Μάχη του Μαντζικέρτ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Μάχη του Μαντζικέρτ
Από γαλλική μινιατούρα του 15ου αι.
Πόλεμος:
Χρονολογία: 19 Αυγούστου, 1071
Τόπος: Μαντζικέρτ
Έκβαση: Ήττα των βυζαντινών δυνάμεων από τους Σελτζούκους Τούρκους
Μαχόμενοι
Βυζαντινή αυτοκρατορία	Σελτζούκοι Τούρκοι
Αρχηγοί
Ρωμανός Δ' Διογένης	Αλπ Αρσλάν
Δυνάμεις
20.000 [1] (40,000 αρχική)	20.000 [2] - 70.000^[1]
Απώλειες
8.000 [3]	Άγνωστες

Η μάχη του Μαντζικέρτ στην Αρμενία έλαβε χώρα στις 19 Αυγούστου 1071 μεταξύ του βυζαντινού στρατού υπό την καθοδήγηση του Ρωμανού Δ' Διογένη, και των Σελτζούκων Τούρκων του σουλτάνου Αλπ Αρσλάν. Η πανωλεθρία των βυζαντινών στρατευμάτων είχε ως αποτέλεσμα τη μόνιμη εγκατάσταση των Σελτζούκων Τούρκων στη Μικρά Ασία. Ο αυτοκράτορας Ρωμανός Δ' Διογένης αιχμαλωτίστηκε και απελευθερώθηκε μετά την καταβολή λύτρων, ενώ η βυζαντινή αυτοκρατορία υποχρεώθηκε στην καταβολή ετήσιου φόρου και την απελευθέρωση των αιχμαλώτων.

[Επεξεργασία] Αίτια της ήττας

Σύμφωνα με αρκετούς ιστορικούς την ευθύνη για την ήττα φέρει η κρατούσα τάξη της βυζαντινής αυτοκρατορίας για λόγους καθαρά οικονομικούς, ως αντίδραση προς την προσπάθεια του Ρωμανού Δ' να συγκεντρώσει φόρους που θα επέτρεπαν την αποκατάσταση της ισχύος των βυζαντινών στρατευμάτων.

Σύμφωνα με την Παγκόσμια Ιστορία της Ακαδημίας Επιστημών της Σοβιετικής Ένωσης αναφέρεται ότι:

«Στα μέσα του 11ου αιώνα γίνονταν στο Βυζάντιο άγριοι φεουδαρχικοί εμφύλιοι πόλεμοι που χαρακτηρίζονται από την ένταση του φεουδαρχικού κομματιάσματος. Η πάλη για το θρόνο ανάμεσα στις διάφορες μερίδες της κυρίαρχης τάξης έφτασε σε οξύτατο σημείο. Από το 1057 ως το 1081 άλλαξαν πέντε αυτοκράτορες. Οι φεουδαρχικοί εμφύλιοι πόλεμοι έγιναν αιτία να εξασθενίσει το βυζαντινό κράτος και να χειροτερεύσει η εξωτερική πολιτική του θέση του. Στην κατάρρευση της στρατιωτικής δύναμης του Βυζαντίου βοήθησε και η μετατροπή των ελεύθερων αγροτών σε δουλοπάροικους, καθώς και η καταστροφή των στρατιωτών»^[2].

[Επεξεργασία] Αιχμαλωσία Ρωμανού Δ'

Όταν παρουσιάστηκε ο αιχμάλωτος Ρωμανός Δ' μπροστά στον Αλπ Αρσλάν, ο δεύτερος δεν πίστευε ότι αυτός ο γεμάτος αίματα και σακατεμένος άνδρας, ήταν πράγματι ο παντοδύναμος Ρωμαίος Αυτοκράτορας. Μετά την επαλήθευση των στοιχείων του αυτοκράτορα, ένας διάλογος έγινε ο οποίος έμεινε στην ιστορία:

Αλπ Αρσλάν: "Τι θα έκανες, αν ήμουν εγώ δικός σου αιχμάλωτος;"

Ρωμανός: "Θα σε σκότωνα, ή μάλλον θα σε εξέθετα στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης."

Αλπ Αρσλάν: "Η τιμωρία μου είναι πολύ χειρότερη... Σε αφήνω ελεύθερο..."

[Επεξεργασία] Αποτελέσματα

Την ήττα του Μαντζικέρτ ακολούθησε σειρά γεγονότων που υπονόμευσαν τη δύναμη της ήδη εξασθενημένης κατά τον 11ο αι. αυτοκρατορίας. Στον Ρωμανό Δ' επιβλήθηκε οικτρή τιμωρία ενώ παράλληλα δημιουργήθηκε ένα γεωγραφικό κενό στον βυζαντινό χάρτη, το οποίο γέμισαν σταδιακά οι Σελτζούκοι, εγκαθιδρύοντας την πρωτεύουσά τους στην Νίκαια (İznik) το 1077.