Θράκη

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η Θράκη (βουλγαρικά Тракия/Тrakija, Τουρκικά Trakya) είναι μια ιστορική και γεωγραφική περιοχή των Βαλκανίων στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Σήμερα το όνομα Θράκη υποδηλώνει μια περιοχή που εκτείνεται στη νότια Βουλγαρία (βόρεια Θράκη), τη βορειοανατολική Ελλάδα (δυτική Θράκη), και την ευρωπαϊκή Τουρκία (Ανατολική Θράκη). Η περιοχή που ανήκει στην Ελλάδα υπάγεται διοικητικά στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Σύνορα της Θράκης σε τρεις θάλασσες: η Μαύρη Θάλασσα, το Αιγαίο και η Προποντίδα. Στην Τουρκία, καλείται επίσης Ρούμελη . Τα ιστορικά όρια της Θράκης ποικίλουν. Η αρχαία Θράκη (δηλ. το έδαφος όπου ζούσαν οι θρακικές φυλές) συμπεριελάμβανε την σημερινή Βουλγαρία, την ευρωπαϊκή Τουρκία, τη βορειοανατολική Ελλάδα και τμήματα της ανατολικής Σερβίας και της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Τα όριά της ήταν μεταξύ του ποταμού Δούναβη στο Βορρά και του Αιγαίου στο νότο, στην ανατολή η Μαύρη Θάλασσα και η Προποντίδα (Θάλασσα του Μαρμαρά) και στη δύση οι ποταμοί Αξιός και Μοράβας. Η ρωμαϊκή επαρχία της Θράκης ήταν κάπως μικρότερη, έχοντας τα ίδια ανατολικά και νότια θαλάσσια όρια, και σύνορα στο Βορρά ώς το όρος Αίμος. Η ρωμαϊκή επαρχία επεκτείνονταν στην δύση μέχρι τον ποταμό Νέστο.

Πίνακας περιεχομένων 1 Ιστορία 1.1 Στην Ελληνική Μυθολογία 1.2 Αρχαιότητα 1.3 Ρωμαϊκή κυριαρχία 1.4 Βυζαντινή περίοδος 1.5 Μεσαιωνική και Οθωμανική περίοδος 1.6 Σύγχρονη εποχή 2 Γνωστοί Θράκες και άνθρωποι από την Θράκη 3 Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

[Επεξεργασία] Ιστορία

[Επεξεργασία] Στην Ελληνική Μυθολογία

Κατά την Ελληνική μυθολογία, υπήρξε ένας προπάτορας που λεγόταν Θραξ και ήταν γιος του Θεού του πολέμου Άρη. Ο θεός Αρης, όπως λέγεται, διέμενε στη Θράκη. Σε μια άλλη εκδοχή και σύμφωνα με τον Ευριπίδη (στο έργο του «Των Θρακών οι χρυσές ασπίδες») αναφέρει ότι το όνομα του Άρη ήταν Θράξ, ο οποίος ήταν ο προστάτης των Θρακών και του οποίου η χρυσή ασπίδα φυλασσόταν στο ναό του στη Βιστονίδα της θράκης. Οι Θράκες εμφανίζονται στην Ιλιάδα του Ομήρου ως σύμμαχοι των Τρώων με αρχηγούς τον Ακάμα και τον Πήρο ή Πήρρο. Αργότερα στη Ιλιάδα έκανε την εμφάνιση του και ένας άλλος βασιλιάς, ο Ρήσος, ο οποίος σκοτώθηκε μετά από επίθεση που έκανε ο Διομήδης και ο Οδυσσέας στο στρατόπεδο των Τρώων. Ένας άλλος βασιλιάς των Θρακών, ο Κισσεύς, ο οποίος ζούσε την Δυτική τότε Θράκη και μετέπειτα Μακεδονία, ο οποίος ήταν πατέρας του Τρώα πρεσβύτερου Αντένορα. Ας σημειωθεί εδώ ότι η Ομηρική Θράκη εκτεινόταν ως τον Αξιό ποταμό δυτικά, τον Ελλήσποντο και την Μαύρη Θάλασσα ανατολικά. Βόρεια εκτεινόταν μέχρι και τη σημερινή Σερβία και ολόκληρη την Βουλγαρία. Η Ελληνική μυθολογία είναι γεμάτη από Θράκες βασιλείς όπως οι: Διομήδης των Θρακών, Τηρέας, Λυκούργος, Φινέας, Εύμολπος, Πολυμνέστωρ, Οίαγρος (πατέρας του Ορφέα) και άλλοι. Επίσης η φυλή που ο Όμηρος καλούσε Θράκες περιλάμβανε πολλές φυλές, διότι η αρχαία Θράκη ήταν τόπος διαμονής πολλών φυλών όπως οι Ηδωνοί που ζούσαν στην περιοχή μεταξύ των ποταμών Στρυμόνα και Νέστου, οι Βισάλτες που ζούσαν στην περιοχή μεταξύ των ποταμών Αξιού και Στρυμόνα, οι Κίκονες στην περιοχή της σημερινής Ροδόπης, οι Βίστωνες, οι Δόβηρες, οι Μύγδονες, οι Σάτραι, οι Αψίνθιοι και πολλοί άλλοι.

