Αρχαία αιγυπτιακή γλώσσα
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
| r n km.t αρχαία αιγυπτιακή γλώσσα |
|
|---|---|
| Ομιλούνταν σε: | Αρχαία Αίγυπτος |
| Εξαφάνιση: | Περί τον 17ο αιώνα |
| Ταξινόμηση: | Αφροασιατικές γλώσσες αρχαία αιγυπτιακή γλώσσα |
| Κώδικες γλώσσας | |
| ISO 639-1 | Ουδέν |
| ISO 639-2/B | egy |
| ISO 639-3 | egy |
| SIL | - Ουδέν |
Η αρχαία αιγυπτιακή γλώσσα ανήκει ως διακριτός κλάδος στην ομάδα των αφροασιατικών ή χαμιτοσημιτικών γλωσσών, η οποία περιλαμβάνει έξι κλάδους:
- Αιγυπτιακός - (αρχαία, μέσα, νέα Αιγυπτιακά, Κοπτικά και Σιναϊτικά)
- Σημιτικός - (Ακκαδικά, Εμπλαϊτικά, Αμοριτικά, Ουγγαριτικά, Καναανιτικά, Αραμαϊκά, Αραβικά και τις υποδιαιρέσεις τους)
- Βερβερικός - (Τυνησιακό ιδίωμα, γλώσσες και διάλεκτοι της ΒΔ Αφρικής)
- Τσαντικός ή τσαδικός - (γλώσσες των περιοχών Νότια, Ανατολικά και Δυτικά της λίμνης Τσαντ)
- Κουσσιτικός - (Αιθιοπικά, Σομαλικά, Κενυατικά [ΒΔ Κένυα])
- Ομοτικός – (Ν Αιθιοπία).
Αν και είναι άγνωστη η συγκεκριμένη στιγμή κατά την οποία προέκυψαν ως διακριτοί οι παραπάνω κλάδοι από μία υποθετική πρωτογλώσσα, οι ιστορικοί της γλώσσας την τοποθετούν σε μια μακρά περίοδο έξι χιλιετιών από το 12000 Π.Κ.Ε. – 6000 Π.Κ.Ε.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Περιοδολόγηση
Εξαιρετικά μακρόβιο γλωσσικό σύστημα, η αιγυπτιακή γλώσσα εξελίχθηκε στα συμφραζόμενα της ιστορικής εξέλιξης της αρχαίας Αιγύπτου, αν και απ' ό,τι φαίνεται ως προνόμιο μιας κλειστής ιερατικής κάστας εξυπηρέτησε τα συμφέροντα και τις ιδεολογίες του θρησκευτικού ιερατείου. Ο πολύς λαός δεν ενδιαφερόταν άμεσα για την γραμματική ή συντακτική δομή της γλώσσας του, όπως υπονοείται από τις σημαντικές διαφορές μεταξύ καθομιλούμενης και γραπτής εκδοχής της γλώσσας.
Στην ιστορική της εξέλιξη η αρχαία αιγυπτιακή γλώσσα παρουσιάζει τα παρακάτω στάδια:
- Αρχαϊκά Αιγυπτιακά (πριν το 2600 ΠΚΕ)[1].
- Αρχαία Αιγυπτιακά: Πρόκειται για την μνημειακή επιγραφική γλώσσα του Αρχαίου Βασιλείου. Σε αυτή την γλώσσα έχουν γραφεί τα Κείμενα των Πυραμίδων, (2600 - 2000 ΠΚΕ).
- Μέσα Αιγυπτιακά: Καθομιλούμενη γλώσσα του Μέσου Βασιλείου, (μνημειακή, επιγραφική, θρησκευτική, λογοτεχνική χρήση). Περίοδος γλωσσικής ακμής, (2000 ΠΚΕ – 1300 ΠΚΕ).
- Νέα Αιγυπτιακά: Καθομιλούμενη γλώσσα του Νέου Βασιλείου, (εμπλουτισμός της γλώσσας μέσω γλωσσικών δανείων χετταϊκής, αφρικανικής και σημιτικής προέλευσης, (1300 ΠΚΕ – 700 ΠΚΕ).
- Δημώδη Αιγυπτιακά: Η γλώσσα της ύστερης πτολεμαϊκής και ρωμαϊκής περιόδου, (σημαντική μεταβολή στη δομή της γλώσσας από ξένες γλωσσικές επιρροές), 7ος αιώνας Π.Κ.Ε. - 5ος αιώνας.
- Κοπτικά: Μετεξέλιξη της δημώδους αιγυπτιακής γλώσσας με ταυτόχρονη χρήση του κοπτικού αλφάβητου κατά την περίοδο 200-1600. Είναι η γλώσσα στην οποία γράφτηκαν τα χριστιανικά θρησκευτικά κείμενα από τους Κόπτες λόγιους μοναχούς και λαϊκούς, 4ος αιώνας - 17ος αιώνας[2].
