جیه
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
جیه یا چیه(زبان چینی:桀،پین یین:Jié،وید-گیلز:Chieh)واپسین فرمانروای دودمان شیا در چین بود. او از برای سرنگونیش سرزنش می‌شود. او با مردمانش بدرفتاری می‌کرد و از او به نام فرمانروایی ستمگر یاد شده است. آنچنانکه دودمان چین درآینده نگاشتند در واپسین سال پادشاهیش در بامدادان تابستان برف می‌زد و در میان ماه ژوئیه یخبندان شده بود. رگبار باران ساختمانها را ویران نموده و سرما و گرما جای هم را گرفته بودند و محصولات از میان رفت. پاره‌ای دانشمندان این رخداد را همبسته با زمستان آتشفشانی -که سرچشمه گرفته از فوران مینوسی ترا در ۱۶۲۸ (پیش از میلاد) بود- می‌دانند.
نزدیک به سال ۱۶۰۰ (پیش از میلاد) تانگ توانست چیه را شکست دهد و دودمان شیا را براندازد و دودمان شانگ را بر سر کار آورد.
یک تاریخونیس به نام سیما چیان مردمان شیونگنو را از تبار چون وئی(淳維 Ch'un Wei) پسر جیه می‌انگارد. این نگره تاکنون نه رد شده است و نه پذیرفته.
در کتابی کهن به نام لیه‌نوچوان نوشته شده است که معشوقه جیه به نام موشی(末喜; Mo Hsi) با نیروی جنسی خود شوهرش را تباه کرده است. او زنی زیبا بوده ولی ناپاکادامن. او شیفته نوشیدن نوشیدنیهای الکلی،موسیقی، و همچنین تردستان و دختران آوازه‌خوان بوده است. گویا یک روز از جیه خواسته تا استخری را از باده پرکنند،و آنگاه دستور دهد سه هزار مرد باده را بنوشند تا استخر خشک شود،تنها برای اینکه موشی به آنها بخندد.
[ویرایش] منبع
- نویسندگان ویکی‌پدیای انگلیسی؛ http://en.wikipedia.org/wiki/Jie_%28ruler%29، Jie of Xia ؛(نسخه۱۹ دسامبر ۲۰۰۶)