[Επεξεργασία] Αρχαιότητα

Ο ιθαγενής πληθυσμός της Θράκης ήταν μια Ινδο-ευρωπαϊκή φυλή που καλούνταν Θράκες. Από νωρίς δέχτηκαν την πολιτιστική επιρροή των Ελλήνων διατηρώντας όμως για πολύ καιρό τη γλώσσα και τον πολιτισμό τους. Καθώς δε μιλούσαν Ελληνικά, θεωρούνταν από τους Έλληνες βάρβαροι. Οι πρώτες ελληνικές αποικίες στη Θράκη ιδρύθηκαν τον 6ο αιώνα π.Χ..

Η Θράκη νότια του Δούναβη (εκτός από την περιοχή των Βησσών) για μισό αιώνα ήταν προσαρτημένη στην Περσία από το Δαρείο τον Μέγα, που πραγματοποίησηε εκστρατεία στην περιοχή από το 513 π.Χ. έως το 512 π.Χ.. Η Θράκη κατακτήθηκε από το Φίλιππο Β' της Μακεδονίας κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. και ανήκε στο βασίλειο της Μακεδονίας για ενάμιση αιώνα. Μετά τον Γ' Μακεδονικό Πόλεμο, η Θράκη έγινε χώρα υποτελής στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Το 279 π.Χ. Κέλτες εισέβαλαν στη Μακεδονία, τη Νότια Ελλάδα, και τη Θράκη και, ενώ εκδιώχθηκαν γρήγορα από την νότια Ελλάδα και τη Μακεδονία, παρέμειναν στη Θράκη έως το τέλος του αιώνα.

Θρησκεία - Πολιτισμός

Η θρησκεία των Θρακών επικεντρώνεται γύρω από τη ζωή, το θάνατο και τη γονιμότητα. Οι Θράκες, εκτός των άλλων Θεών των Ελλήνων, λάτρευαν περισσότερο το Διόνυσο, στον οποίο πρόσφεραν θυσίες και έκαναν πολυήμερες γιορτές, όπως αρκετοί αρχαίοι ιστορικοί αναφέρονται και στα Διονύσια μυστήρια. Σημαντικότερα από αυτά τα μυστήρια ήταν τα Καβείρια, τα οποία τελούσαν οι Κάβειροι, λαός που ζούσε στη σημερινή Ροδόπη και στη νήσο Σαμοθράκη. Πολλά φαλλικά σύμβολα βρέθηκαν με τις σύγχρονες ανασκαφές, που μαρτυρούν τη λατρεία αυτών των συμβόλων, που προερχόταν από την θρησκευτική λατρεία για τη γονιμότητα. Επίσης ο μυθικός ποιητής Ορφέας, αλλά και Θεός της ποίησης των αρχαίων Ελλήνων, λατρευόταν και αυτός από τους αρχαίους λαούς της Θράκης.