[Επεξεργασία] Σημειώσεις - παραπομπές
- ↑ Η αιγυπτιακή γραφή στη μορφή των ιερόγλυφων χρονολογείται στο 3200 Π.Κ.Ε. Ωστόσο, το 1999, στο περιοδικό Archaeology δημοσιεύθηκε δοκίμιο σύμφωνα με το οποίο τα πρωιμότερα αιγυπτιακά ιερόγλυφα χρονολογούνται στο 3400 ΠΚΕ. Κάτι τέτοιο "...αναιρεί τη διαδεδομένη πεποίθηση ότι τα πρώιμα λογόγραφα, τα εικονογραφικά στοιχεία που απεικονίζουν τόπο, αντικείμενο, ή ποσότητα, προωτοεξελίχθηκαν σε σύνθετα φωνητικ΄'α σύμβολα στη Μεσοποταμία".
- ↑ Η Αρχαία, η Μέση και η Νέα Αιγυπτιακή χρησιμοποιούσαν Ιερόγλυφα και την Ιερατική γραφή. Η Δημώδης χρησιμοποιούσε είδος γραφής που προήλθε από την Ιερατική και μοιάζει με τη σύγχρονη Αραβική γραφή και γραφόταν επίσης από αριστερά προς τα δεξιά, αν και οι δύο γλώσσες δε σχετίζονται. Η Κοπτική γράφεται με το Κοπτικό αλφάβητο, τροποποιημένη μορφή του Ελληνικού αλφάβητου, εμπλουτισμένο με έναν αριθμό συμβόλων δανεισμένων από τη Δημοτική, για ήχους που δεν χρησιμοποιούνταν στην Αρχαία Αρχαία Ελληνική.
[Επεξεργασία] Βιβλιογραφία
Μαραβέλια, Αμάντα –Αλίκη, 2003, Η Μαγεία στην Αρχαία Αίγυπτο, Ιάμβλιχος: Αθήνα (βλ 39-49 εκτενής ανάπτυξη)
[Επεξεργασία] Επισκοπήσεις
- Loprieno, Antonio, Ancient Egyptian: A Linguistic Introduction, Cambridge University Press, 1995. ISBN 0-521-44384-9 (hbk) ISBN 0-521-44849-2 (pbk)
[Επεξεργασία] Γραμματικές
- Allen, James P., Middle Egyptian - An Introduction to the Language and Culture of Hieroglyphs, first edition, Cambridge University Press, 1999. ISBN 0-521-65312-6 (hbk) ISBN 0-521-77483-7 (pbk)
- Collier, Mark, and Manley, Bill, How to Read Egyptian Hieroglyphs : A Step-by-Step Guide to Teach Yourself, British Museum Press (ISBN 0-7141-1910-5) και University of California Press (ISBN 0-520-21597-4), και οι δύο το 1998.
- Gardiner, Sir Alan H., Egyptian Grammar: Being an Introduction to the Study of Hieroglyphs, Griffith Institute, Oxford, 3rd ed. 1957. ISBN 0-900416-35-1
[Επεξεργασία] Λεξικά
- Faulkner, Raymond O., A Concise Dictionary of Middle Egyptian, Griffith Institute, Oxford, 1962. ISBN 0-900416-32-7
- Lesko, Leonard H., A Dictionary of Late Egyptian, 4 Vols., B.C. Scribe Publications, Berkeley, California, 1982. ISBN 0-930548-03-5 (hbk), ISBN 0-930548-04-3 (pbk).
- Shennum, David, English-Egyptian Index of Faulkner's Concise Dictionary of Middle Egyptian, Undena Publications, 1977. ISBN 0-89003-054-5
[Επεξεργασία] Online Λεξικά
- The Beinlich Wordlist, Λεξικό με αναζήτηση και μεταφράσεις στα Γερμανικά.
- Thesaurus Linguae Aegyptiae, online υπηρεσία διαθέσιμη από τον Οκτώβριο του 2004 συνδεδεμένη με διάφορα γερμανικά εγχειρήματα, στα οποία περιλάμβάνεται το μνημειώδες Altägyptisches Wörterbuch της Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften (Ακαδημίας Επιστημών του Βραδεμβούργου, Βερολίνο, Γερμανία).
- Glyphs and Grammars Πληροφορίες για βιβλία
Σημείωση: Οι παλαιότερες γραμματικές και λεξικά του Γουόλις-Μπατζ δε θεωρούνται πλέον δόκιμα από τους Αιγυπτιολόγους, αν και παραμένουν διαθέσιμα στην αγορά.
