Karpaten
Ut Wikipedy
De Karpaten (Tsjechysk, Poolsk en Slowaaksk: Karpaty, Oekraiensk: Карпати (Karpaty), Roemeensk: Carpaţi, Dútsk: Karpaten, Servysk: Karpati, Hongaarsk: Kárpátok) is in heechgebergte yn Midden-Jeropa.
De Karpaten foarmje in healrûne keatling mei in lingte fan sawat 1500 kilometer en in breedte fan 100 oant 350 km. De sirkel is iepen nei it westen en begjint yn it noarden by de Donau ter hichte fan Bratislava. Yn it suden einicht de keatling by de Izeren Poarte op de grins tusken Servje en Roemeenje. Yn it sintrum fan de sirkel leit de Pannoanyske flakte.
It gebergte strekt him gruttendiels út oer Tsjechje, Slowakije, Poalen, Oekraïne en Roemeenje. Utrinners binne te finen yn Eastenryk, Hongarije en Servje. It langste stik leit yn Roemeenje en it heechste part wurdt foarme troch de Hege Tatra (oant 2655 m) yn Slowakije.
De Karpaten kinne mei de klok mei ûnderferdield wurde yn de folgjende geberchten:
- de Westlike Karpaten, mei as heechste punt de Gerlachovsky (ûnderdiel fan de Hege Tatra) yn Slowakije (2655 m).
- de Beskiden of Wâldkarpaten mei as heechste punt de Hoverla yn Oekraïne (2060 m).
- de Eastlike Karpaten, mei as heechste punt de Pietrosul yn Roemeenje (2305 m).
- de Transsylvanyske Alpen of Sudlike Karpaten, mei as heechste punt de Moldoveanu yn Roemeenje (2544 m).
De Westlike Karpaten foarmje de wetterskieding tusken de Eastsee en de Swarte See. De ôfwettering komt foar rekken fan in tal sydrivieren fan de Donau (Tisza, Proet, Mures, Olt, Siret, e.o.), en fan de Weichsel en de Dnjestr mei harren sydrivieren.
De Karpaten binne nearne troch ieuwige snie of gletsjers bedutsen. Sy binne trochstrings ryk oan bosk en foar in grut part tinbefolke.