Ο πολιτισμός των αρχαίων Θρακών, όπως περιγράφεται από πολλούς ιστορικούς αλλά και από τα ευρήματα των ανασκαφών, αναφέρεται σε ένα λαό με πολλές φυλές, όπως αναφέρεται και στην παραπάνω ενότητα για τη Μυθολογική Θράκη. Συγκεκριμένα ο Ηρόδοτος (Βιβλίο 5) τους αποκαλεί το δεύτερο πολυπληθέστερο λαό (μετά τους Ινδούς) στον τότε γνωστό κόσμο γι΄αυτόν και ο πιο ισχυρός από όλους, αν υπολογίσουμε όλες τις φυλές ενωμένες. Κατά την κλασική περίοδο οι Θράκες διασπάστηκαν σε πολυάριθμες φυλές. Ισχυρά βασίλεια παρέμειναν αυτά των Οδρυσών και της Δακίας. Αυτή την περίοδο (5ος - 4ος αιώνας π.χ.) εμφανίσθηκε ένας τύπος στρατιώτη, ο λεγόμενος πελταστής . Οι πελταστές ήταν η κύρια ισχυρή μονάδα στρατιωτών οι οποίοι ήταν εξοπλισμένοι με την πέλτα, δηλ. την ασπίδα η οποία είχε μία εσοχή σαν μισοφέγγαρο και τρία ακόντια, τα οποία κρατούσαν το ένα στο ένα χέρι και τα άλλα δύο στο άλλο χέρι μαζί με την ασπίδα. Αυτή η στρατιωτική μονάδα έλαβε μέρος και στον Τρωικό πόλεμο και διακρινόταν για την μαχητικότητα και την αποτελεσματικότητά της.

[Επεξεργασία] Ρωμαϊκή κυριαρχία

Το 46 μ.Χ. η Θράκη γίνεται ρωμαϊκή επαρχία μετά από μακρά αντίσταση των Θρακών. Λόγω του ότι οι Θράκες ήταν επιδέξιοι και άφοβοι πολεμιστές γίνανε επιθυμητοί και σεβαστοί μονομάχοι, αυτός ο τύπος μονομάχου ονομαζόταν και Θραξ κατά τη ρωμαϊκή κυριαρχία. Και ο γνωστός μονομάχος και αρχηγός των σκλάβων Σπάρτακος ήταν από τη Θράκη.

[Επεξεργασία] Βυζαντινή περίοδος

Κατα τη βυζαντινή περίοδο η Θράκη αναβαθμίζεται σημαντικά. Η πρωτεύουσα του νέου βυζαντινού κράτους βρίσκεται στην περιοχή της Θράκης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την συρροή πολλών ατόμων (αστυφιλία) στην περιοχή προς αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής. Το κέντρο του Ελληνικού πολιτισμού μετατοπίζεται από την Αθήνα στην Κωνσταντινούπολη. Μερικοί από τους βυζαντινούς αυτοκράτορες κατάγονταν από τη Θράκη, όπως ο Ιουστίνος και ο ανιψιός και διάδοχός του Ιουστινιανός. Φυσικά πρόκειται για μία αυτοκρατορία που κυρίως στηρίζει τη συνεκτικότητά της στη θρησκεία και στη γλώσσα και όχι στον ελληνικό πολιτισμό. Όμως στην καθημερινότητα των απλών ανθρώπων πολλά από τα ήθη και έθιμά τους προέρχονται απο τον ελληνικό πολιτισμό εμπλουτισμένα με τη χριστιανική θρησκεία, όπως του κιοπέκ μπέη, του καλόγερου, τα αναστενάρια κ.α. Στα βυζαντινά χρόνια έχουμε και τις συγκρούσεις με τα σλαβικά φύλα κυρίως των Βουλγάρων, τα οποία θα δημιουργήσουν ισχυρά ρήγματα στην πυκνότητα του ντόπιου πληθυσμού.

[Επεξεργασία] Μεσαιωνική και Οθωμανική περίοδος

Η κατάκτηση της περιοχής της Θράκης από τους Τούρκους πραγματοποιήθηκε νωρίτερα από την άλωση της Πόλης. Καθόλη τη διάρκεια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας οι Οθωμανοί διέκριναν τους υπηκόους σε μουσουλμάνους και μή μουσουλμάνους δίνοντας φυσικά περισσότερα προνόμια στους μουσουλμάνους, ως πολίτες πρώτης κατηγορίας. Σαν παράδειγμα των μέτρων που έλαβαν οι Οθωμανοί μπορούμε να αναφέρουμε το παιδομάζωμα και τo χαράτσι ή κεφαλικό φόρο. Σε αυτήν την ιστορική φάση αρκετοί Θρακικοί πλυθυσμοί έγιναν μουσουλμανικοί, είτε λόγω των παραπάνω κινήτρων είτε λόγω μίας μουσουλμανικής αίρεσης, των κιζιλμπασήδων, η οποία φέρει αρκετά κοινά στοιχεία με το χριστιανισμό. Κάποια χρόνια αργότερα άλλαξε η πολιτική του Οθωμανικού κράτους λαμβάνοντας ηπιότερα μέτρα, καθώς ένα μεγάλο μέρος του πλυθυσμού είχαν γίνει ήδη μουσουλμάνοι και με αυτό τον τρόπο δεν πλήρωναν φόρο, μειώνοντας κατά πολύ τα έσοδα του κράτους. Παράλληλα έχουμε και μεταφορές άλλων εθνοτήτων όπως Αθίγγανους(πιθανότατα προέρχονται από Αιγύπτιους Κόπτες), Αρμένιους και Εβραίους. Οι Εβραίοι και οι Αθίγγανοι βρίσκονται κυρίως στην Κομοτηνή (Κιουμουλτζίνα). Παράλληλα έχουμε και μεταναστεύσεις ελληνικών φύλων προς τη Θράκη όπως τους Ηπειρώτες, Θεσσαλούς και τους Πελοποννησίους. Αυτό αναφέρεται στα Θρακικά και παρακάτω αναφέρονται χαρακτηριστικά ονόματα χωριών:

