipo quo esas desegninta por diversa informatiko-taski, exemple por matematikala funcioni. Anke ludokonsoli, mobile telefoni e kalkulili esas ordinatri.
[redaktar] Quale ordinatri funcionas
Maxim ordinatri uzas cirkuiti elektrika, di qui primitiva parti esas uzinta kun Booleana algebro por logika procedi. La Booleana algebro esas fundinta en du vereso-valori: vera (1) e falsa (0). Pro to esas natura ke on prezentas ci valori per la binara sistemo. Un vereso-valoro esas savanta kam bito.
Ordinatri generale uzas la modelo di John von Neumann, ube la programo e la informo esas dato salvanta en la memoro di ordinatri. L'ordinatro exekutas programi per lektanta la dato del memoro e interpretanta ti ye instrucioni en mashin-linguo. Un instruciono exekutas simpla operacono, exemple lektanta bit-serio de memoro-loko, adiciono inter du bit-serio, o chanjanta la memoro-loko quo nun esas exekutanta.
La parto di ordinatro, ke operacas l'instrucioni esas procesoro, o central-procedanta unajo (CPU). La procesoro esas mikra cirkuito integra. Persona ordinatri generale havas un CPU, kum de serv-ordinatri havas du, quar, o en super-ordinatri mem multa mili.
[redaktar] Arkitekturo di ordinatro
Parti di ordinatro-sistemo esas:
- equipi
- procesoro, quo procesas programi
- memoro, adube la programi e dato esas salvanta
- perifera equipi, qui povas uzar por lektar o imprimar dato
- programaro
- ferm-programi (Angla: firmware), quo esas integranta en la equipo
- operaco-sistemo, quo jerar la bazala funcioni di la ordinatro
- programari qui funcionas en la operaco-sistemo
[redaktar] Parti di tablo-ordinatro
Moderna tablo-modela ordinatro konsistas ek multa parti aparta, qui esas generale:
- un o multa procesori
- matroplanko, quo konektas altra parti e procesoro
- central-memoro, adube la dato quo programi uzas esas salvanta til la ordinatro estingos
- mas-memoro equipi, qui esas uzanta por salvar dato permananta
- grafik-karto, (integra en matro-planko, e aparta karto) adube onu konektas un o multi monitori
- fono-karto, adube onu povas konektar lautparolanti e mikrofono
- kontrol-equipi
- klavaro
- muso
- reto-karto, quo permisas dato-trafiko inter reti di ordinatri altra (exemple Internet)
- imprimisto
- pikturo-lektero
