Les Rêveries du promeneur solitaire

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Les Rêveries du promeneur solitaire, en galego Os soños do paseante solitario, é unha das últimas obras do filósofo suízo Jean-Jacques Rousseau, escrita entre 1776 e 1778 e publicada postumamente en 1782.

Índice 1 Historia do texto 2 Descrición da obra 2.1 Estrutura da obra 3 En galego 4 Botánica 5 Notas

[editar] Historia do texto

Cando Rousseau escribe Les Rêveries du promeneur solitaire entre París e o seu refuxio no castelo picardo de Ermenonville, logo de sufrir un proceso de acoso contra a súa persoa e contra as súas obras, que é parte fundamental do propio texto. Comezado probabelmente a finais de 1776, a súa redacción prolóngase ata unhas semanas antes da súa morte, na pascua de 1778, de xeito que a obra quedou inacabada e que se publicou por primeira vez, de xeito póstumo, en 1782.

[editar] Descrición da obra

A obra, malia estes problemas editoriais, é un dos títulos principais do romanticismo europeo. Ten un marcado carácter reflexivo e autobiográfico, e nel debulla Rousseau algunhas das súas opinións sobre a felicidade, a paisaxe, a natureza e o home. Está dividido en dez capítulos, chamados paseos (promenades), de tamaño e estrutura desiguais.

Nestes, o autor fala en primeira persoa e incorpora distintos detalles sobre a súa vida nun conxunto discursivo de carácter filosófico. A obra segue pois o espírito doutros títulos de Rousseau, como Les Confessions^[1] ou Les Dialogues, polo seu carácter filosófico e autobiográfico. A novidade reside en que a disculpa para os monólogos son a saída ao campo e o paseo pola natureza, onde o filósofo a miúdo valora a soidade, a tranquilidade e o carácter esgrevio do ambiente.

[editar] Estrutura da obra

O primeiro paseo actúa a modo de presentación, e recolle a motivación de Rousseau para escribir esta obra: a decepción pesimista ante o xénero humano e a perda da esperanza. Tamén explica a estrutura, e por que concibe o libro como o conxunto de reflexións que realiza cando sae a pasear ao campo.

O segundo paseo céntrase na causa real da escrita. Conforme conta Rousseau, o 24 de outubro de 1776, mentres se atopaba paseando polos agros de Menil-Montant (daquela unha viliña, na actualidade un barrio de París), un gran danés que vén correndo diante dun carro chimpa con el ao chan e déixao inconsciente. Rousseau ve no accidente, e na reacción dos ruxerruxes culturais franceses que o chegan a dar por morto^[2], o argumento dunha conspiración contra a súa persoa. Se lle sumamos a isto un incidente coa escritora madame d'Ormoy, que cita a Rousseau no prólogo dunha novela súa, e mais a sospeita de que había quen quería aproveitar a súa morte para editar falsos escritos del, créase no autor un estado de completa paranoia^[3].

O terceiro paseo comeza cunha cita de Solón (cheguei a vello aprendendo todos os días), e reflexiona nela sobre o coñecemento e a ancianidade. No cuarto, que arrinca de Plutarco, volta ao tema da verdade e da mentira, como xa fixera nas Confessions, a partir dunha anécdota de mocidade, cando roubou unha fita nun funeral e lle botou a culpa á cociñeira, que foi castigada. Na opinión de Rousseau, este é un exemplo de mentira reprobábel porque causa un dano a outras persoas, pero recoñece a existencia doutros tipos de mentiras, provocadas pola timidez, a vergoña ou o pracer, que non son moralmente problemáticas. Rousseau, como bo romántico, leva o debate moral ao terreo das persoas, á perspectiva humana.

O quinto paseo céntrase na contemplación da natureza a partir da lembranza da súa estadía, durante dous meses, na illa de Saint Pierre, no lago suízo de Bienne, cando se refuxiou aló logo de que lle acantazaran a casa de Môtiers. Nela louva a vida retirada, a ataraxia e a felicidade que outorga a contemplación.

No sexto monologa sobre a bondade e as correctas actuacións, e insiste, como xa fixera no cuarto, nunha moral individual, que ten ao home, e non a deus ou a regras exteriores, como referente desa bondade. No sétimo regresa á natureza e explica que función ocupou a botánica e a catalogación de herbas e plantas na súa vida intelectual. Presenta unha botánica hedonista, onde o pracer se deriva da contemplación, do exame, da diversidade natural, e rexeita expresamente as visións utilitaristas da botánica como ciencia auxiliar da medicina.

O oitavo paseo condensa o pensamento rousseauniano sobre a soidade e o illamento como vía para acadar a felicidade. Como consecuencia dese complot que o persegue, a separación do mundo é unha vía para a ataraxia, unha posibilidade para a calmada reflexión e para a contemplación da natureza, e para o acceso a un coñecemento ao que se chega primariamente a través da percepción e non da razón.

O noveno paseo é unha mestura de paseos ocasionais xunguidos pola reflexión común sobre a infancia, a honradez e a sinxeleza das xentes populares, e parte dunha recensión de D'Alembert sobre o amor polos nenos, comentario que move a cavilación de Rousseau sobre a razón de abandonar os seus fillos na inclusa.

O décimo paseo non está rematado, e é de extensión moi breve. Dedícao ao amor que sente por Françoise-Louise de Warens, de quen fora criado na mocidade e posteriormente amante, e lembra os anos de convivencia no campo con ela. Comeza cunha datación da pascua de 1778, só uns días antes da súa morte.

[editar] En galego

Les Rêveries du promeneur solitaire non están aínda traducidas ao galego. Porén, Ramón Otero Pedrayo traduciu parágrafos enteiros e incluíunos no seu discurso de ingreso^[4] na Real Academia Galega. Otero, que tomou moitos elementos^[5] das Rêveries de Rousseau, cítao tamén noutro artigo e refírese a esta como fonte de inspiración: Temos [nelas] maneira de paisaxe garimosa os primeiros romántecos^[6].

[editar] Botánica

As Rêveries están inzadas de referencias botánicas. No segundo paseo Rousseau comenta o achado de tres plantas, a Picris hieracioides, a Bupleurum falcatum e a Cerastium aquaticum, nas proximidades de París. No quinto, enumera todos os labores da catalogación botánica da illa de Saint Pierre, que dividiu en parcelas para realizar un traballo sistemático, e onde se refire a todo tipo de plantas, liques e musgos cos seus nomes xenéricos.

O sétimo paseo é sen dúbida o máis centrado na exploración do mundo vexetal, e nel describe como a botánica estivo presente na súa vida, primeiro como actividade de lecer na catalogación, despois como sinal da súa vellez destruíndo e desfacéndose do seu herbario por non poder atendelo, e finalmente como recuperación do pracer da contemplación vexetal nos últimos anos da súa vida. Cita o Regnum vegetabile de Murray e lembra algunhas das súas saídas ao campo para catalogar plantas en vexetais, tanto en París como nos Alpes suízos. Para Rousseau a botánica debe separarse da medicina e da farmacia e non entende o utilitarismo posto que el ve o reino vexetal como fonte de pracer máis que de coñecemento^[7]. E detense nun sucedido que lle aconteceu cando atopou un arbusto Hippophae rhamnoides e comeu sen máis consecuencias algunhas das súas bagañas, a pesar da advertencia dun paisano da ribeira do Isère de que eran velenosas^[8].

[editar] Notas