Πελοπόννησος: Καρυωτή, Μάνη, Ποιμενικόν, Σκουρτοχώρι(Σιτοχώρι), Παταγή, Αμπελάκια, Κουφόβουνο, Βρυσικοί, Ασπρονέρι, Ασβεστάδες, Κυανή.

Ήπειρος: Ελληνοχώρι(πιθανώς αναμεμιγμένο με Βούλγαρους, γιατί το τουρκικό του όνομα στα ελληνικά ήτανε Βουλγαροχώρι), Παληούρι, Μεταξάδες, Πάδη(Λάδη), Χιονάδες, Δοξαπάρα, Χανδράς, Σουφλί.

Οι ελληνικοί αυτοί πληθυσμοί απορροφήθηκαν από τον ντόπιο ελληνικό πληθυσμό, με αποτέλεσμα να θεωρούνται σήμερα Θρακιώτες.

[Επεξεργασία] Σύγχρονη εποχή

Με τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου το 1878 ιδρύθηκε η "Μεγάλη Βουλγαρία", η οποία κάλυπτε το μεγαλύτερο μέρος της Θράκης. Με την αναθεώρηση της Συνθήκης από το Συνέδριο του Βερολίνου η εδαφική έκταση της αυτόνομης Βουλγαρίας περιορίστηκε και η βόρεια Θράκη έγινε ξεχωριστό κράτος, υποτελές στον Σουλτάνο, με το όνομα "Ανατολική Ρωμυλία". Η υπόλοιπη Θράκη παρέμεινε υπό οθωμανική κυριαρχία. Το 1885 μέσω πραξικοπήματος η Ανατολική Ρωμυλία ενώθηκε με το βουλγαρικό κράτος. Με τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913 η Δυτική Θράκη προσαρτήθηκε στη Βουλγαρία, ενώ η Ανατολική, συμπεριλαμβανομένης και της Αδριανουπόλεως, παρέμεινε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η Συνθήκη του Νεϊγύ το 1919 απέδωσε το μεγαλύτερο μέρος της Δυτικής Θράκης στην Ελλάδα, ενώ με τη Συνθήκη των Σεβρών και η τουρκική Θράκη ως την Γραμμή της Τσατάλτζας περιήλθε στην Ελλάδα. Όμως μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή ο ελληνικός στρατός αναγκάστηκε να εκκενώσει την Ανατολική Θράκη και να υποχωρήσει πέραν του Έβρου. Η συγκεκριμένη κατάσταση παγιώθηκε με την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης που οριστικοποίησε τα σημερινά ελληνοτουρκικά σύνορα.

[Επεξεργασία] Γνωστοί Θράκες και άνθρωποι από την Θράκη

• Ορφέας: Μυθολογική μορφή
• Εύμολπος: Μυθολογική μορφή
• Δημόκριτος: Έλληνας Φιλόσοφος από τα Άβδηρα
• Ανάξαρχος: Έλληνας Φιλόσοφος από τα Άβδηρα
• Σπάρτακος: Ηγέτης της επανάστασης των σκλάβων
• Μαξιμίνους Θραξ: Ρωμαίος Αυτοκράτορας Γοτθικής και Αλανικής καταγωγής από την Ρωμαϊκή Επαρχία της Θράκης
• Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος: Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος (1998-2008)

[Επεξεργασία] Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

• Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης
• Θράκη, η Γη του Ορφέα Παρουσίαση και online βιβλία από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης